رژیم نوتروپنیک: غذاهایی که باید بخورید و اجتناب کنید

هنگامی که گلبول های سفید به نام نوتروفیل کاهش پیدا می کنند؛ وضعیتی از سلامتی ایجاد می شود که به آن نوتروپنی می گویند. در نوتروپنی شمارش گلبول های سفید بسیار کاهش می یابد در نتیجه بدن نمی تواند از خود در برابر عفونت های مختلف محافظت کند. در هر صورت اگر شمار گلبول های سفید خون کاهش پیدا کند؛ خطر عفونت افزایش می یابد. در افرادی که به نوتروپنی می شوند حتی وجود یک عفونت جزئی هم می تواند زندگی را به شدت به خطر بیندازد. از این این افراد باید اقدامات احتیاطی زیادی مد نظر داشته باشند تا از عفونت پیشگیری کنند. در موارد زیر نوتروپنی بیشتر ایجاد می شود:

• شیمی درمانی خاص
• پرتو درمانی در قسمت های مختلف بدن
• سرطان هایی که به قسمت های مختلف بدن متاستاز می دهند.
• بیماری هایی که می تواند مقدار گلبول های سفید خون را تحت تاثیر قرار می دهند، از جمله آنها می توان به بیماری های مغز استخوان، سرطان ها مانند سرطان خون ، لنفوم و میلوم چندگانه.
• بیماری های خود ایمنی از قبیل؛ کم خونی آپلاستیک و آرتریت روماتوئید
• افرادی که به ایدز مبتل هستند، سن بالای ۷۰ سال دارند، پیوند اعضا کرده اند یا در هر صورت سیستم ایمنی ضعیفی دارند می توانند به عفونت های نوتروپنی مبتلا شوند.

سالهای طولانی است که افراد از رژیم غذایی نوتروپنیک پیروی می کنند تا مقدار باکتری های غذایی را کاهش دهند، البته باید اشاره کرد که این رژیم به تحقیقات بیشتری نیاز دارد تا مورد حمایت قرار بگیرد اما پزشک ممکن است بر اساس نیاز و اهداف بهداشتی هر فرد این برنامه را توصیه کند.

آزمایش خون می تواند تعداد گلبول های سفید خون را مشخص کند، در صورتی که سیستم ایمنی ضعیف باشد و بدن قادر به دفاع از خود در برابر عوامل بیماری زا نباشد علائمی ایجاد می شود که می توانند شامل موراد زیر باشد:

• تب
• عفونت های سینوسی
• گلو درد
• ذات الریه
• زخم های دهانی

اصول رژیم نوتروپنیک

اصول اساسی رژیم نوتروپنیک چیست؟

اولین اصلی که باید در این برنامه غذایی رعایت شود؛ ایمنی غذایی مناسب و پرهیز از کردن از غذاهایی است که بدن را بیشتر در معرض میکروب ها و باکتری ها قرار می دهد. افرادی که سلول های بنیادی را پیوند زده اند باید به مدت ۱۰۰ روز از غذاهایی که در رستوران یا مراکز تهیه غذا هستند اجتناب کنند.

به طور کلی دستورهای که باید رعایت کنند در سه دسته قرار می گیرند که شامل موراد زیر می باشد:

مصرف ماهی خام در رژیم نوتروپنیک ممنوع است

غذاهای ممنوع در رژیم نوتروپنیک:

• اجتناب از مصرف ماهی خام و صدف
• اجتناب از مصرف تخم مرغ خام و نیم پز
• سبزیجات خام، سالادها، گیاهان، ادویه جات ترشی جات و کلم ترش تازه ممنوع هستند
• مصرف میوه های خام شسته نشده، میوه های خشک و آب میوه های غیر پاستوریزه ممنوع است.
• اجتناب از مصرف سالاد بارها، بوفه ها و قلیان
• خودداری از مصرف هر گونه جوانه خام از قبیل؛ جوانه ماش، شبدر، یونجه و تربچه
• استفاده از غذاهای بسته بندی شده که تاریخ انقضا و مصرف آنها گذشته باشد ممنوع است.
• از خوردن غذاهای دریایی که معمولا برچسب هایی تحت عنوان “lox” ، “kippered” ، “nova style” یا “jerky” عرضه می شوند خودداری شود.
• اجتناب از مصرف محصولات غیر پاستوریزه مانند شیر، تخم مرغ، پنیر، عسل همچینی آب میوه های غیر پاستوریزه
• مصرف گوشت خام و نیم پز و همچنین گوشت های اغذیه فروشی، فرآوری شده و پخته شده (از جمله سالامی، بولونیا، هات داگ و ژامبون) ممنوع است، البته اگر با بخار داغ حرارت داده شوند ایرادی ندارد.
• استفاده از غذاهایی که بیشتر از ۴۸ ساعت مانده باشند ممنوع است.
• رعایت دستورالعمل های نگه داری از باقیمانده غذا باید رعایت شود این موارد شامل دستورات نگهداری و گرم کردن هم می باشد که بسیار حائز اهمیت است.

غذاهای مجاز در رژیم نوتروپنیک

غذاهای مجاز در رژیم نوتروپنیک:

لبنیات:  استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه از قبیل؛ پنیر، ماست، بستنی و خامه ترش پاستوریزه شده مجاز است.

نشاسته:  استفاده از؛ غلات کامل، سیب زمینی سرخ کرده، سیب زمینی شیرین پخته شده، نان تست فرانسوی، پخته شده پاستا، همه نان ها، چیپس، غلات، پنکیک، نخود فرنگی، لوبیا و ذرت مجاز است.

سبزیجات:  همه سبزی های پخته یا منجمد شده مجاز هستند.

میوه ها:  مصرف میوه های کنسرو شده و منجمد، همه آب میوه، میوه هایی با پوست ضخیم کاملاً شسته و پوست گرفته مانند موز، گریپ فروت و پرتقال مجاز می باشد.

پروتئین:  مصرف گوشت هایی که کنسرو شدند و کاملا پخته شده اند، تخم مرغ های پخته و یا جوشانده شده به جای تخم مرغ پاستوریزه مجاز است.

نوشیدنی ها:  آب شیر، بطری یا مقطر، نوشیدنی های کنسرو شده یا بطری، نوشابه های کنسرو شده به صورت جداگانه، چای و قهوه فوری یا دم کرده مجاز هستند.

مصرف کدام داروها در رژیم نوتروپنیک ممنوع است؟

در رژیم غذایی نوتروپنیک استفاده از داروهای محصولات گیاهی مانند خار مریم یا داروهای سنتی چینی و داروهای هومیوپاتی ممنوع است، البته اگر با تیم مراقبت درباره این موضوع صحبت کرده باشید ممکن است مجاز باشد. این محصولات برای تولید استاندارد خاصی ندارند بنابراین نحوه پردازش و نگهداری آنها می تواند برای سلامتی مضر باشد. میکروب هایی که در این محصولات وجود دارند می توانند زمینه عفونت را فراهم کنند، علاوه بر این موضوع این محصولات می توانند با فعالیت های سایر داروهای تجویز شده تداخل پیدا کنند.

نکات مهم در رژیم نوتروپنیک

نکات قابل توجه در رژیم نوتروپنیک:

• شستشوی کامل کلیه ظروف، وسایل و مواد غذایی قبل از تهیه غذا ضروری است زیرا باید تمام این موارد از آلودگی های مختلف پاک شوند، ممکن است این ظروف در کابینت یا ظرف شویی آلوده شده باشند.
• قبل از مصرف هرگونه وعده غذایی دست ها باید به شکل کاملا اصولی شسته شوند تا احتمال انتقال آلودگی میکروبی از این طریق وجود نداشته باشد.
• موادغذایی باید در شرایط مناسب نگه داری شوند، موادغذایی که باید در شرایط سرما نگه داری شوند بر حسب نوع ماده تشکیل دهنده را داخل یخچال یا فریزر بگذارید.
• از مصرف غذاهایی که بیشتر از ۲ ساعت بیرون از یخچال بوده اند را پرهیز کنید.
• باید غذاهای گرم را بلافاصله بعد از گرم شدن استفاده کنید، همچنین اگر چیزی از آنها باقی ماند نباید برای وعده دیگری مصرف شود، در صورتی که می خواهید در وعده های دیگری از این غذای باقی مانده استفاده کنید باید به طور کامل و تمامی قسمت های غذا به خوبی گرم کنید تا باکتری های رشد کرده در غذا را از بین ببرید.
• استفاده از غذاهایی که اغذیه فروشی ها یا دستفروش ها تهیه می کنید ممنوع است، این اقلام دارای آلودگی های میکروبی فراوانی هستند، علاوه بر این موضوع کیفیت مواد غذایی تحت تاثیر بار میکروبی قرار می گیرد که در محیط اطراف این مکان ها قرار دارند، بنابراین استفاده از این محصولات ممنوع می باشد.
• استفاده از ظروف مناسب برای نگهداری موادغذایی از ضروریات است.
• می توانید روی باقیمانده غذایتان برچسبی با عنوان «مصرف تا» بزنید، از این طریق متوجه می شوید تا چه زمانی می توانید محتویات را استفاده کنید.
• هنگام خرید از فروشگاه مواد غذایی همراه خود کیسه های فریزر یا سایر ظروف خنک کننده را ببرید تا از سرئ ماندن غذا مطمئن باشید.
• از طریق یک دماسنج می توانید از دمای ایمن موادغذایی اطمینان کسب کنید. این موضوع شامل گوشت کامل یا چرخ‌کرده و همچنین غذاهای مخلوط مانند کاسرول می‌شود، برای اطمینان از پخته شدن تنها به رنگ گوشت توجه نکنید و معیارهای دیگر را هم در نظر داشته باشید.