شیوع سرطان دهانه رحم با غربالگری و پیشگیری به صفر می‌رسد

دکتر فرح فرزانه با اشاره به اینکه سرطان دهانه رحم قابل پیشگیری است، اظهار کرد: سرطان دهانه رحم تنها سرطانی است که راههای پیشگیری و درمان قطعی دارد.

متخصص زنان و فوق تخصص آنکولوژی افزود: انتظار می‌رود در چند سال آینده سرطان دهانه رحم به طور کلی درمان شده یا با اقدامات پیشگیرانه ای که انجام می‌شود شاهد بروز آن نباشیم.

این استاد دانشگاه شناسایی راه‌های ابتلا و پیشگیری از سرطان دهانه رحم را از یکی از دستاوردهای دسترسی به درمان‌های مؤثر و قطعی دانست و تاکید کرد: پیشگیری از ابتلا به این سرطان ممکن خواهد بود.

فرزانه، یکی از اصلی ترین عوامل بروز سرطان دهانه رحم را ویروسی بنام پاپیلومای انسانی ذکر کرد و افزود: دلایل بروز سرطان رحم کاملاً شناخته شده است و همین موضوع فاکتور مهمی برای پیشگیری از ابتلاست.

این متخصص زنان با بیان اینکه ویروس پاییلومای انسانی از طریق ارتباط جنسی ایجاد می‌شود، تاکید کرد: معمولاً این بیماری بعد از ارتباط جنسی و یا بعد از ازدواج بیشتر دیده می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: افرادی که قبل از ۱۶ سالگی ازدواج می‌کنند، بیش از سایرین در معرض ابتلاء به سرطان دهانه رحم هستند، چرا که در سنین پایین دهانه رحم یکی از اعضای نابالغ بدن است و در حال رسیدن به مرحله بلوغ آناتومیک است.

وی ادامه داد: اگر زمانی که دهانه رحم نابالغ است، ارتباط جنسی انجام شود، احتمال اینکه ویروسی وارد رحم شود که بعدها منجر به سرطان شود زیاد است.

فرزانه، پرهیز از ازواج و یا برقراری ارتباط جنسی در افراد کمتر از ۱۶ سال را مورد تاکید قرار داد و گفت: ناپایداری سلول‌های دهانه رحم در این سنین یکی دیگر از فاکتورهای خطر ابتلاء به بیماری است.

این متخصص زنان برای پیشگیری از ابتلاء به سرطان دهانه رحم توصیه کرد: ازدواج بعد از ۱۸ سالگی و پرهیز از رفتارهای جنسی پرخطر و متعدد می‌تواند به میزان قابل توجهی از ایجاد این سرطان بکاهد.

استاد دانشگاه تاکید کرد: شرکای جنسی متعدد می‌تواند ویروس ایجاد کننده سرطان دهانه رحم را مقاوم کند.

وی با بیان این در برخی موارد ویروس پاییلوما خودبخود از بین می‌رود، توضیح داد: اگر این ویروس مدت زمان طولانی ماندگار شود می‌تواند به مرور و آهستگی سلول‌های دهانه رحم را سرطانی کند. یعنی اگر فردی در سن ۱۶ سالگی مبتلا به این ویروس شود ممکن است نشانه‌های ابتلاء به سرطان در ۳۰ سالگی نمایان شود. بنابراین با مراجعه دوره‌ای به پزشک می‌توان از بروز این سرطان پیشگیری کرد.

فرزانه ادامه داد: اگر فردی در سنین بالاتر و یا ۱۸ سال به بعد ارتباط جنسی را آغاز کند، امکان ابتلاء به سرطان رحم را به حداقل نصف کاهش داده و اگر یک بار ازدواج کرد و یا یک شریک جنسی داشته باشد، امکان ابتلا به سرطان دهانه رحم در این فرد به حداقل خواهد رسید.

وی تاکید کرد: ویروسی که در خانم‌ها باعث بروز سرطان دهانه رحم می‌شود، در آقایان می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌های مجرا، حلق و حنجره و معقد شود. بنابراین مرد و زن در صورت برقراری روابط جنسی متعدد در معرض خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها هستند.

این متخصص زنان یکی دیگر از فاکتورهایی که باعث ماندگاری ویروس پاپیلوما و سرطانی شدن آن در بدن می‌شود را مصرف دخانیات دانست و افزود: ابن موضوع که افراد سیگاری بیش از سایرین به این سرطان مبتلا می‌شوند؛ تقریباً ثابت شده است.

فرزانه کاهش سطح ایمنی بدن را یکی دیگر از فاکتورهای ماندگاری و سرطانی شدن ویروس پاپیلوما دانست و اظهار داشت: اگر فردی پیوند کبد و کلیه انجام داده باشد و یا مبتلا به ایدز باشد، این ویروس فرصت بیشتری برای فعال شدن دارد.

باوجود اینکه عامل اصلی، سرطان رحم یک ویروس است؛ ولی دونوع سرطان رحم وجود دارد، ولی در مورد شایع‌ترین نوع این سرطان که عامل آن ویروسی است، سابقه ژنتیکی خانوادگی به اثبات نرسیده است

وی تاکید کرد: ارتباط سالم زناشویی درصد ابتلا به این سرطان را از ۱۰۰ درصد به یک درصد می‌رساند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بارزترین سن شیوع سرطان دهانه رحم را ۳۰ تا ۳۵ سالگی و در ادامه ۵۰ تا ۵۵ سال عنوان کرد و افزود: اگر روش‌های غربالگری و پیشگیری به درستی انجام شود در بازه زمانی کوتاه مدت میزان شیوع این سرطان به صفر خواهد رسید.

فرزانه شناسایی علل بروز سرطانه رحم و واکسن علیه این بیماری را از قوی‌ترین موارد پیشگیری بروز این بیماری دانست و تاکید کرد: پروتکل‌های بین المللی برای کشورهای پیشرفته به این شکل است که دختران در سن بین ۱۱ تا ۱۲ سال در مقابل این بیماری واکسینه می‌شوند؛ چرا که در سن ۱۱ تا ۱۲ سالگی پاسخ ایمنی بدن افراد بسیار بهتر عمل می‌کند و احتمال ابتلاء به این سرطان در مقایسه با فردی که در سن ۲۵ سالگی واکسینه می‌شود به مراتب بیشتر است.

این متخصص زنان دانشگاه توصیه کرد: حتی اگر در سن بالای ۲۵ سال هم این واکسن استفاده شود، منفعت آن بسیار زیاد است؛ ولی دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی واکسینه شدن افراد از سن ۱۲ سالگی است. بطور کلی از سن ۹ تا ۲۶ سالگی استفاده از این واکسن منعی ندارد.

فرزانه تاکید کرد: حتی در برخی از کشورها که زیرساخت‌ها و امکانات مالی فراهم است؛ توصیه شده پسرها نیز از این واکسن استفاده کنند.

وی نکته مثبت دیگر در شناسایی زودهنگام سرطان دهانه را مشخص بودن این ناحیه در معاینات اولیه دانست و افزود: قبل از تبدیل شدن سلول به سلول‌های پیش سرطانی می‌توان این بیماری را تشخیص داد و درمان کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، انجام تست‌های پاپ اسمیر و بررسی اچ پی وی را ضروری ذکر کرد و افزود: از زمانی که رابطه جنسی آغاز می‌شود، انجام این تست‌ها به صورت دوره‌ای باید انجام شود.

فرزانه یکی دیگر از ویژگی‌های سرطان دهانه رحم را ایجاد ضایعات پیش سرطانی دانست و گفت: این سرطان سیر آهسته ای دارد؛ به این معنی که فردی که در ۶۰ سالگی به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شود، قطعاً این سرطان در سن ۳۰ سالگی ایجاد شده و قابل پیشگیری بوده است.

این متخصص زنان خاطر نشان کرد: میزان بروز و شیوع سرطان دهانه رحم در هر جامعه‌ای نشان از سطح سواد سلامت مردم آن جامعه دارد؛ چرا که با پیشرفت‌هایی که در این حوزه ایجاد شده است؛ چنانچه افراد درباره این بیماری آگاهی و اطلاعات داشته باشند اصلاً نباید این بیماری در جامعه بوجود آید.

وی واکسیناسیون علیه ایجاد سرطان‌های دهانه رحم، سن مناسب برای ازدواج، ارتباط زناشویی سالم و پرهیز از مصرف سیگار و قلیان را از مهمترین علل کاهش ایجاد سرطان دهانه رحم دانست.

فرزانه با اشاره به اینکه سرطان دهانه رحم قبل از بروز علائم هم قابل پیشگیری است، گفت: سرطان دهانه رحم ضایعات پیش سرطانی را از ۱۰ سال قبل به همراه خود دارد و با ساده‌ترین روش‌های آزمایشگاهی همانند پاپ اسمیر، اچ پی وی و معاینه قابل شناسایی است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: خان مها علاوه بر مراجعه به پزشک برای چکاپ های دوره‌ای، اگر چنانچه بعد از ارتباط جنسی دچار لکه بینی، ترشحات مزمنی که به آنتی بیوتیک جواب نمی‌دهد، دردهای مزمن لگنی و پریودهای نامنظم شدند؛ باید از نظر بیماری‌های دهانه رحم بررسی شوند.

وی به افرادی که به هر دلیل بعد از ازدواج تماس جنسی کمی دارند نیز توصیه کرد: ممکن است در این موارد دهانه رحم پنهان بماند. بنابراین این افراد باید از مراجعات سالانه به متخصصان زنان غفلت نکنند.

فرزانه درباره ارتباط اثر ژنتیک بر میزان ابتلاء به سرطان دهانه رحم گفت: باوجود اینکه عامل اصلی، سرطان رحم یک ویروس است؛ ولی دونوع سرطان رحم وجود دارد، ولی در مورد شایع‌ترین نوع این سرطان که عامل آن ویروسی است، سابقه ژنتیکی خانوادگی به اثبات نرسیده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: بیش از اینکه ژن خاصی در ابتلاء به این ویروس دخیل باشد، روابط جنسی در سنین پایین و بیش از یک شریک جنسی ایجاد این سرطان را قطعی می‌کند.

وی تاکید کرد: در بروز سرطان رحم عوامل ژنتیکی تقریباً بی تأثیر است.

این متخصص زنان درباره نحوه درمان‌های مختلف سرطان دهانه رحم نیز خاطرنشان کرد: اگر این ضایعات در مرحله پیش سرطانی باشد، می‌توان با برداشتن ضایعه بیمار را بدون خروج رحم درمان کرد، در این روش نیاز به شیمی درمانی و رادیوتراپی وجود ندارد.

فرزانه ضرورت چکاپ های دوره‌ای را برای شناسایی به موقع سرطان دهانه رحم مورد تاکید قرار داد و گفت: اگر سرطان دهانه رحم پیش رونده باشد و بیماری در مرحله سه و چهار بیماری باشد، انجام درمان‌ها با روش رادیوتراپی ضرورت دارد.

وی ادامه داد: استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماری‌های ایدز و اچ پی وی و سایر بیماری‌های مقاربتی کمک کننده است، اما نکته اینجاست که کاندوم به صورت قطعی و ۱۰۰ درصد از انتقال ویروس اچ پی وی جلوگیری نمی‌کند.

فرزانه با اشاره به اینکه پیشگیری از سرطان دهانه رحم با آگاهی و اطلاع رسانی ارتباط مستقیم دارد، تاکید کرد: شیوع سرطان دهانه رحم چند سال پیش یکی از شایع‌ترین سرطان‌های مربوط به زنان در کشور بود که با آغاز واکسیناسیون و غربالگری این سرطان جز چهارمین سرطان شایع در زنان است.

منبع: ایرنا

66