چرا زعفران گران ترین ادویه دنیاست؟

زعفران با طعم معطر قوی و کاربردهای فراوان آن در آشپزی، طب سنتی و حتی در برخی صنایع متمایز است.

دلیل قیمت بالای آن به عوامل متعددی برمی گردد، از جمله فرآیند سخت کشت و برداشت، تولید محدود آن و همچنین تقاضای جهانی برای زعفران نه تنها یک افزودنی خوشمزه به غذا، بلکه نمادی از  تجمل و ظرافت در بسیاری از فرهنگ ها در سراسر جهان است.

گل زعفران زنبق

زعفران را از گل زعفران زنبق بدست می آورند و قسمت گل مورد استفاده نخ ها است و هر گل فقط 3 (نخ) زعفران تولید می کند که پس از برداشت خشک می شود.

کشاورزان برای به دست آوردن یک کیلوگرم زعفران به حدود 150 تا 200 هزار گل نیاز دارند که نشان از کمیاب بودن آن دارد.

 زعفران در کجا کشت می شود؟

زعفران عمدتاً در مناطق خاصی از جهان رشد می کند که شرایط آب و هوایی ایده آل برای رشد آن فراهم است.

ایران:

ایران با تولید بیش از 90 درصد زعفران جهان، تولید کننده اصلی زعفران است. مناطقی مانند کرمان و مشهد به تولید زعفران مرغوب معروف هستند.

هند (کشمیر):

زعفران کشمیری یکی از مرغوب ترین انواع زعفران محسوب می شود که البته تولید آن در مقایسه با ایران محدود است.

اسپانیا:

اسپانیا همچنین به دلیل تولید زعفران خود مشهور است، به ویژه در منطقه لامانچا، جایی که بخشی از میراث فرهنگی و آشپزی اسپانیا محسوب می شود.

مراکش، یونان و ایتالیا:

 این کشورها مقادیر کمتری زعفران تولید می کنند، اما به دلیل کیفیت تولیدشان شناخته شده اند.

 مراحل کشت و برداشت زعفران:

کاشت زعفران فرآیندی است که نیاز به تلاش و حوصله زیادی دارد.

فصل با کاشت پیاز زعفران در پایان تابستان آغاز می شود. خود گل برای مدت کوتاهی در پاییز ظاهر می شود و باید صبح خیلی زود با دست برداشت شود تا در اثر گرما یا رطوبت به پرچم ها آسیب نرسد. اکثر مراحل کاشت و برداشت زعفران به کار دستی بستگی دارد.  هر گل فقط 3 رشته زعفران می دهد که برای تولید مقدار کمی زعفران نیاز به مقادیر زیادی گل دارد.

 عوامل موثر بر افزایش قیمت زعفران

 کار یدی فشرده:

تولید زعفران به کار دستی زیادی بخصوص در زمان برداشت نیاز دارد.

گل ها با دست جمع آوری می شوند و نخ های کوچک از آنها استخراج می شود، فرآیندی زمان بر است که نیاز به مهارت دارد.

 کمبود و تولید محدود:

گیاه زعفران فقط برای مدت بسیار کوتاهی از سال شکوفا می شود، تولید جهانی آن محدود است و مقدار زیاد گل مورد نیاز برای تولید مقدار کمی زعفران نیز در قیمت آن موثر است.

 کیفیت محصول:

بهترین انواع زعفران حاوی درصد بالایی از ترکیبات کروسین و سافرانال است که مسئول رنگ و طعم هستند. گونه های مرغوب مانند زعفران کشمیری و ایرانی نیاز به کشت و مراقبت دقیق دارند که این امر باعث افزایش هزینه می شود.

تغییرات آب و هوایی و خطرات کشاورزی:

تغییرات اقلیمی و آفات ممکن است بر تولید زعفران تأثیر بگذارد و مقدار موجود را کاهش دهد و قیمت آن را افزایش دهد.

 تقاضای جهانی:

زعفران نه تنها برای پخت و پز مورد تقاضا است، بلکه در ساخت داروها و عطرها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این افزایش تقاضا، به ویژه از سوی کشورهایی مانند هند و چین، به افزایش قیمت ها کمک می کند.

فواید زعفران برای سلامتی

زعفران فواید متعددی برای سلامتی دارد، از جمله:

بهبود خلق و خو و مبارزه با افسردگی

زعفران حاوی ترکیباتی مانند کروسین و سافرانال است که بر خلق و خوی تأثیر مثبت می گذارد. مطالعات نشان می دهد که زعفران می تواند در کاهش علائم افسردگی و اضطراب مفید باشد، زیرا به عنوان یک تقویت کننده خلق و خوی طبیعی در نظر گرفته می شود.

ارتقاء سلامت دستگاه گوارش

زعفران به بهبود هضم کمک می کند و به عنوان یک ضد اسپاسم عمل می کند. می تواند در درمان مشکلات معده مانند نفخ و گاز مفید باشد.

خواص آنتی اکسیدانی

زعفران سرشار از آنتی اکسیدان هایی است که از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کند. این خواص به پیشگیری از بیماری هایی مانند سرطان و بیماری های قلبی کمک می کند.

ارتقاء سلامت چشم

زعفران حاوی اجزایی است که ممکن است به محافظت از سلول های شبکیه و بهبود سلامت کلی چشم کمک کند. برخی تحقیقات نشان می دهد که زعفران می تواند در به تاخیر انداختن زوال بینایی مرتبط با افزایش سن نقش داشته باشد.

بهبود سلامت قلب

زعفران می تواند با کاهش سطح کلسترول مضر و بهبود گردش خون به بهبود سلامت قلب کمک کند. همچنین به دلیل اثرات آرام بخش خود به کاهش فشار خون کمک می کند.

ضد التهاب و ضد درد طبیعی

زعفران دارای خواص ضد التهابی است و می تواند به تسکین درد کمک کند. به طور سنتی به عنوان یک مسکن طبیعی برای درمان دردهای مختلف استفاده می شود.

ارتقاء سلامت پوست

زعفران به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست استفاده می شود. می تواند به بهبود درخشندگی پوست و کاهش رنگدانه کمک کند.

تونیک طبیعی

بر اساس مطالعات انجام شده، زعفران تاثیر مثبتی بر میل جنسی دارد، زیرا یک محرک طبیعی است.

بهبود حافظه و عملکردهای ذهنی

برخی مطالعات نشان می دهد که زعفران به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی که دارد می تواند حافظه را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماری هایی مانند آلزایمر را کاهش دهد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

زعفران حاوی ویتامین ها و مواد معدنی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و باعث می شود در برابر بیماری ها و عفونت ها مقاومت بیشتری داشته باشد.

تمایز بین زعفران اصل و بدلی

برای جلوگیری از افتادن در دام خرید زعفران تقلبی می توان از روش هایی برای تشخیص زعفران اصل و بدلی استفاده کرد:

رنگ نخ:

زعفران اصل: رنگ آن قرمز تیره است که در انتها متمایل به نارنجی است. تفاوت معنی داری در رنگ بین قسمت های یک نخ وجود ندارد.

زعفران تقلبی: ممکن است دارای تارهای زرد یا قرمز غیرعادی روشن یا مات باشد. گاهی آن را با نخ های رنگ شده یا قسمت های دیگر گل به غیر از زعفران مخلوط می کنند.

طعم و بو:

زعفران اصل: دارای عطری قوی و متمایز و طعم کمی تلخ است. هنگامی که مقدار کمی از آن را در دهان خود قرار دهید، می توانید طعمی قوی و خاکی را احساس کنید.

زعفران تقلبی: ممکن است بوی ضعیف یا غیر طبیعی داشته باشد. طعم آن ممکن است تلخ یا حتی شیرین نباشد که نشان دهنده افزودن مواد دیگر است.

با آب تست کنید

زعفران اصل: با قرار دادن نخ های زعفران در آب داغ، نخ ها کم کم رنگ خود را آزاد می کنند و نخ باید شکل و رنگ خود را برای مدت طولانی حفظ کند. آب رنگ طلایی زیبایی به خود می گیرد.

زعفران تقلبی: به سرعت رنگ خود را از دست می دهد و ممکن است نخ آب شود یا شکل خود را از دست بدهد. اگر آب به سرعت قرمز یا نارنجی تیره شد، ممکن است نشان دهنده زعفران تقلبی باشد.

تست با آتش:

زعفران اصل: وقتی نخ های زعفران در معرض آتش قرار می گیرند، به راحتی مشتعل نمی شوند و بوی خفیفی شبیه کاه سوخته متصاعد می کنند.

زعفران تقلبی: ممکن است به راحتی مشتعل شود و بوی خود را زود از دست بدهد، یعنی با مواد غیر طبیعی مخلوط شده است.

وزن و اندازه

زعفران اصل: نخ های زعفران اصل سبک وزن هستند و به دلیل وزن کم ممکن است به سختی مقدار زیادی را جمع آوری کنید.

زعفران تقلبی: نخ ها ممکن است به دلیل مواد افزودنی یا به دلیل تقلب با استفاده از مواد دیگر سنگین تر شوند.

گواهینامه و کیفیت

زعفران اصل: اغلب از منابع معتبری که دارای گواهینامه های کیفیت هستند یا از کشورهای معروف به تولید زعفران مانند ایران یا کشمیر به فروش می رسد.

زعفران تقلبی: این زعفران می تواند بدون هیچ گونه گواهینامه باشد یا با قیمت های مشکوکی ارزان فروخته شود.

تست چگالی:

می توانید کمی زعفران را در یک فنجان آب بریزید. زعفران اصل بر روی سطح شناور می شود در حالی که زعفران تقلبی ممکن است به دلیل وزن اضافی یا مواد افزودنی غرق شود.