قفل بازار مسکن با نظارت دولت باز می‌شود؛ نه دخالت

براساس آخرین آمارهای رسمــی منتشر شده در حال حاضر قیمت میانگین هــر مترمربع مسکن در تهران به ۳۱ میلیون تومان رسیده است. رقم‌هایی که تقاضای خرید در بازار را به‌شدت کاهش داده و باعث نارضایتی گسترده مردم از نحوه مدیریت بازار شده است. در خلال افزایش قیمت مسکن و از دست‌رفتن فرصت خانه‌دارشدن برای ۹۰ درصد اقشار جامعه که عمدتا کارگر و حقوق‌بگیر هستند یعنی حقوق‌هایی پایین‌تر خط‌فقر ۱۰ میلیونی دارند خانه‌دارشدن به یک آرزوی محال تبدیل شده است و در این وانفسای گرانی مسکن؛ مالکان هم تیغ را روی گلوی مستاجران گذاشته و برای تامین خود جیب آنها را خالی می‌کنند.

در این میان اقدامات انجام نشده از سوی دولت‌ها در تامین مسکن مورد نیاز مردم هم محل انتقاد بسیار زیادی دارد چراکه انجام‌نشدن این وظیفه قانونی دولت و حاکمیت امروز بار سنگینی را به دوش مردم گذاشته و سهم زیادی از هزینه‌های سبد خانوار را به خود اختصاص داده است. در شرایطی که باید اقدامات عاجل برای مدیریت اقتصاد و کنترل تورم صورت بگیرد وزرای دولت رئیسی فعلا در حال گشت و شناسایی محل خدمت و دادن وعده‌ووعید در مصاحبه‌های خود هستند این در حالی است که فرصتی برای آزمون و خطا نمانده و وضعیت معیشتی مردم در بدترین حالت قرار دارد. دولت سیزدهم و وزرای او باید تصمیمات دقیق و سختی را برای اصلاح بگیرند. مسکن؛ امروز دغدغه مهمی برای همه کسانی است که مجبورند به جبر زمانه و بی‌کفایتی مسئولان دوره‌های مختلف از تامین این نیاز اساسی مردم غافل شده‌اند. حالا بازار مسکن در شرایط وخیمی قرار دارد و رکود عمیق همراه با افزایش قیمت روزانه در این بازار حاکم شده است. یکی از خواسته‌های مهم فعالان بازار مسکن این است که دولت صرفا سازوکار را اصلاح کرده و از بازار کنار بکشد تا بازار خود کارش را ادامه بدهد. در همین رابطه گفت‌وگویی با بیت‌ا… ستاریان، کارشناس بازار مسکن صورت گرفته که در ادامه می‌خوانید.

بازار مسکن یکی از بازارهای حساس است و به‌نظر شما چگونه می‌توان تقاضای مناسب در این بازار را تحریک کرد؟

تقاضایی به‌نام تقاضای مناسب نداریم و حتی به‌کاربردن اصطلاح آن در بخش مسکن وهم و فرافکنی و عوض‌کردن صورت‌مساله است، مسکن کالایی نیست که بتوانید در جیب‌تان بگذارید و مخفی کنید سکه نیست که در گاوصندوق نگه داشته شود؛‌ عده محدودی هستند که می‌توانند مسکن جمع‌آوری کنند که آن هم در مقابل کسری میلیونی سالانه ما عدد و رقمی نیست. ما به‌صورت سالانه یک تا ۱.۳ میلیون واحد مسکونی نیاز داریم که این باید تولید شود. تقاضای کاذب زمانی شکل می‌گیرد که بگوییم تقاضا به‌قدری زیاد است که یک عده‌ای آن را احتکار می‌کنند و اسمش را هم سوداگری می‌گذارند! هنوز متوجه نیستند که سوداگری در بخش مسکن و اقتصاد مسکن نمی‌گنجد. مسکن تنها کالایی است که یا مصرف‌کننده می‌خرد یا کسی می‌خرد و به مصرف‌کننده می‌دهد. در مسکن چنین حالتی اتفاق نمی‌افتد، هرچند که مثلا فلان بانک چند صد یا هزار خانه را نگه داشته است که در حالت کلی بیش از ۵۰‌هزار واحد نخواهد شد که در مقیاس نیاز ملی سالانه عددی نیست.

آیا می‌تـوان مکانیزمی برای نظارت بر بازار طراحی کرد؟

اگر قواعد و قوانین بازار به‌حال خودش گذاشته شود تا درست عمل کند از طرفی اقتصاد بهبود یابد؛ بازار خودبه‌خود متعادل خواهد شد. آنچه باعث عدم تعادل در بازار می‌شود دخالت غلط در بازار است. دولت باید اقتصاد را اصلاح کند بدون اینکه در آن دخالت داشته باشد. علت اینکه قمیت مرغ و تخم‌مرغ، نهاده دامی، هویج و خیار و گوجه‌فرنگی امروز با هر دخالتی دچار مشکل می‌شوند دلیلش این است که اقتصادمان غلط است. اگر اقتصادی درست شود هیچ زمانی در عرضه و تقاضای محصولات مشکلی ایجاد نمی‌شود. باید قوانین و ساختار اقتصاد اصلاح شود و این کار با وصله‌وپینه درست نخواهد شد. دولت به‌عنوان کسی که نقدینگی را درختیار دارد، پول چاپ می‌کند، از آن طرف افزایش نقدینگی می‌دهد، خودش تاجر است و از سویی خودش تولیدکننده است باید مرزها را مشخص کرد، مسکن از درون خودش مشکلی ندارد و در آنجایی‌که تلاطم اقتصاد دولتی وارد می‌شود برای آن مشکل ایجاد می‌کند.

بخشی از بازار مربوط به اجـاره است، راهکار به تعادل رسیدن این بازار چیست؟

وقتی قیمت بالاست چگونه امکان کاهش نرخ اجاره ممکن است؟ قیمت ملک به‌دلیل کسری تولید افزایش‌یافته است و کسری تولید هم به این دلیل است که نمی‌توانیم تولید کنیم نه اینکه نیروی انسانی متخصص و تجهیزات نداشته باشیم بلکه اقتصادمان اجازه نمی‌دهد که بیشتر از این تولید کنیم.

برخی از تاثیرگــذاری ساخت سالانه هــزار مسکن در اقتصاد بازارمسکن می‌گویند؛ آیا واقعا تاثیــر دارد؟
این صحبت در مقابل یک میلیون واحد مسکونی نیاز سالانه حتی اگر ۱۰ تا ۵۰ هزار مورد هم باشد؛ عددی محسوب نمی‌شود.

با توجه به وضعیــت بازار و سایه منتفعان در بازار و دخالت‌های مخــرب دولت در حوزه مسکن و وعده‌هایی که برای ساخت داده می‌شود؛ آیا مردم می‌توانند انتظار داشته باشند که اتفاقی در این بازار رخ خواهد داد که امیدوارکننده است؟

در این ۵۰ سال که انتظار کشیدیم مگر وضعیت بهتر شده است؟ مگر این انتظار به نتیجه خاصی رسید که حالا بخواهیم درباره بهبود بازار مسکن انتظار بکشیم. تا ساختار اقتصاد اصلاح نشود امکان اینکه بتوانیم مشکل را حل کنیم وجود نخواهد داشت.

منبع: آرمان ملی

70