ساعات کار طولانی چگونه ما را می‌کُشد؟

  افزایش استرس، اضطراب، کمردرد و فشار خون بالا؛ اگر شما هم ساعات طولانی در دفتر کار می‌کنید، ممکن است با این قبیل مشکلات ناشی از کار بیش از حد و تأثیر آن‌ها بر سلامت‌تان آشنا باشید. 

سال ۲۰۲۱، سازمان جهانی بهداشت و سازمان بین‌المللی کار گزارشی منتشر کردند که موضوع آن بررسی خطرات کار بیش از حد روی سلامتی بود. این گزارش نشان داد ساعات کار «طولانی» که «بیش از ۵۵ ساعت در هفته» تعریف می‌شود، دلیل ۷۴۵۰۰۰ مرگ ناشی از سکته مغزی و بیماری‌های قلبی در سال ۲۰۱۶ بوده که از سال ۲۰۰۰ افزایش ۲۹ درصدی داشته است. 

اَلِکسیس دِسکاتا، محقق در بیمارستان و دانشگاه آنژِه اینسِقم، مستقر در فرانسه، می‌گوید: «داده‌های کافی برای نشان دادن اینکه کار بیش از حد نخستین بیماری شغلی جهان است، وجود دارد.» همانطور که تحقیقات نشان می‌دهد، حتی ۴۰ ساعت کار در هفته که مدت‌هاست به عنوان استاندارد تعادل بین کار و زندگی رعایت می‌شود، ممکن است آنطور که فکر می‌کردیم برای سلامتی ما مفید نباشد. 

عواقب پنهان کار بیش از حد

اثرات کار بیش از حد روی سلامتی می‌تواند مستقیم و غیرمستقیم باشد. استرس مرتبط با ساعات طولانی کار می‌تواند بر سلامت تأثیر مستقیم بگذارد، چون بدن را در حالت ستیز یا گریز (واکنش فیزیولوژیک در پاسخ به موقعیت‌های خطرناک) ثابت نگه می‌دارد. این حالت به نوبه خود منجر به افزایش سطح کورتیزول می‌شود که متعاقباً بر سطح قند خون اثر می‌گذارد و سیستم ایمنی را تغییر می‌دهد. 

به مرور زمان، اگر این فشار و استرس مزمن شود، می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی از قبیل فشار خون بالا، سردرد، اضطراب، افسردگی، مشکلات گوارشی، بیماری قلبی، حمله قلبی، سکته مغزی یا اختلالات خواب شود. 

ساعات کار طولانی می‌تواند اثر غیرمستقیم هم داشته باشد، به این صورت که زمان یا فرصت انجام فعالیت‌های سالم افراد را از بین می‌برد. دسکاتا می‌گوید: «وقتی بیش از حد کار کنید، دیگر وقتی برای خوب خوابیدن، خوب غذا خوردن و خوب ورزش کردن ندارید. وقتی فعالیت‌های اوقات فراغت، مانند پیاده‌روی و ورزش یا گذراندن وقت با خانواده و دوستان را با کار بیشتر جایگزین کنید، اثرات منفی این انتخاب بر سلامت شما، تشدید می‌شود. 

همانطور که تحقیقات نشان داده، اثرات منفی کار بیش از حد بر سلامت ممکن است سال‌ها پنهان بمانند. در گزارش منتشرشده توسط WHO و ILO، بیشتر مرگ و میرهای ناشی از کار بیش از حد در کارگران بالای ۶۰ سال بوده که در جوانی ۵۵ ساعت یا بیشتر کار کرده بودند. 

گرِیس سِمباجوی، محقق دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه ایندیانا در بلومینگتون، ایندیانا، می‌گوید: «به نظر می‌رسد ده سال نقطه‌ای است که در آن ما واقعاً شاهد افزایش اثرات جمعی کار بیش از حد بر سلامت هستیم. برای کسانی که ساعات طولانی را در مدت زمان کوتاهی کار می‌کنند مثلاً برای پایان دادن به یک پروژه استرس‌زا، اثرات کار بر سلامتی کمتر است و اگر ساعات طولانی کار متوقف شود، می‌توان اثرات آن را کاهش داد. 

اگرچه قوی‌ترین اثرات در کارگرانی که بیش از ۵۵ ساعت در هفته کار می‌کنند دیده می‌شود، سمبایو خاطرنشان می‌کند که این اثرات در کارگرانی که بیش از ۴۰ ساعت در هفته کار می‌کنند نیز دیده می‌شود. 

سمبایو می‌گوید: «حتی ۴۰ ساعت کار در هفته از منظر سلامتی چندان عالی نیست.» همانطور که تحقیقات نشان می‌دهد، کاهش هفته‌های کاری منجر به بهتر شدن کیفیت زندگی، بهبود خواب و کاهش استرس می‌شود. در نتیجه، برخی از کشورها شروع به حمایت از هفته‌های کاری کوتاه‌تر و زمان‌های طولانی‌تر تعطیلات کرده‌اند. این کشورها شامل ایسلند (جایی که ۸۶ درصد از کارگران چهار روز در هفته کار می‌کنند) و دانمارک (دارای یک هفته کاری رسمی ۳۷ساعته با پنج هفته زمان مرخصی اجباری در سال است) می‌شوند. 

نشستن طولانی مدت چگونه خطر را افزایش می‌دهد؟

طبق اداره آمار کار ایالات متحده، کارگران غیرنظامی به طور متوسط ۳.۴۶ ساعت در روز می‌نشینند. برای کارمندان اداری، این رقم ممکن است ۸ تا ۱۰ ساعت در روز باشد، در حالی که برای مشاغل یدی، این رقم ممکن است به اندازه ۱ ساعت در روز باشد. 

برای کارکنان اداری، گذراندن ساعات طولانی پشت میز می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا یا دیابت نوع ۲، در طول زمان مرتبط باشد و این خطر تنها زمانی افزایش می‌یابد که زمان بیشتری را در محل کار خود بگذرانید. آیدان بوفِی، محقق دانشگاه لیمِریک در ایرلند که تحقیقاتش روی اثرات بی‌تحرکی کارکنان اداری بر سلامت‌شان تمرکز دارد، می‌گوید: «اگر ساعات کاریتان را افزایش دهید، زمان نشستن‌تان را افزایش داده‌اید.»

کارکنان ادارات نیز به دلیل ساعت‌های طولانی نشستن در روز، در معرض آسیب‌هایی مانند گردن درد یا کمردرد هستند. رایان استاینر، فیزیوتراپیست کلینیک کلیولَند، در کلیولند اوهایو، می‌گوید: «نشستن یک موقعیت تنش‌زا برای ستون فقرات است.» 

این مشکلات سلامتی را می‌توان با ورزش جبران کرد و خطرات آن در افرادی که به طور متوسط ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی دارند به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. این اثرات را می‌توان با استراحت‌های کوتاه در طول روز، چه به صورت راه رفتن چند دقیقه‌ای چه به صورت جابه‌جا شدن به وضعیت ایستاده، جبران کرد. 

تناقض فعالیت بدنی

با این حال، برای افرادی که کار یدی می‌کنند، افزایش فعالیت بدنی می‌تواند وضع را بدتر کند، پدیده‌ای که به آن تناقض فعالیت بدنی می‌گویند. اگرچه افزایش فعالیت بدنی در اوقات فراغت به محافظت در برابر بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کند، افزایش فعالیت بدنی اگر بخشی از کار باشد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. 

محققان هنوز در تلاش برای درک دلایل این تناقض هستند، اما یک توضیح ممکن این است که برخلاف اوقات فراغت، کارگران کنترلی بر طول و شدت فعالیت بدنی خود ندارند. 

بوفه می‌گوید: «بدن کارگران تحت تنش مزمن قرار می‌گیرد و آن‌ها وقتی برای بهتر شدن ندارند چون روز بعد دوباره کار شروع می‌شود.» اثرات تنش مزمن با عوامل دیگر سبک زندگی، مانند نداشتن رژیم غذایی متعادل یا اولویت ندادن به خواب، ترکیب می‌شود. 

از سوی دیگر، ورزشکاران برگزیده از سطح بالای فعالیت بدنی خود اثر منفی نمی‌بینند. دلیلش شاید این باشد که آن‌ها برای حفظ عملکرد ورزشی خود، باید استراحت، ریکاوری و تغذیه خوب را در اولویت قرار دهند. 

شرایط کاری مهم است و انعطاف‌پذیری تفاوت ایجاد می‌کند

محیط کاری شما می‌تواند تنش و استرس ناشی از ساعات طولانی کار را افزایش دهد یا برعکس، این خطرات را جبران کند. 

همانطور که تحقیقات نشان داده، کارگرانی که کنترل بیشتری روی محیط کارشان دارند (مثلاً توانایی کنترل سرعت کار یا تعداد مسئولیت‌هایی که بر عهده می‌گیرند) در قیاس با همتایان خود که کنترل کمتری دارند، تنش کمتری دارند. این توانایی به نوبه خود منجر به نتایج بهتری مانند کاهش خطر بیماری قلبی می‌شود. سمباجوی می‌گوید: «ما می‌دانیم مشاغل با تقاضای بالا و کنترل کم با بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط هستند.» 

کارمندانی که برنامه کاریشان انعطاف‌پذیری دارد و شامل توانایی تنظیم برنامه کاری برای برآوردن نیازهای زندگی خانوادگی می‌شود، نسبت به کارکنانی که کنترلی بر برنامه خود ندارند، از سلامت روان بهتری برخوردار هستند. این تأثیر حتی در قیاس با کارمندانی که هر هفته، ساعت‌های مشابهی کار می‌کنند، درست است. 

پِرل مَک‌اِلفیش، محقق دانشگاه علوم پزشکی آرکانزاس می‌گوید: «انعطاف کاری، مستقل از تعداد ساعات کاری، مستقل از زمان مرخصی با حقوق، با افسردگی یا اضطراب همبستگی منفی دارد. کسانی که این انعطاف‌پذیری را دارند، نسبت به افرادی که این انعطاف‌پذیری را ندارند، اضطراب و افسردگی کمتری را تجربه می‌کنند.» 

آنطور که پیداست، وقتی صحبت از کار برای زندگی می‌شود تا زندگی برای کار، هفته کاری کوتاهتر و انعطاف‌پذیرتر به نفع همه است.