چشم‌ها بیش از گذشته احساسات ما را منتقل می‌کنند

ما با نگاه کردن به چشم‌های طرف مقابل می‌توانیم خوشحالی، ناراحتی، ترس و احساسات دیگر را دریابیم.

اگر امروز از خانه خارج شوید حتماً ماسک می‌زنید و دهان و بینی خود را می‌پوشانید. ماسک‌ می‌تواند برقراری ارتباط را برای ما مشکل کند و ارتباط با آدم‌های جدید را تحت تاثیر قرار دهد. این مساله برای کسانی که مشکل شنوایی دارند و قبلاً با لب‌خوانی متوجه صحبت‌های دیگران می‌شدند چالش جدیدی ایجاد کرده است.

ما چشم‌های ما که پوششی ندارند چه می‌گویند؟ شکسپیر می‌گوید چشم‌ پنجره روح است. ما نمی‌خواهیم درباره روح صحبت کنیم؛ اما این مساله واضح است که چشم‌ها اطلاعات زیادی را به مخاطب می‌دهند. به همین دلیل است که پوکربازها معمولاً عینک آفتابی می‌زنند تا رقیب نتواند دست آنها را بخواند.

ما از طریق ابراز احساسات می‌توانیم دیگران را درک می‌کنیم و دیگران نیز به طور متقابل با همین روش ما را درک می‌کنند. تحقیقات نشان داده که تفسیر احساسات افراد از طریق تجزیه و تحلیل چشمان آنها امکان پذیر است. محققان دانشگاه کورنل (Cornell) در سال ۲۰۱۷ تصاویری را از افرادی که داوطلبانه در تحقیق شرکت کردند بررسی کردند. این تصاویر دربردارنده احساسات مختلفی چون غم، انزجار، عصبانیت، شادی، ترس و تعجب بود.

شرکت‌کنندگان نشان دادند که چطور واژه‌های مختلف حالات ذهنی آنها را توصیف می‌کند و این حالات با «بیان چشم» مطابقت دارد. محققان نتیجه گرفتند که چشم بینشی بین‌فردی را برای اشخاص فراهم می‌آورد و اشکال مختلف چشم‌ها (میزان باز بودن چشم یا شیب ابرو) اطلاعاتی را در مورد حالت‌های مختلف روانی ارائه می‌دهد.

علم عصب‌شناسی در این باره نیز نکات جالبی را مطرح می‌کند. ما می‌دانیم که انسان‌ها به تغییر جهت دادن چشم (حتی اگر جزئی باشد) بسیار حساس‌اند. وقتی می‌خواهید درباره رفتار کسی قضاوت کنید به حالت‌های چشم او نگاه می‌کنید و این مساله به طرز چشمگیری آمیگدالای شما را فعال می‌کند. آمیگدالا قسمتی از مغز است که مرتبط به احساسات انسان است. این

موضوع نشان می‌دهد که بین احساس و چشم در سطح عصبی رابطه وجود دارد.

آمیگدالا در همه کارهایی که به احساسات ما مرتبط است درگیر است و بیشتر به خاطر نقش آن در وجود ترس و واسطه‌گری آن در پاسخ به «جنگ یا گریز» (fight or flight) شناخته شده است. تحقیقات بیشتر نشان داده است که آمیگدالا وقتی فعال است که ما توجه می‌کنیم که شخصی به سمت ما نگاه می‌کند یا جهت نگاه خود را تغییر می‌دهد.

اهمیت چشم‌ها در مسائل مختلفی چون یافتن همسر، ابراز علاقه به دیگران یا حتی شناسایی فردی خطرناک بروز پیدا می‌کند. به طور خلاصه، ما می‌توانیم اطلاعاتی را از چشم‌ها استخراج کنیم. اطلاعاتی که به ما کمک می‌کند تا احساسات اطرافیان خود را ارزیابی کنیم و بنابراین به ما این امکان را می‌دهد تا به طور مؤثری با آنها ارتباط برقرار کنیم.

شواهد دیگری در مورد اهمیت چشم در حوزه شیمی اعصاب (neurichemistry) وجود دارد. ما می‌دانیم که اوکسی‌توسین (هورمونی که به طور طبیعی ترشح می‌شود) در تعاملات اجتماعی مهم است و ممکن است در نحوه درک چهره اطرافیان نیز تاثیرگذار باشد.

محققان دریافته‌اند که وقتی تصاویری از چهره به افراد نشان می‌دهند، آنهایی که اوکسی‌توسین دریافت کرده‌اند در مقایسه با کسانی که دارونما گرفته‌اند، نگاه دقیق‌تری به چشم‌ها دارند. از آنجا که اوکسی‌توسین عاملی در تعاملات اجتماعی محسوب می‌شود، این یافته‌ها نشان می‌دهد که چشم‌ها در نحوه درک تعامل با اطرافیان‌مان نقش اساسی ایفا می‌کنند. به نظر می‌رسد کسانی که دارای سطح بالایی از اوکسی‌توسین هستند، بیشتر به چشم‌ها نگاه می‌کنند تا بتوانند ارتباط بهتری با مردم برقرار کنند.

البته مواردی نیز وجود دارد که چشم‌ها نمی‌توانند چیزی به ما بگویند. تئوری‌هایی در زمینه روانشناسی مطرح شده که از «برنامه‌ریزی عصبی زبانی» (NLP) سرچشمه می‌گیرد. این مباحث اغلب مورد توجه کسانی است که دوست دارند ادعا کنند می‌توان از روانشناسی برای ایجاد حس برتری نسبت به دیگران استفاده کرد.

این تئوری می‌گوید که اگر کسی هنگام صحبت به بالا و راست نگاه کند، نشان می‌دهد که در حال دروغ گفتن است. اما محققان از کسانی که داستان‌هایی دروغین تعریف می‌کردند فیلم‌برداری کردند و سپس از گروه دیگری خواستند که با نگاه کردن به چشمان فرد تشخیص بدهند که او راست می‌گوید یا دروغ. نتایج این تحقیق نشان داد هیچ مدرکی برای نشان دادن ارتباط بین دروغگویی و حرکت چشم‌ها وجود ندارد.

اگر می‌خواهید بدانید که افرادی ماسک می‌زنند چه حالاتی دارند، ممکن است در برخی موارد دقت کردن به چشم‌ها به شما کمک کند تا احساسات فرد مقابل را دریابید. با نگاه کردن به چشم‌های دیگران می‌توانیم تشخیص دهیم که آیا لبخند می‌زنند یا خیر. تشخیص لبخند دیگران از روی چشم‌ها در این زمان بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است.

منبع: اعتمادآنلاین

70