نیمی از سالمندان کشور از «چاقی» رنج می‌برند

سعید آرام با بیان اینکه دوران سالمندی همچون دوره‌های دیگر زندگی چالش‌هایی را برای فرد ایجاد می‌کند که جامعه سالم باید تلاش کند که با رفع این چالش‌ها زندگی بهتری را برای شهروندان خود به ارمغان بیاورد، اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی طبقه‌بندی جدیدی درباره مراحل عمر انسان ارائه کرده است اما طبقه‌بندی سن در کشور ایران به این ترتیب است که تا ۱۸ سالگی را پایین‌تر از سن قانونی و نوجوانی، ۳۵-۱۸ را جوانی، ۵۹-۳۶ را میانسالی و ۶۰ سال به بالا را سالمندی می‌داند.

وی با اشاره به سالمندی و عوامل مؤثر بر سالمند شدن جمعیت گفت: در گذشته تعریف سالمندی بر مبنای سن نبود بلکه عواملی چون تغییر شکل ظاهری و توانایی‌های جسمانی که لزومأ سن خاصی را مبنا قرار نمی‌داد، معیار سالمندی شناخته می‌شد اما امروزه برای سالمندی تعریف مشخصی وجود دارد.

مدیر بهزیستی شهر تهران با بیان اینکه بر اساس تقسیم‌بندی سازمان ملل متحد کشورها دارای سه نوع ساختار جمعیتی جوان، بزرگسال و سالخورده هستند، افزود: معیار این تقسیم‌بندی، نسبت جمعیت سالخورده ۶۵ ساله و بالاتر در کشورهاست؛ کشورهای دارای جمعیت جوان کشورهایی هستند که نسبت سالخوردگان آنها زیر ۴ درصد باشد، کشورهای دارای جمعیت بزرگسال، کشورهایی هستند که نسبت سالخوردگان آنها بین ۴ تا ۶ درصد باشد و کشورهای دارای جمعیت سالخورده، کشورهایی هستند که نسبت جمعیت سالمند آنها ۷ درصد یا بیشتر باشد.

به گفته وی، بحث سلامت و رفاه سالمندان به عنوان یکی از نمادهای توسعه پایدار از دغدغه‌های مهم سازمان بهزیستی است.

به گفته آرام، حدود ۸ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که پیش‌بینی می‌شود این درصد در سال ۱۴۱۰ به ۱۵ درصد و در سال ۱۴۲۰ به ۲۰ درصد برسد. یعنی در ۲۰ سال آینده از هر ۵ ایرانی، یک نفر سالمند خواهد بود.

مدیر بهزیستی شهر تهران افزود: تعداد سالمندان کشور هشت میلیون و ۲۳۱ هزار نفر و تعداد سالمندان شهر تهران یک میلیون نفر (معادل ۱۰.۳ درصد جمعیت شهر تهران) است. باتوجه به نرخ رشد جمعیت کشور که ۱.۳ درصد است، نرخ رشد جمعیت سالمندی کشور در حدود ۱۰ درصد است که البته همچنان رو به افزایش می‌رود و ما یکی از کشورهایی هستیم که به شدت در حال سالمند شدن پیش می‌رویم.

آرام با اشاره به اینکه پدیده جهانی سالمندی «زلزله سن» بر وظایف آتی جوامع عمیقأ تأثیر خواهد گذاشت، به موضوع زلزله سن اشاره کرد و یادآور شد: زلزله سن در کشورهایی که برای تأمین خدمات بهداشت، تأمین مالی، فقرزدایی و رفع تبعیض تلاش می‌کنند، مستلزم توجه بیشتر است.

مدیر بهزیستی شهر تهران با اشاره به اینکه در ایران نرخ امید به زندگی از ۷۴ سال گذشته و هدف مهم این است که سالمندی پویا داشته باشیم، گفت که اصطلاحی از سال ۱۹۹۰ توسط سازمان بهداشت جهانی(WHO) مطرح شد که منظور از پویا یعنی فردی که زندگی سالم و با کیفیت بالا داشته و می تواند علاوه بر خدمت به مردم، در مسائل فرهنگی و اجتماعی نیز حضور داشته باشد.

آرام در بخش دیگری از سخنان خود به سلامت جسمی سالمندان اشاره کرد و افزود: کم‌تحرکی و بی‌تحرکی در افراد سالمند موجب ایجاد مشکلات فراوانی برای شخص می‌شود و می‌تواند موجب دوری و فاصله گرفتن فرد از جامعه و همچنین ایجاد مشکلات روحی-روانی مانند افسردگی شود. اینکه سالمندی، توانایی حرکت و فعالیت خود را بتواند حفظ کند و در مسیر تقویت آن قدم بردارد، باعث نشاط و تضمین سلامت جسمی فرد می‌شود و بهبود حرکت، افزایش قدرت عضلات و کاهش دردهای ناشی از کهولت سن را برای این افراد ایجاد میکنند تا بتوانند حرکت و زندگی بهتری داشته و در این دوران از مشکلات کم‌تحرکی و بی‌تحرکی به دور باشند. انجام ورزش و فعالیت منظم مهم‌ترین راه جلوگیری از معایب و مضرات بی‌حرکتی در این دوران است. هر فعالیت و تحرکی با شدت متوسط می‌تواند مفید باشد ولی میزان آن باید به حدود ۱۵۰ دقیقه در هفته برسد.

وی با اشاره به بیماری‌ها و عارضه‌های دوران سالمندی خاطرنشان کرد: ساییدگی مفاصل به خصوص اندام تحتانی، پوکی استخوان به ویژه در زنان بعد از یائسگی و البته در آقایان هم پوکی استخوان دیده می‌شود و همچنین برخی بیماری‌های اسکلتی عضلانی که باعث می‌شود فرد سالمند حس تعادل خودش را از دست داده و زمین بخورد.

مدیر بهزیستی شهر تهران این را هم گفت که توجه به آسیب‌های اضافه وزن و چاقی در دوران سالمندی مهم است و این درحالیست که متاسفانه ۵۰ تا ۶۰ درصد سالمندان کشور از چاقی و اضافه وزن رنج می‌برند و همین مسئله، کیفیت زندگی آنها را تحت الشعاع قرار داده است.

آرام در ادامه به ارائه راهکارهای موجود برای جلوگیری از بیماری در سالمندان پرداخت و افزود: از آنجایی که کم‌تحرکی در سالمندان می‌تواند منجر به اختلال در سیستم ایمنی بدن شده و ریسک ابتلا به بیماری‌های عفونی، قلبی و عروقی را افزایش دهد و دیابت، فشار خون بالا و مشکلات حرکتی مهم‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به سکته مغزی در سالمندان هستند، داشتن فعالیت بدنی مستمر می‌تواند در پیشگیری و درمان این عوامل و به دنبال آن پیشگیری از سکته مغزی موثر باشد. طبق گزارش سازمان جهانی سکته مغزی، سالانه از هر چهار نفر یک نفر صرفه نظر از سن، جنس و نژاد، در معرض خطر ابتلا به سکته مغزی هستند.

مطالعات نشان داده سالمندانی که کمتر از ۱۵۰۰ قدم در روز راه می‌روند، فقط در مدت دو هفته، ۴ درصد از بافت عضلانی پاهای خود را از دست می‌دهند

وی همچنین اظهار کرد: مطالعات نشان داده سالمندانی که کمتر از ۱۵۰۰ قدم در روز راه می‌روند، فقط در مدت دو هفته، ۴ درصد از بافت عضلانی پاهای خود را از دست می‌دهند. هنگامی که به دلیل بیماری‌های خاصی سالمند نمی‌تواند توصیه‌های ایده آل را انجام دهد، باید به میزانی که توانایی‌ها و شرایط آنها اجازه می‌دهد از نظر جسمی فعال باشند.

مدیر بهزیستی شهر تهران با بیان اینکه حفظ استقلال فردی و توانمندی سالمند به عنوان فردی مفید و فعال در خانواده و جامعه از اهداف مهم است، گفت: طرح توانمندسازی سالمندان با هدف آموزش شیوه زندگی در تمامی ابعاد و سازگاری سالمند با دوران سالمندی و نهایتاً دستیابی سالمند به زندگی سالم و موفق اجراء می‌شود. از اهداف این طرح می‌توان به آگاه‌سازی جامعه و خانواده‌ها نسبت به مسائل سالمندان، ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان، اجرای برنامه‌های توانبخشی، آموزشی و فرهنگی براساس شاخص‌های زندگی سالم و ارائه خدمات توانبخشی موردنیاز و فعالیت‌های ورزشی و تفریحی سالمندان اشاره کرد.

آرام با تاکید بر افزایش آگاهی و مهارت در رابطه با نقش وسایل کمکی و نحوه صحیح استفاده از آن، گفت: انتخاب ابزار کمک حرکتی مناسب، بر اساس قدرت، تعادل، تحمل، عملکرد شناختی و اقتضاء محیط زندگی سالمند نقشی حیاتی در اثربخشی این ابزارها دارد. سالمندان اغلب آموزشی درباره نحوه استفاده درست از وسایلی نظیر سمعک و عصا ندیده و اغلب وسایلی که نامناسب، آسیب‌دیده یا دارای ارتفاع نادرست هستند تهیه کرده که ۳۰ تا ۵۰ درصد سالمندان استفاده از این وسایل را متوقف می‌کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود بر مناسب‌سازی محیط شهری تاکید کرد و گفت: دسترسی آسان و مناسب‌سازی در محیط زندگی و شهری جهت فعالیت‌های سالمندان بسیار مهم و تأتیرگذار است. عدم مناسب‌سازی معابر و سیستم حمل و نقل، نبود سرویس‌های بهداشتی مناسب جهت استفاده سالمند و کار نکردن بیشتر پله‌های برقی که در کنار پل‌های هوایی، باعث می‌شود سالمند نتواند از منزل خارج شده و منزوی و افسرده شود.

مدیر بهزیستی شهر تهران با اشاره به توسعه خدمات مراکز نگهداری روزانه سالمندان، نیز به افزایش دسترسی سالمندان به اقدامات پیشگیرانه سلامت محور در محلات و محیط‌های زندگی از طریق مراکزی نظیر مراکز مثبت زندگی، بهبود دسترسی سالمندان به خدماتی نظیر فیزیوتراپی ، مشاوره روانی، غربالگری تشخیص، درمان، دارو، آزمایشات دوره‌ای در منزل و تشویق سالمندان به انجام فعالیت بدنی و افزایش اعتماد به نفس و بررسی سطح فعالیت‌های روزمره زندگی سالمندان اشاره کرد.

آرام در ادامه به مراکز ارائه خدمات توانبخشی به سالمندان بهزیستی شهر تهران اشاره کرد و گفت: در مراکز آموزشی توانبخشی روزانه سالمندان، سالمندان به صورت روزانه به مرکز مراجعه می‌کنند و متخصصان مرکز به صورت تیمی نسبت به ارزیابی هدف‌گذاری فردی، طراحی برنامه توانبخشی و اجرای آن برای خدمت‌گیرندگان مراکز اقدام می‌کنند. مراکز روزانه آموزشی توانبخشی، با همکاری بخش غیردولتی با هدف رساندن گروه هدف به حداکثر سطح استقلال و عملکرد ایجاد شده‌اند. در مراکز شبانه‌روزی نیز خدمات توانبخشی و مراقبتی به صورت تخصصی بر اساس دستورالعمل‌های مربوطه با بهره‌گیری از تجهیزات و فضاهای موردنیاز و نیروی انسانی متخصص متناسب با نیازهای گروه هدف ارائه می‌شود.

وی با بیان اینکه ۲۷ مرکز شبانه‌روزی سالمندان در شهر تهران وجود دارد گفت که در مجموع ظرفیت خدمت‌گیرندگان مرکز سالمندان تا پایان شش ماهه اول سال ۱۴۰۰، ۱۰۱۳نفر بودجه که شامل ۵۸۲ زن سالمند و ۴۳۱ مرد سالمند است.

آرام با اشاره به مراکز مراقبت در منزل اظهار کرد: این مراکز با هدف تقویت رویکرد توانبخشی و مراقبتی سالمندان مبتنی بر خانه و خانواده ایجاد شده است. خدمات از طریق اعزام مراقبین آموزش دیده زیرنظر کارشناس تخصصی علوم مراقبت و توانبخشی و با مشارکت اعضاء خانواده به افراد سالمند معلول با معلولیت شدید و خیلی شدید ارائه می‌شود. تعداد مراکز توانبخشی در منزل سالمندان یک مرکز و ۲۵ نفر افراد خدمت‌گیرنده از این مرکز هستند که همه یارانه ‌بگیرند. علی‌رغم وجود کرونا و ممنوعیت حضور در منزل خدمات به شکل مجازی در گروه هدف انجام شده است و همچنین تعداد مراکز خدمات توانبخشی در منزل سالمندان یک مرکز است و خدمات قابل ارائه در این مراکز شامل خدمات مراقبتی، پزشکی، پرستاری، توانبخشی، مددکاری و روانشناسی است. تعداد افراد خدمت‌گیرنده در این مرکز ۱۵۰ نفر که همه یارانه‌بگیر هستند، است و خدمات به شکل مجازی در شرایط کرونا صورت گرفته است.

منبع: ایسنا

66