زمین چگونه میتواند در برابر سیارکها از خود دفاع کند؟
احتمال بسیار کمی وجود دارد که یک سیارک با قابلیت نابودی یک شهر کامل در کمتر از هشت سال آینده به زمین برخورد کند. با این حال به گفته کارشناسان، حتی اگر چنین سیارکی به سمت ما در حرکت باشد، بشر قادر به دفاع از خود در برابر این تهدید است.

ناسا روز سهشنبه اعلام کرد که احتمال برخورد یک سیارک تازه کشف شده به زمین در ۲۲ دسامبر ۲۰۳۲ به ۳.۱ درصد افزایش یافته است؛ این بالاترین احتمال تخمین زده شده برای برخورد چنین سنگ فضایی بزرگی در پیشبینیهای مدرن است.
ریچارد مویسل، رئیس دفتر دفاع سیارهای آژانس فضایی اروپا در نخستین واکنش به سوالی در باره احتمال بالای برخورد سیارک به زمین، به خبرگزاری فرانسه گفت: «نگران نباشید و وحشت نکنید.»
همانطور که اخترشناسان دادههای بیشتری جمعآوری میکنند، انتظار میرود احتمال برخورد مستقیم به تدریج افزایش یابد و سپس به سرعت به صفر کاهش پیدا کند.
با این حال، حتی در صورت وقوع نامحتمل افزایش این احتمال به ۱۰۰ درصد، ریچارد مویسل تأکید میکند که «ما بیدفاع نیستیم.»
در این گزارش برخی از روشهایی که بشریت میتواند با استفاده از آن سیارک تازه کشف شده معروف به «وایآرفور۲۰۲۴» را منحرف یا نابود کند، یادآوری شده است:
برخورد فضاپیما به سیارک
تنها یک استراتژی دفاع سیارهای تاکنون روی یک سیارک واقعی آزمایش شده است.
در سال ۲۰۲۲، ناسا در ماموریت دارت (DART - آزمایش تغییر مسیر دوگانه سیارک)، یک فضاپیما را عمداً با سیارک ۱۶۰ متری دیمورفوس برخورد داد و موفق شد مدار آن را به دور یک سیارک بزرگتر تغییر دهد.
بروس بتس، دانشمند ارشد انجمن سیارهای غیرانتفاعی به خبرگزاری فرانسه گفت که یکی از مزایای این طرح این است که میتوانیم سیارک «وایآرفور۲۰۲۴» را با چندین فضاپیما برخورد دهیم و نحوه تغییر مسیر آن توسط هرکدام را مشاهده کنیم.
تخمین زده میشود که این سیارک کشفشده در آذر ماه، ۴۰ تا ۹۰ متر عرض داشته باشد که بدین ترتیب ابعاد آن قریباً نصف سیارک دیمورفوس است.
ریچارد مویسل، رئیس دفتر دفاع سیارهای آژانس فضایی اروپا هشدار داد که «باید مراقب بود تا در این کار زیادهروی صورت نگیرد.»
وی افزود که اگر فضاپیما بخشی از سیارک را نابود کند، ممکن است «تکههای جدا شده» همچنان به سمت زمین حرکت کنند.
بروس بتس، دانشمند ارشد انجمن سیارهای غیرانتفاعی نیز یادآور شد: اگر چنین اتفاقی محل برخورد نهایی روی زمین را تغییر دهد، مثلاً محل برخورد «از پاریس به مسکو» تغییر پیدا کند، احتمالاً مشکلات بزرگی را در زمین ایجاد خواهد کرد.
یدککش گرانشی، پرتوهای یونی، رنگآمیزی
ایده دیگر مبتنی بر استفاده از یدککش یا تراکتور گرانشی است. یک فضاپیمای بزرگ در نزدیکی سیارک پرواز میکند و بدون تماس با آن، تنها با استفاده از کشش گرانشی خود، آن را از زمین دور میکند.
طرح بدون تماس دیگری نیز به گفته مویسل وجود دارد که شامل قرار دادن یک فضاپیما نزدیک سیارک است؛ فضاپیما مجهز به پیشرانهایی است که «جریان ثابتی از یونها» را برای هل دادن و خارج کردن سیارک از مسیر اصلی خود به کار میگیرد.
دانشمندان همچنین رنگآمیزی سفید یک طرف سیارک با اسپری را در نظر گرفتهاند که باعث افزایش بازتابندگی آن و در نهایت تغییر مسیر تدریجی آن میشود.
در چنین استراتژیهایی که ظرافت بیشتری به همراه دارد نیاز است تا رسیدن به سیارک در زمان زودتری نسبت به برخی گزینههای دیگر انجام گیرد.
گزینه هستهای
راه حل دیگر برای جلوگیری از برخورد سیارک با زمین این است که آنرا با یک بمب هستهای منفجر و نابود کرد.
به جای حفر یک سلاح هستهای در عمق یک سیارک - همانطور که در فیلم اکشن علمی تخیلی "آرماگدون" محصول ۱۹۹۸ به تصویر کشیده شده است - این احتمالاً شامل انفجار بمب در نزدیکی آن خواهد بود.
سال گذشته، محققان آمریکایی پس از آزمایش این نظریه روی ماکت یک سیارک ساختگی به اندازه تیله در آزمایشگاه دریافتند که اشعه ایکس ناشی از انفجار هستهای، سطح آن را تبخیر کرده و آن را در جهت مخالف پرتاب میکند.
گذشته از ملاحظات اخلاقی، سیاسی و حقوقیِ مرتبط با ارسال سلاحهای هستهای به فضا، این روش بیشتر به عنوان آخرین راه حل برای مقابله با سیارکهای بسیار بزرگ (در حد کیلومتر) مانند سیارکی که باعث انقراض دایناسورها شد، در نظر گرفته میشود.
همچنین، انفجار هستهای میتواند منجر به پرتاب تکههای غیرقابل پیشبینی به سمت زمین شود که خود خطر جدی محسوب میشود.
لیزر
استفاده از پرتوهای لیزر شلیک شده از یک فضاپیما برای تبخیر بخشی از سطح سیارک و در نتیجه تغییر مسیر آن، روش کمخطرتر دیگری به حساب میآید که تا حدودی مشابه روش هستهای است.
اگرچه تجارب آزمایشگاهی امکانپذیر بودن این طرح را نشان دادهاند، اما به گفتهی بتس، این روش جزو «روشهای اصلیِ» در دست بررسی قرار ندارد.
اگر همه راهها به شکست منتهی شود
به گفته ریچارد مویسل، رئیس دفتر دفاع سیارهای آژانس فضایی اروپا در صورت لزوم، منحرف کردن این سیارک «شدنی است، اما به سرعت عمل ما به عنوان یک سیاره بستگی دارد.»
در حالی که کارشناسان و آژانسهای فضایی توصیههای خود را در این زمینه ارائه خواهند کرد، در نهایت تصمیمگیری در خصوص چگونگی مقابله با سیارک بر عهده رهبران جهان خواهد بود.
مویسل خاطرنشان کرد: «حتی اگر تمام روشهای انحراف سیارک با شکست مواجه شوند ما زمان کافی برای شناسایی دقیق منطقه برخورد خواهیم داشت. این سیارک «قاتل سیاره» نیست و در بدترین حالت میتواند یک شهر را تهدید کند.»
در این صورت، آمادگی برای برخورد آخرین خط دفاعی خواهد بود که میتواند شامل تخلیه ساکنان منطقه مورد نظر باشد.
مویسل با تأکید مجدد بر اینکه تقریباً ۹۷ درصد احتمال دارد که این سیارک از کنار زمین عبور کند، گفت: «هفت سال و نیم زمان زیادی برای آماده شدن است.»