فرآوری نشدن زعفران، سد راه افزایش درآمد کشاورزان شاهرودی

صادق کشاورزی است که مدت ۲۵ سال گندم و محصولات جالیزی می‌کاشت، از تابستان سال گذشته با توصیه های کارشناسان به کاشت زعفران روی آورد.

صادق در روستای ابر شاهرود زندگی می‌کند، کشاورزی پیشه او و اجدادش بوده و در این سال های طولانی هیچ تغییری در نوع کشت نداده بودند تا این که به توصیه کارشناسان ، کشت زعفران در دستور کار او قرار گرفت.

کشت زعفران در منطقه شاهرود به منظور صرفه جویی در مصرف آب و نیز افزایش درآمد دهقانان بود، استان سمنان و بویژه شرق آن از حدود یک دهه پیش به خاطر خشکسالی دچار کاهش شدید آب شده است و صرفه جویی در مصرف به شدت توصیه می‌شود.

با استقبالی که کشاورزان شاهرود از کشت زعفران انجام دادند ، سطح کشت این محصول در سه یا چهار سال گذشته از هیچ به حدود ۷۰ هکتار رسید ، اما آنچه کشاورزان در افزایش درآمد انتظار داشتند روی نداد.

کاشت و برداشت سنتی زعفران سختی های فراوانی دارد و کشاورزی که با مشقت زیاد این دوره را طی می کند نسبت به هزینه ای که کرده از سود ناچیزی برخوردار می‌شود ، سود اصلی را دلالان و بازرگانان در خارج از کشور با فرآوری این محصول به دست می آورند.

زعفران محصول گران قیمتی است که در جهان با عنوان طلای سرخ شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر افزایش قیمت خوبی داشته و به همین دلیل تعدادی از کشاورزان که بیشتر آن ها را جوانان تشکیل می دهند برای افزایش در آمد به کاشت این محصول روی آوردند.

اهمیت فرآوری محصولات کشاورزی از جمله زعفران به اندازه ای است که حتی رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در سخنرانی اخیرشان به این موضوع پرداخته و جلوگیری از خام فروشی را خواستار شدند.

در همین راستا ، هفته گذشته کارگروه ویژه زعفران در سطح کشور تشکیل شد و سیاست‌ها و برنامه‌های کلان صادراتی با رویکرد توسعه صادرات زعفران با بسته‌بندی و ارزش افزوده بالا و کمک به توسعه زیرساخت‌های ارزش‌آفرینی زعفران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

کاشت زعفران در شرایط آب و هوایی خاص انجام می شود ، بنابه گفته کارشناسان کشاورزی ، بیشتر حوزه جغرافیایی شاهرود قابلیت کشت این محصول را دارد.

مسوولان جهاد کشاورزی شهرستان شاهرود معتقدند به خاطر خشکسالی مداوم و کاهش نزولات جوی در سالیان گذشته و مشکل کاهش ذخایر آب زیرزمینی و از طرفی سرمازدگی درختان و از بین رفتن محصولات باغی در چند سال گذشته، طرح تغییر الگوی کشت باید هر چه زودتر در این شهرستان انجام شود.

سال گذشته مرکز تحقیقات کشاورزی طرح کاشت گیاهان و محصولات کم آب بر جایگزین محصولات پر آب بر را ارائه کرد که ارتقای وضعیت اقتصادی کشاورزان هم در آن دیده شد.

طرح مشارکتی کاشت زعفران در شاهرود با مشارکت بخش خصوصی

امین امینی یکی از سرمایه گذارانی است که برای تحقق این امر پای کار آمده و با تفاهم نامه مشارکتی که با مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان در شاهرود منعقد کرده، کاشت مکانیزه زعفران در ۱۰۰ هکتار از اراضی این مرکز را آغاز کرده است.

وی درباره خام فروشی این محصول گفت: زعفران در کشور بالای ۹۷ درصد خام فروشی می شود و حاصل دسترنج کشاورزان به جیب سرمایه گذاران دیگر کشورها می رود.

امینی با بیان اینکه از پنج سال پیش کار پژوهشی و تحقیقاتی در خصوص پرورش گیاه زعفران را آغاز کرده است، افزود: پس از گذشت چند سال به این جمع بندی رسیدم که این کار را در شاهرود اجرایی کنم.

بزرگترین طرح کشت مکانیزه زعفران در کشور

وی با اشاره به اینکه ظرفیت های موجود در مجموعه مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی شاهرود موجب بستن قرارداد مشارکتی شد، تصریح کرد: با کشت ۱۰۰ هکتاری زعفران در این مرکز بزرگترین طرح کاشت مکانیزه زعفران در کشور اجرایی می شود.

امینی با بیان اینکه اجرای این طرح از اوایل اردیبهشت ماه آغاز شده است، اظهار داشت: تمامی ۱۰۰ هکتار به صورت مکانیزه کاشت می شود، برنامه هایی برای برداشت سال دوم که دستکم ۲۰ درصد آن مکانیزه خواهد بود در دستور کار است تا الگویی برای کشاورزان کشور باشد.

به گفته وی با این دستگاه مکانیزه ساخت داخل می توان عمق کاشت و تراکم پیاز زعفران را تنظیم کرده و با فاصله های مشخص این محصول را کشت کرد.

وی کاشت مکانیزه ۱۰۰ هکتاری را گام نخست این طرح خواند و ابراز داشت: کاشت این مساحت ۲۰ درصد از برنامه های پیش بینی شده است و ۸۰ درصد دیگر کار مربوط به فرآوری و بسته بندی گل زعفران است تا به هیچ عنوان این محصول به صورت خام از شهرستان خارج نشود.

اشتغال ۲۰۰ نفر به طور موقت در این کارگاه

این کارآفرین با بیان اینکه هم اکنون ۲۰۰ نفر در قسمت های آماده سازی پیاز زعفران، کاشت و فرآوری کود مشغول به کار هستند، اظهار داشت: برای برداشت این محصول در آبان ماه به ازای هر هکتار ۶۶ نفر به مدت ۴۵ روز مشغول به کار خواهند بود.

وی برداشت محصول در هر هکتار را ۳۰ کیلوگرم پیش بینی کرد و گفت: بیشترین میزان برداشت این محصول از سال سوم آغاز می شود و تا آن زمان این مرکز برنامه هایی برای توسعه در زمینه کاشت، برداشت و فرآوری دارد.

احمد دزیانیان رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان هم در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: تغییرات اقلیمی در شهرستان اجتناب ناپذیر است و می بایست اقتصاد کشاورزی را با تغییر الگوی کشت سرپا نگه داریم.

کاشت زعفران بهترین گزینه برای تغییر الگوی کشت در استان سمنان

وی با بیان اینکه تصمیم‌های جدید در عرصه تولید محصولات کشاورزی با محوریت ازدیاد ارزش افزوده گرفته شده است، تصریح کرد: کارشناسان کاشت زعفران را به عنوان یکی از محصولاتی که دارای ارزش افزوده بالایی است ، در تغییر الگوی کشت استان توصیه می کنند.

وی با بیان اینکه ۹۵ درصد کاشت زعفران جهان به ایران تعلق دارد اما سهم کشور از تجارت جهانی آن کمتر از ۵ درصد است، افزود: با توجه به موارد یاد شده، این مرکز با تایید سازمان تحقیقات کشاورزی قرارداد مشارکتی ۱۰ ساله ای با بخش خصوصی در جهت کاشت، برداشت و فرآوری این محصول امضاء کرده است.

تاسیس مرکز تولید بذر زعفران در شاهرود

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، ادامه داد: در طرحی مشارکتی بخش خصوصی با مرکز تحقیقات کشاورزی به دنبال گرفتن مجوزهای لازم جهت تاسیس مرکز تولید بذر زعفران در شاهرود هستیم.

فرماندار شاهرود هم در خصوص کشت زعفران در این شهرستان گفت: با همت این کارآفرین تحول ارزشمندی در حوزه کشاورزی شهرستان ایجاد خواهد شد.

نادر فخری بر تکمیل زنجیره فرآوری با تحقیقات، کشت زعفران و تولید مکانیزه تاکید کرده و افزود: این محصول با توجه به کمبود آب در استان بهترین گزینه برای جایگزینی تعدادی از محصولات کشاورزی پرآب‌بر است.

ارتقای سطح زیر کشت با حمایت بخش خصوصی

وی با بیان اینکه در شهرستان شاهرود ۷۰ هکتار مزرعه کشت زعفران وجود دارد، تصریح کرد: این مرکز آماده مشاوره، مکانیزه کردن کاشت و خرید محصولات کشاورزان است تا سطح زیرکشت شهرستان هم ارتقاء یابد.

ایجاد ارزش افزوده در زعفران پس از گلایه رهبر معظم انقلاب اسلامی از خام فروشی این محصول موجب شد تا عده ای از کشاورزان با مشارکت سرمایه گذار در این شهرستان رو به کشت زعفران آورند.

سطح زمین های کشاورزی شاهرود ۱۸ هزار هکتار است که ۲۴ درصد از زمین های کشاورزی استان است و سطح باغ های شهرستان هم ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار است که ۳۲ درصد باغ های استان را شامل می شود.

منبع: ایرنا

68