سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتوگو با خبرگزاری اسپوتنیک:
دولت آمریکا شایستگی انجام مذاکره مستقیم را ندارد/ روابط نظامی ایران و روسیه علیه کشور ثالثی نیست/ مواضع باکو احساسی و غیرحرفه‌ای بود
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه در احیای برجام ضرورتی برای انجام مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا نیست، گفت: دولت آمریکا شایستگی لازم برای انجام مذاکره مستقیم را ندارد و قابلیت اعتماد را از دست داده است.
ناصر کنعانی در گفت‌وگویی با خبرگزاری اسپوتنیک به تشریح مناسبات ایران و روسیه، وضعیت برجام و ... پاسخ داد.
مشروح این گفتوگو را در زیر می‌خوانید.
* قطار گسترش روابط ایران و روسیه در ریل خوبی قرار گرفته
خبرنگار پرسید همکاری ایران و روسیه در همه زمینه‌ها به‌ویژه در شرایط تحریم شدید کنونی غرب علیه دو کشور را چه طور ارزیابی می‌کنید، مخصوصاً در زمینه‌های اقتصادی و تبادلات تجاری که کنعانی پاسخ داد: روابط ایران و روسیه مبتنی بر اراده سیاسی رهبران عالی دو کشور برای تقویت روابط در همه زمینه‌ها در حال گسترش و توسعه است. ایران به کشور همسایه شمالی خود روسیه، به عنوان یک شریک و همکار بسیار مهم در منطقه نگاه می‌کند و در همین زمینه و در همین چارچوب روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف در حال پیشرفت و تقویت است. ما به مرحله همکاری دو کشور در زمینه‌های راهبردی رسیدیم، که مبتنی بر منافع مشترک دو کشور است.
وی افزود: در حوزه سیاسی نگاه دو کشور در مخالفتِ با یکجانبه‌گرایی آمریکا در منطقه و جهان، زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های سیاسی دو کشور شده است. در همین چارچوب همکاری‌های خوبی هم در حوزه منطقه‌ای دارند. در سازمان‌های بین‌المللی مشورت و همکاری بسیار خوبی میان دو کشور و نمایندگان دیپلماتیک ایران و روسیه برقرار است. مضافاً این که ایران و روسیه ظرفیت‌های اقتصادی بسیار زیاد، مشترک و مکمل دارند. همکاری دو کشور بر مبنای منافع مشترک دو ملت در حوزه‌های اقتصادی، صنعتی، تجاری، انرژی، حمل‌ونقل و در زمینه‌های بانکی و مالی در حال گسترش است.
کنعانی با بیان اینکه ظرفیت‌های بسیار عظیمی در دو کشور وجود دارد که می‌تواند با فعال کردن این ظرفیت‌ها منافع ایران و روسیه تأمین شود، اظهار داشت: در همین چارچوب هیأت‌های مختلف بین دو کشور تبادل می‌شوند و خوشبختانه ما می‌توانیم بگوییم که قطار گسترش روابط ایران و روسیه در ریل خوبی قرار گرفته است و ما خوشبین هستیم که در چارچوبی که رهبران دو کشور تعریف کردند، روابط ایران و روسیه روز به روز شاهد شکوفایی بیشتری باشد.
خبرنگار با طرح این سؤال که علاوه بر تحویل نفت و گاز چشم‌انداز همکاری‌های دیگری بین دو کشور در حوزه انرژی وجود دارد؟ به عنوان مثال در حوزه هسته‌ای این چشم انداز وجود دارد؟ چه پیشنهادهایی از سوی روسیه می‌تواند مورد علاقه ایران قرار گیرد؟ ایران در زمینه انرژی در کدام حوزه‌ها می‌تواند نیاز‌های روسیه را تأمین کند و بالعکس؟ که سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: انرژی، یکی از زمینه‌های اولویت‌دار همکاری بین ایران و روسیه است. دو کشور در حوزه انرژی نفت و گاز، کشورهای ثروتمندی هستند و هم در زمینه تأمین انرژی بازارهای جهان نقش تعیین‌کننده و منحصر به فردی دارند. ایران و روسیه، هم در حوزه همکاری‌های فنی و ترانزیت و انتقال انرژی، می‌توانند نقش مکمل و تعیین‌کننده‌ای برای ایجاد تعادل در بازار انرژی بین‌المللی داشته باشند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با ذکر این نکته که در حوزه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای هم، روسیه ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد، خاطرنشان کرد: همان طور که مطلع هستید، نیروگاه هسته‌ای بوشهر که متأسفانه دولت‌های غربی و مشخصاً دولت آلمان تحت فشار غرب و آمریکا از انجام تعهداتش شانه خالی کرده بود، با همکاری خوبِ تکنیکی و فنی بین ایران و روسیه تکمیل، راه‌اندازی و به مرحله بهره‌برداری رسید. در این زمینه در ارتباط با این نیروگاه همکاری‌های تکنیکی و فنی خوب بین دو کشور برقرار است. برای تکمیل و استمرار این گونه همکاری‌ها در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، برای تأمین انرژی برق به‌ویژه، زمینه‌های خوبی برای همکاری بین دو کشور وجود دارد. مضافاً این که جمهوری اسلامی ایران هم در پرتو پیشرفت‌های علمی و فنی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای به توانایی بسیار بالایی رسیده است.
وی یادآور شد: بنابراین موضوع انرژی – چه نفت، چه گاز، چه انرژی هسته‌ای و مصارف صلح‌آمیز از آن – از زمینه‌های بسیار خوب همکاری دو کشور است و این که دو کشور می‌توانند در تأمین انرژی مورد نیاز برای بازارهای جهانی هم نقش بسیار خوبی را داشته باشد.
* سفر امیرعبداللهیان به مسکو
خبرنگار در ادامه با بیان اینکه قرار بود وزیر امور خارجه ایران با هدف انجام مذاکرات دوجانبه با لاوروف وزیر خارجه روسیه به روسیه سفر کند، اما برگزاری این مذاکرات به زمان دیگری موکول شد. آیا تاریخ این سفر مشخص شده است؟ و چرا به زمان دیگر موکول شد؟ که سخنگوی وزارت خارجه پاسخ داد: تماس‌ها و گفت‌وگوها بین مقامات عالی ایران و روسیه، مستمر و دائمی است. ما می‌توانیم بگوییم که دو کشور حتی روزانه در سطوح مختلف سیاسی، اقتصادی و فنی با یکدیگر رایزنی و گفتوگو می‌کنند. سفر آقای دکتر امیرعبداللهیان به روسیه هم در استمرار گفت‌وگوهای سیاسی بین دو کشور برنامه‌ریزی شده بود. تعویق این سفر با توافق دو کشور و برای این بود که زمان مناسب‌تری را متناسب با موضوعات در حال مذاکره بین دو کشور برای انجام این سفر و دیدار و گفت‌وگوی مقامات دو کشور تعیین کنند. بزودی این زمان تعیین خواهد شد و انشاءالله این سفر صورت خواهد گرفت.
* روابط نظامی و دفاعی ایران و روسیه علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست
خبرنگار نظر کنعانی را درباره اظهارات اخیر آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا مبنی بر انتقال جنگنده از مسکو به تهران جویان شد و پرسید آیا تهران واقعا از مسکو جنگنده دریافت کرده است؟ آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو-۳۵ است؟ همکاری‌های فنی و نظامی‌بین ایران و روسیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ که وی گفت: همکاری‌های دفاعی یکی از نکات همکاری بین دو کشور ایران و روسیه است. این همکاری‌ها در زمینه‌های نظامی متعارف است، مبتنی بر مقررات و قوانین بین‌المللی است و در چارچوب روابطی است که بین کشورهای دوست در سطح بین‌المللی انجام می‌شود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: روابط نظامی و دفاعی بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چارچوب منافع مشترک دو کشور است و علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست. تمرکز رسانه‌ها و مقامات غربی از جمله دولت آمریکا بر موضوع همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در واقع با انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد و تقلیل دادن این همکاری‌ها به موضوع همکاری‌های نظامی یک نگاه توأم با رویکرد سیاسی برای ایجاد هراس و تشویش نزد دیگر کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.
این دیپلمات ارشد ایرانی با ذکر این نکته که روابط ایران و روسیه گسترده و متنوع است، یادآور شد: همکاری‌های دفاعی ایران و روسیه هم در چارچوب منافع مشترک است و برای مقابله و ضدیت با هیچ کشور ثالثی هم تعریف نشده است. بنابراین اظهارنظرهایی که مقامات آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی در ارتباط با همکاری‌های نظامی ایران مطرح می‌کنند و از رسانه‌های خود برای ایجاد نگرانی در این زمینه استفاده می‌کنند، دارای انگیزه‌های سیاسی منفعت طلبانه است و مبنای واقعی ندارد.
* همکاری‌های نظامی‌بین ایران و روسیه متعارف است
کنعانی در پاسخ به این سؤال که آیا صحبت از جنگنده‌های سوخو-۳۵ نیست؟ اظهار داشت: در ارتباط با همکاری‌های نظامی‌بین دو کشور، طبیعتا مقامات نظامی‌با یکدیگر گفتوگو و تبادل نظر دارند و روابط دو کشور را در این زمینه مدیریت می‌کنند. همکاری‌های نظامی‌بین این دو کشور متعارف است و چنین چیزی در روابط دیگر کشورها هم وجود دارد. بنابراین نباید محل حساسیت و نگرانی برای هیچ طرفی در منطقه باشد.
* روابط و همکاری‌های نظامی و دفاعی ایران و روسیه، مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است
خبرنگار اسپوتنیک با بیان اینکه برخی رسانه‌ها از تأمین پهپادها و مهمات ایرانی برای روسیه خبر دادند. از کنعانی پرسید آیا مسکو علاقه‌ای به خرید تسلیحات ایرانی نشان می‌دهد؟ کدام تسلیحات ایرانی بیشتر مورد علاقه روسیه است؟ آیا ایران و روسیه روابط نظامی استراتژیک را توسعه می‌دهند؟ که کنعانی عنوان کرد: همان طور که مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کردند، روابط و همکاری‌های نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است. بنابراین ارتباط دادن یا تلاش برخی طرف‌ها برای مرتبط کردن همکاری‌های دفاعی و نظامی ایران و روسیه با موضوع جنگ در اوکراین یک اقدام سیاسی انحرافی است و برای ایجاد انحراف در اذهان مردم منطقه و افکار عمومی است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده در ارتباط با جنگ در اوکراین هیچگونه تسلیحات و تجهیزاتی برای استفاده در جنگ در اوکراین به هیچ طرفی از جمله به روسیه نداده است. ما همکاری‌های دفاعی دو کشور را همکاری‌های متعارفی می‌دانیم که در ضدیت با هیچ کشور دیگری تعریف نشده است.
کنعانی گفت: در ارتباط با جنگ اوکراین هم، تهران همواره موضع خود را به طور صریح اعلام کرده است. ما معتقد به ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به جنگ اوکراین هستیم. استمرار جنگ به نفع هیچ کدام از طرف‌ها، به نفع صلح و امنیت در منطقه و در سطح بین‌المللی نیست. جمهوری اسلامی ایران با نگاه به ضرورت استفاده از راهکار سیاسی از ابتدای این مناقشه هم با طرف اوکراین و هم با طرف روسیه تماس‌های خود را برقرار کرد و تلاش کرد که راهکاری را برای پایان دادن به منازعه از طریق سیاسی پیدا کند.
وی اضافه کرد: ایران معتقد است آن‌هایی که هر روز علیه ایران تبلیغات می‌کنند و ایران را به ناحق متهم به حمایت از یک طرف از منازعه می‌کنند، نگاهی به حجم بالای تسلیحات سنگین ارسالی خودشان برای یکی از طرفین جنگ هم بیندازند. کشورهایی که ده‌ها میلیارد دلار تسلیحات برای یک طرف منازعه صادر می‌کنند، اقدام این‌ها کمک به پایان جنگ نیست. اقدام این‌ها حمایت از راهکار سیاسی نیست.
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: اتهام زنندگان به ایران و کسانی که مدعی هستند ایران با تسلیحات به یک طرف جنگ، از نظر آنها از روسیه علیه اوکراین، حمایت می‌کند، تاکنون هیچ دلیل و سند مستدل و معتبری در این رابطه ارائه نکرده‌اند، حتی در نشست مشترکی که بین هیأت متخصص و فنی بین ایران و اوکراین در عمان برگزار شده، هیچگونه سند و مدرک معتبری در این رابطه ارائه نشده است. بنابراین ما اعتقاد داریم، برخی طرفین که منافع خودشان را در استمرار جنگ در اوکراین جستجو می‌کنند، و به طور مستمر اسلحه و تجهیزات پیشرفته نظامی‌برای یکی از طرفین جنگ ارسال می‌کنند، با متهم ساختن ایران به دنبال انحراف اذهان عمومی از عملکرد جنگ طلبانه خودشان در مناقشه اوکراین هستند.
* ایران در کنار صلح ایستاده و از راهکار سیاسی برای حل این منازعه به طور جدی و عملی حمایت می‌کند
خبرنگار اسپوتنیک با بیان اینکه اطلاعاتی مبنی بر شرکت داوطلبان ایرانی در جبهه روسیه در عملیات نظامی در اوکراین وجود دارد، نظر کنعانی را جویا شد و پرسید آینده روابط ایران و اوکراین را چگونه ارزیابی می‌کند؟ که وی پاسخ داد: ایران بارها اعلام کرده که در رابطه با بحران اوکراین، ایران یک طرف جنگ و درگیری و نزاع نیست. ایران در کنار صلح ایستاده و از راهکار سیاسی برای حل این منازعه به طور جدی و عملی حمایت می‌کند، بنابراین ایران هیچ اقدامی‌که در مسیر جنگ و حمایت از جنگ و استقرار آن باشد، انجام نداده است و موضع خود را صراحتا در این رابطه اعلام کرده است و در زمینه عملی هم بارها و بارها تلاش‌های دیپلماتیک خود را برای یافتن راهکار سیاسی برای پایان مناقشه انجام داده است.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه طرح چنین ادعاهایی که عمدا از سوی رسانه‌های وابسته به کشورهای غربی صورت می‌گیرد، در امتداد و در راستای سیاست همان دولت‌های غربی است که عملا بخشی از جنگ و استمرار مناقشه نظامی در اوکراین هستند.
* ایران علاقه‌مند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است
کنعانی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اظهارات اخیر مقامات اوکراین، آیا روابط دو کشور قطع خواهد شد؟ عنوان کرد: روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانه‌ای است، متأسفانه ظرف یک سال اخیر به علت تأثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی طرف‌های غربی، روابط دو کشور دچار تنزل شده است. جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است. این انگیزه و اراده جمهوری اسلامی است.
وی یادآور شد: در عین حال روابط سیاسی یک مسیر دو طرفه است. ما اعتقاد داریم طرح مواضع سیاسی غیرسازنده از سوی برخی از مقامات دولت اوکراین به صورت رسانه‌ای، یک راهکار و یک اقدام سازنده در روند روابط سیاسی دو کشور نیست. طرح چنین ادعاهایی از طریق رسانه‌ها کمکی به حل و رفع سوءتفاهم بین دو کشور نمی‌کند. ما در سایه وجود روابط سیاسی بین دو کشور معتقد هستیم که چنانچه دولت اوکراین در ارتباط با رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مسئله مناقشه اوکراین ملاحظاتی دارد، این ملاحظات را می‌تواند در کانال‌های سیاسی و نشست‌های مشترک سیاسی که بین دو کشور می‌تواند انجام شود، مطرح کند و پاسخ خود را در این زمینه دریافت کند.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: امیدوار هستیم که مقامات دولت اوکراین از طرح مباحث تحریک کننده و احساسی در رسانه‌ها در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند و به صورت حرفه‌ای به روابط دو کشور فکر کنند.
* جمهوری اسلامی ایران موتور محرکه و اساسی برای شکل گیری روندهای سیاسی در بحران سوریه است
خبرنگار در ادامه با بیان اینکه چندی پیش روسیه اعلام کرد که ایران به روند عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه پیوسته است. از کنعانی پرسید که آیا مشخص است که ایران در چه سطحی قرار است در این روند مشارکت کند؟ به عبارت دیگر ایران در سطح وزارت دفاع یا در سطح وزارت امور خارجه در این روند مشارکت خواهد داشت؟ که وی گفت: در ارتباط با بحران سوریه، جمهوری اسلامی ایران از ابتدای شکل گیری این بحران بر ضرورت توسل به راهکار سیاسی برای پایان دادن به بحران تأکید داشت و معتقد بود راهکار نظامی در موضوع سوریه هیچگاه به نتیجه نخواهد رسید، جمهوری اسلامی ایران موتور محرکه و اساسی برای شکل گیری روندهای سیاسی در بحران سوریه است.
وی اضافه کرد: در همین چارچوب جمهوری اسلامی ایران به روند آستانه پیوست و روند همکاری‌های خوب ایران، فدارسیون روسیه و ترکیه در چارچوب روند آستانه شکل گرفت. جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید داشت که دولت سوریه هم لازم است به روند آستانه بپیوندد. ایران اعتقاد داشت و همچنان هم دارد که برای تحکیم ثبات و امنیت در سوریه و مقابله با تروریسم و مقابله با تجزیه طلبی در این کشور، می‌بایست همه کشورهای مؤثر در منطقه به روند صلح سازی در سوریه بپیوندند، در همین چارچوب ایران از تقویت راهکار سیاسی و ایجاد کانال‌های گفتوگو در سطح سیاسی، امنیتی و نظامی بین سوریه و ترکیه حمایت کرد.
* ایران هیچگاه از روند سیاسی سوریه جدا نبوده
کنعانی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران نقش تعیین کننده و اساسی در روند سیاسی سوریه دارد، خاطرنشان کرد: ایران هیچگاه از روند سیاسی سوریه جدا نبوده است. بنابراین در ارتباط با هر گونه اقدام چندجانبه سیاسی در منطقه هم در ارتباط با سوریه هم جمهوری اسلامی ایران بخشی از روند بوده و همچنان بخشی از این روند باقی خواهد ماند. درخواست دولت سوریه چنین است و خوشبختانه در همین ارتباط گفت‌وگوهای خوبی هم با فدراسیون روسیه و هم ترکیه وجود دارد. در قالب مذاکراتی که انجام شد، این اتفاق نظر وجود دارد که جمهوری اسلامی ایران همان گونه که از ابتدا بخشی از روند سیاسی بحران سوریه بوده، همچنان بخش مؤثر و تعیین کننده روند سیاسی در ارتباط با موضوع و روند سوریه خواهد بود و این روند در چارچوب مشورت‌های مشترک و در نشست‌های آتی ادامه پیدا خواهد کرد.
خبرنگار با بیان اینکه اعلام شده است که یکی از برنامه‌های روسیه، برگزاری دیدار وزرای خارجه ترکیه و سوریه برای انجام مذاکره درخصوص عادی سازی روابط بین این کشورها است، اما تاریخ برگزاری این رویداد هنوز مشخص نیست. از سخنگوی وزارت خارجه سؤال کرد که آیا ایران برای شرکت در این مذاکرات دعوت شده است؟ آیا حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نماینده ایران در این رویداد خواهد بود و به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟ که وی بیان کرد: تماس‌های دیپلماتیک و رایزنی‌ها بین دیپلمات‌های ارشد ایران، روسیه، سوریه و ترکیه در خصوص نشست‌های عادی بین چهار کشور به طور جدی ادامه دارد. علاوه بر سفری که آقای امیرعبداللهیان چندی پیش به سوریه و بعد از آن به ترکیه انجام داد، دستیار ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی اخیرا سفری به روسیه داشت و در خصوص زمان و چارچوب برگزاری نشست آتی چهار کشور در ارتباط با سوریه مذاکرات خوبی صورت گرفته است.
وی افزود: تا جایی که من مطلع هستم این مذاکرات ادامه دارد تا هم در ارتباط با زمان و هم در ارتباط با سطح برگزاری این نشست به توافق مشترکی برسند و رایزنی‌ها در این زمینه‌ها ادامه دارد. گمان می‌کنم تاریخ مشخصی برای برگزاری نشست و نیز در ارتباط با سطح برگزاری نشست توافق قطعی صورت نگرفته اما بر اساس اراده سیاسی مشترک گمان می‌کنم که این اتفاق نظر به زودی حاصل خواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به این سؤال که به نظر شما موانع فعلی برای عادی سازی روابط بین ترکیه و سوریه چیست؟ عنوان کرد: خوشبختانه در ارتباط با سوریه ما شاهد یک پویایی جدید و یک شتاب جدید در از سر گیری روابط سیاسی بین کشورهای منطقه با دولت سوریه هستیم. تعداد قابل توجهی از کشورهای منطقه از ابتدای شکل گیری بحران امنیتی در سوریه در یک محاسبه غلط روابط سیاسی خود را با دولت سوریه قطع کردند یا به حال تعلیق درآوردند یا سطح آن را تقلیل دادند. با تغییر شرایط در سوریه و اثبات پایداری و استقرار نظام سیاسی در سوریه ما شاهد شکل گیری یک روند تدریجی برای از سرگیری روابط سیاسی این کشورها با سوریه هستیم.
این دیپلمات ارشد ایرانی ادامه داد: در ماه‌های اخیر این روند شتاب جدیدی به خود گرفته؛ هم در ارتباط با کشورهای عربی و هم غیرعربی. در ارتباط با روابط سیاسی بین ترکیه و سوریه هم ما شاهد طرح مواضع سیاسی مثبت و خوب از سوی مقامات عالی دولت ترکیه برای برگزاری نشست‌های مشترک سیاسی و نظامی و امنیتی بین دو کشور هستیم. نشست‌های خوبی هم در سطوح امنیتی و نظامی صورت گرفته، در زمینه سیاسی هم جمهوری اسلامی ایران مشوق برگزاری دیدارهای مشترک بین مقامات عالی سوریه و ترکیه بوده است. گمان می‌کنیم که در این زمینه اراده مشترک وجود دارد، صرفا موضوع مرتبط با زمان هست و ما خوشبین هستیم که در آینده نه چندان دور شاهد برگزاری نشست مشترک بین دو کشور و از سرگیری روابط سیاسی بین آنکارا و دمشق باشیم.
* مواضعی که مقامات جمهوری آذربایجان اتخاذ کردند، ناشی از نوعی رویکرد احساسی و غیرحرفه‌ای بود
خبرنگار در ادامه این گفتوگو از کنعانی سؤال کرد که آیا ایران در پی حمله اخیر به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، به منظور احیای اعتماد بین دو کشور با جمهوری آذربایجان درحال مذاکره است؟ آیا بستر حل و فصل این مسئله توسط طرفین وجود دارد؟ که وی پاسخ داد: ما متأسفانه شاهد وقوع حادثه تلخی در ارتباط با سفارت آذربایجان در تهران بودیم، اطلاع دارید که ما بلافاصله بعد از وقوع این حادثه با شدیدترین عبارات این اقدام تلخ رو علیه سفارت آذربایجان در تهران محکوم کردیم، با دولت و ملت آذربایجان ابراز همدردی کردیم. تماس‌های دیپلماتیک در بالاترین سطح بین رئیس جمهوری اسلامی ایران و رئیس جمهوری آذربایجان برقرار شد. وزرای امور خارجه دو کشور با یکدیگر گفتوگو و رایزنی کردند و همچنین گفتوگو در سطح مقامات انتظامی و مقامات قضایی بین دو کشور انجام شد.
جمهوری اسلامی ایران بارها و بارها اعلام کرده است که موضوع مذاکرات هسته‌ای تنها یکی از موضوعات مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، نه همه موضوعات سیاست خارجی
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران بلافاصله اعلام کرد که این حادثه و دلایل چنین اقدامی را با جدیت و دقت مورد بررسی قرار خواهد داد و نتایج آن را به اطلاع دولت جمهوری آذربایجان خواهد رساند. جمهوری اسلامی ایران همچنین اعلام کرد که آمادگی دارد که طرف آذربایجانی را به طور دقیق در جریان روند بازجویی از مهاجم قرار بدهد، اراده سیاسی خود را برای روشن کردن ابعاد و جزئیات این حادثه اعلام کرد. همان طور که مطلع هستید، اظهارات فرد مهاجم که به صورت رسانه‌ای هم منتشر شد، دال بر این بود که این فرد با انگیزه‌های شخصی و به دلایل مسائلی که در ارتباط با همسر خود که تابعیت جمهوری آذربایجان را دارد، اقدام به چنین حمله‌ای کرده و معتقد بود که همسرش از ماه‌ها پیش به سفارت جمهوری آذربایجان مراجعه کرده و بعد از آن به منزل بازنگشته است. مدعی بود که پیگیری‌های ایشان از سفارت جمهوری آذربایجان برای کسب اطلاع از وضعیت و سرنوشت همسرش به نتیجه مطلوبی نرسیده و پاسخ دقیق و روشنی دریافت نکرده و در یک شرایط خاص روحی و روانی مبادرت به انجام چنین حمله‌ای کرده است.
این دیپلمات ارشد ایرانی اضافه کرد: در هر صورت جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که ما ابعاد این حادثه را با همه جزئیات بررسی خواهیم کرد، متأسفانه مواضعی که مقامات جمهوری آذربایجان اتخاذ کردند، ناشی از نوعی رویکرد احساسی و غیرحرفه‌ای بود. تأکید جمهوری اسلامی ایران این بود که این موضوع و حادثه تلخ نباید منجر به ایجاد آسیب و خلل در روند روابط سیاسی دو کشور شود. در هر صورت مقامات دولت جمهوری آذربایجان با محاسبات سیاسی خود تصمیم به تعلیق فعالیت سفارت خود در تهران گرفتند، البته همزمان اعلام کردند که سرکنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز کما فی السابق به فعالیت‌های خود ادامه خواهد داد.
* امیدواریم مقامات دولت آذربایجان به حسن نیت ایران پاسخ مثبت دهند
سخنگوی دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ما معتقد هستیم که روابط بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان ریشه در تاریخ دو کشور دارد، روابط بین دو کشور یک روابط تاریخی، فرهنگی و دینی و مردمی است، بنابراین یک حادثه تلخ با انگیزه‌های فردی و شخصی نباید خللی در سطح روابط سیاسی بین دو کشور ایجاد کند. تماس‌های دیپلماتیک و همچنین مشورت‌های قضایی و انتظامی بین دو کشور وجود دارد، در آخرین اقدام در همین راستا دادستان کل جمهوری اسلامی ایران با همتای آذربایجانی خود در خصوص این حادثه به صورت تلفنی گفتوگو و تبادل نظر کردند، ایران معتقد است که این موضوع نباید خللی در روابط سیاسی دو کشور ایجاد کند.
وی افزود: امیدواریم که مقامات دولت آذربایجان به حسن نیت ایران پاسخ مثبت دهند و ما بتوانیم از این شرایط عبور کنیم و شرایط روابط بین دو کشور به حالت عادی خود برگردد.
* هیچ طرفی نمی‌تواند خللی در روابط تاریخی و پیوندهای عمیق بین دو ملت ایران و آذربایجان برقرار کند
کنعانی در پاسخ به این پرسش خبرنگار اسپوتنیک مبنی بر اینکه به نظر شما یک کشور ثالث نقش مخرب در روابط بین ایران و آذربایجان را ایفا می‌کند؟ اظهار داشت: روابط دو کشور دشمنان مشخصی دارد، طبیعتا در این زمینه طرف‌هایی سعی می‌کنند که با ایجاد تنش در روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان منافع فرصت طلبانه خود را دنبال کنند. این دشمنان مشخص هستند، هم برای ملت ایران و هم ملت آذربایجان. اما ما تاکید می‌کنیم که هیچ طرفی نمی‌تواند خللی در روابط تاریخی و پیوندهای عمیق بین دو ملت برقرار کند.
وی افزود: تنش‌های سیاسی ممکن است بتواند در یک مقطع زمانی روابط سیاسی دو کشور را متأثر کند. ما اطمینان داریم که از این شرایط عبور خواهیم کرد و دو ملت علاقه‌مند هستند که روابط برادرانه و دوستانه و همسایگی خود را حفظ کنند.
خبرنگار با طرح این سؤال که آیا صحبت های دولت بایدن مبنی بر این که بازگشت به مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت این دولت نیست، نشانه واقعی از مرگ برجام است یا این اظهارات موقت هستند و منعکس کننده واقعیت نیستند؟ که کنعانی پاسخ داد: جمهوری اسلامی ایران پایبند به توافق بود و هست. جمهوری اسلامی ایران بر اساس اعتقاد به روند سیاسی و با اعتقاد به ضرورت پایبندی همه طرف‌ها به توافق، تمامی تعهدات خود را در چارچوب برجام انجام داد و این موضوع بارها مورد تایید مقامات سیاسی عضو برجام قرار گرفت.
وی ادامه داد: همچنین آژانس بین المللی انرژی اتمی‌بیش از ۱۵ گزارش ارائه داد مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران به روند تعهدات خود در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای منطبق با برجام پایبند بوده است. طرفی که به برجام متعهد نبود دولت آمریکا بود و طرفی که به طور غیرقانونی و یک طرفه از این توافق بین المللی خارج شد دولت آمریکا بود.
سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: اکنون هم در شرایط کنونی جمهوری اسلامی هنوز هم معتقد به مذاکره است، معتقد است که روند مذاکره می‌تواند منجر به از سرگیری توافق شود، اما ما اعتقاد داریم که توافق در زمانی می‌تواند شکل بگیرد که اراده سیاسی مشترک نزد همه طرف‌ها از جمله دولت آمریکا وجود داشته باشد، مواضع سیاسی دولت آمریکا و همچنین عملکرد این کشور در رابطه با ایران نشان دهنده وجود تزلزل و سرگردانی در سیاست دولت آمریکا نسبت به توافق است، آنها رفتارهای متناقضی در ارتباط با برجام از خود نشان داده‌اند، از یک طرف معتقد هستند که ما علاقه‌مند به احیای برجام هستیم و از طرف دیگر در حوزه عمل شاهد اقدامات عملی جدی برای بازگشت به توافق نبودیم.
* منافع اساسی مردم ایران و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام باید رعایت شود
کنعانی افزود: ایران معتقد است در صورتی که آمریکا و طرف‌های مقابل منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام را تضمین کنند، امکان بازگشت به توافق در اسرع وقت وجود دارد. ما معتقد هستیم که منافع اساسی مردم ایران و خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برجام باید رعایت بشود، بازگشت به برجام باید منتهی بشود به لغو تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه علیه ملت ایران. بعد از امضای برجام ما شاهد چنین اقدامی از سوی طرف‌ها نبودیم.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: همچنین دولت آمریکا در ارتباط با ایران بعد از خروج یکجانبه از توافق، بیش از ۸۰۰ تحریم جدید علیه ایران تحمیل کرد. این اقدامات با شعارهایی که می‌دهند مبنی بر اینکه مایل به بازگشت به برجام و از سرگیری توافق هستند، تضاد و تناقض دارد. ما امیدوار هستیم که طرف‌های اصلی برجام به تعهدات خود در ارتباط با برجام عمل کنند و به این توافق بازگردند. جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داده است که هم به تعهدات خود پایبند بوده و هم مایل است چنانچه طرف‌های عضو برجام منافع اساسی ایران را در ارتباط با برجام تضمین کنند، به ویژه در رفع تحریم‌های ظالمانه تضمین‌های عینی و پایدار به ایران بدهند، بلافاصله به این توافق برگردیم.
* دولت آمریکا شایستگی لازم برای انجام مذاکره مستقیم را ندارد
خبرنگار اسپوتنیک پرسید آیا مذاکره مستقیم با آمریکا برای احیای برجام فایده دارد؟ آیا واقعا جایگزینی برای برجام وجود ندارد؟ به خصوص که پرونده هسته‌ای ایران و تحریم‌های ایران پیچیده شده و سخت است که طرفین بتوانند به برجام ۲۰۱۵ بازگردند، که کنعانی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که گفت‌وگوهای جاری در صورت وجود اراده سیاسی نزد طرف‌های مقابل و خواست دولت آمریکا می‌تواند به احیای برجام و توافق امضا شده در سال ۲۰۱۵ میلادی منتهی بشود. مذاکراتی که هم در طی حدود یک سال گذشته انجام شد با هدف احیای توافق سال ۲۰۱۵ میلادی بود. ما در همین چارچوب آماده هستیم بر اساس نتایجی که در مذاکرات وین در ماه‌های گذشته به دست آمده، بتوانیم مذاکرات را جمع بندی کنیم و همه طرف ها به تعهدات خود برگردند.
وی توضیح داد: بنابراین ما در این چارچوب با هیچگونه محدودیت و ملاحظه سیاسی مواجه نیستیم. اما در هر حال توافق یک مسیر دو جانبه است، باید از سوی طرف مقابل هم ما شاهد وجود چنین اراده‌ای باشیم.
کنعانی افزود: نکته اساسی دیگر این است که جمهوری اسلامی ایران بارها و بارها اعلام کرده است که موضوع مذاکرات هسته‌ای تنها یکی از موضوعات مرتبط با سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است، نه همه موضوعات سیاست خارجی. آنچه که رابطه با دولت آمریکا مطرح است، ما در روند مذاکرات منتهی به توافق ۲۰۱۵ میلادی با طرف آمریکایی مستقیم و بدون واسطه انجام دادیم، دولت آمریکا نشان داد که طرف قابل اعتمادی در روند مذاکرات سیاسی نیست، به تعهدات خود پایبند نبوده، به طور یکجانبه این توافق بین‌المللی را که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تثبیت و تحکیم شد، نقض کرد و از آن خارج شد، علاوه بر آن تحریم‌های جدیدی بر ایران تحمیل کرد.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: این نشان دهنده دوگانگی رفتار دولت آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی ایران است، ایران با نگاه به رفتار توأم با ریاکاری و نفاق دولت آمریکا معتقد است که چنین کشوری شایستگی انجام مذاکرات مستقیم دوجانبه را ندارد، بنابراین از طریق واسطه اروپایی در دور جدید مذاکرات وارد مذاکره شد و گمان می‌کنیم که در احیای توافق ضرورتی برای انجام مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا نیست و دولت آمریکا شایستگی لازم برای انجام مذاکره مستقیم را ندارد و قابلیت اعتماد را از دست داده است.
* ابراز تمایل قطر، عمان و عراق برای ایفای نقش در کمک به احیای برجام
کنعانی در پاسخ به این سؤال که آیا عراق برای بازگشت به مذاکرات هسته‌ای نقش میانجیگری بین ایران و آمریکا را ایفا می‌کند و سفر امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران به بغداد در این چارچوب است؟ اظهار داشت: سفر آقای دکتر امیرعبداللهیان در چارچوب روابط دوستانه بین دو کشور ایران و عراق با هدف استمرار مذاکرات در موضوعات مختلف مورد علاقه دو کشور، اعم از سیاسی، اقتصادی امنیتی و منطقه‌ای است.
وی ادامه داد: اما در ارتباط با روند احیای مذاکرات با توجه به نقض توافق توسط دولت آمریکا و خروج یکجانبه این کشور از توافق، کشورهایی با انگیزه‌های مثبت و توأم با حسن نیت تلاش کردند که نقش میانجی و واسطه برای حل و فصل اختلافات در ارتباط با احیای برجام و همچنین بازگرداندن آمریکا به روند توافق و ملتزم کردن این کشور به انجام تعهداتش، انجام دهند. ما همواره از چنین اقدام توأم با حسن نیتی حمایت کردیم، کشورهای مختلفی در این زمینه در منطقه ایفای نقش کردند، دولت قطر، عمان و هم دولت عراق با حسن نیت اظهار تمایل کردند و ما بر این که حسن نیت خود را در ارتباط با علاقه مندی به احیای توافق نشان بدهیم، همواره از تلاش توأم با حسن نیت کشورهای منطقه برای ایفای نقش مثبت در جهت بازگرداندن آمریکا به توافق و ملتزم کردن این کشور به تعهداتش در چارچوب برجام استقبال کردیم، چنانچه دولت عراق هم در این زمینه بتواند نقشی ایفا کند ما حتما از چنین نقشی حمایت خواهیم کرد.
* هر دست دوستی را که به سمت جمهوری اسلامی ایران دراز بشود، به گرمی خواهیم فشرد
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤالی درباره زمان عادی سازی روابط بین ایران و عربستان و مشکلات بر سر این روند اظهار داشت: ما در چارچوب تلاش سیاسی برای حل و فصل اختلافات و از سرگیری روابط سیاسی بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی همواره حسن نیت و اراده سیاسی خودمان را نشان داده‌ایم.
وی افزود: در همین چارچوب های با تلاش‌های خوب دولت همسایه عراق، پنج دور گفتوگو بین دو کشور ایران و عربستان در بغداد انجام شد. در این زمینه تفاهم‌هایی بین دو کشور صورت گرفت و اراده سیاسی مشترک برای استمرار گفت‌وگوها اعلام شد. ما حقیقتا چنانچه اراده سیاسی مثبتی نزد مقامات عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط ببینیم حتما به طور جدی از چنین انگیزه و اراده‌ای استقبال خواهیم کرد.
کنعانی ادامه داد: دو کشور ایران و عربستان دو کشور مهم در منطقه هستند و ازسرگیری روابط سیاسی بین دو کشور علاوه بر تأمین منافع مشترک حتما به منافع دولت‌ها و ملت‌های منطقه هم کمک شایانی خواهد کرد. ما هر دست دوستی را که به سمت جمهوری اسلامی ایران دراز بشود، به گرمی خواهیم فشرد. ما معتقد هستیم، چنانچه اراده سیاسی باشد، امکان بازگشت طرف‌ها به روابط سیاسی به سهولت و در زمان کوتاه وجود دارد؛ ما هیچ مانع اساسی در این زمینه نمی‌بینیم.
* شاهد خیزش مردمی و انتفاضه مردمی هستیم
خبرنگار اسپوتنیک در این گفتوگو با بیان اینکه اسرائیل دچار بحران سیاسی گسترده است و احتمال آن می رود که اوضاع به سمت یک جنگ داخلی کشانده شود. از کنعانی سؤال کرد که آیا دولت نتانیاهو برای انحراف توجه از مشکلات داخلی به تشدید تنش با ایران یا دوستان ایران متوسل خواهد شد؟که وی پاسخ داد: ماهیت رژیم صهیونیستی ماهیتی تجاوزکارانه و ماجراجویانه است. تاریخ تأسیس ننگین رژیم صهیونیستی در طول بیش از هفت دهه گذشته مملو از جنایت، توسل به تروریسم و اقدام تجاوزکارانه علیه دیگر کشورها در منطقه است و این امری کاملا شناخته شده در ارتباط با رژیم صهیونیستی است.
وی ادامه داد: اما، آنچه که حائز اهمیت است، اکنون هم ملت فلسطین در دست یافتن به توانایی‌های ملی برای تکمیل و استمرار مبارزات رهایی طلبانه خودشان از اشغال رژیم صهیونیستی به یک توانایی‌های جدید رسیده اند؛ از منظر ملی و مردمی ما شاهد شکل گیری انسجام ملی نزد مردم فلسطین برای تداوم مبارزات رهایی بخش خودشان هستیم. بر همین مبنا ما شاهد تقویت تلاش‌های ملت فلسطین در مقاومت علیه رژیم صهیونستی هستیم، هم در غزه و هم در کرانه غربی و علاوه بر آن در اراضی اشغالی سال ۱۹۴۸ ما شاهد خیزش مردمی و انتفاضه مردمی هستیم.
سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: علاوه بر آن توانایی‌های نظامی و دفاعی مردم فلسطین به شرایط کامل جدیدی رسیده است؛ ما کاملا شاهد آن هستیم که اکنون ملت فلسطین می‌توانند در مقابل هرگونه اقدام تجاوزکارانه نظامیان رژیم صهیونیستی از خودشان با جدیت دفاع کنند و رژیم صهیونیستی اکنون جرأت اقدام نظامی علیه مردم فلسطین را هم در غزه و هم در کرانه به طور جدی از دست داده است.
* قطعا هرگونه حماقت رژیم صهیونیستی به قیمت سنگین، گزاف و پشیمان کننده‌ای برای چنین رژیمی تمام خواهد شد
کنعانی اضافه کرد: در ارتباط با منطقه اکنون ما شاهد بازدارندگی جدی هستیم که رژیم صهیونیستی جرأت اقدام نظامی همانند گذشته علیه همسایگان را ندارد. اقداماتی هم که علیه سوریه انجام می‌دهد اقدامات ایذائی است و تأثیرات راهبردی نخواهد داشت، اما در هر حال این اقدامات تجاوزکارانه و نقض حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه هست و ضروری است که از سوی مجامع بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد و شورای امنیت نسبت به آن واکنش و اقدام بازدارنده صورت گیرد.
وی گفت: در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران، ما به طور جدی اعلام کرده‌ایم و در عمل نیز نشان داده‌ایم که جمهوری اسلامی ایران مبدأ تهدید و اقدام تجاوزکارانه و مسیر تهدید و اقدام تجاوزکارانه را مورد پاسخ جدی و پشیمان کننده قرار خواهد داد. قطعا هرگونه حماقت رژیم صهیونیستی به قیمت سنگین، گزاف و پشیمان کننده‌ای برای چنین رژیمی تمام خواهد شد. این در واقع پیامی است که بارها و بارها جمهوری اسلامی ایران به طور علنی در این رابطه داده است، اما ما معتقدیم که شاهد شرایط جدید و امیدبخشی برای مردم فلسطین هستیم و اکنون رژیم صهیونیستی با بحران‌های متراکم داخلی مواجه است.
* شمارش معکوس فروپاشی رژیم صهیونیستی از مدت ها پیش آغاز شده
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه شکاف و تنش سیاسی در بین جریان‌های مختلف سیاسی و مذهبی رژیم صهیونیستی به حد بسیار بی سابقه‌ای رسیده است، اظهار داشت: بحران اجتماعی و شکاف اجتماعی در بین جامعه صهیونیستی به سطح بی سابقه‌ای رسیده است. بر اساس نظرسنجی‌ها و بررسی‌هایی که انجام می‌شود، میل به مهاجرت معکوس در بین یهودیان و صهیونیست‌ها یک روند جدی و جدیدی به خود گرفته است. توانایی مردم فلسطین همان طور که عرض کردم در دفاع از خود به شرایط کاملا جدیدی رسیده است. بنابراین ما گمان می‌کنیم که در بحث موضوع فلسطین به رغم حمایت اروپا و آمریکا از رژیم صهیونیستی موازنه راهبردی به نفع مردم فلسطین و به نفع جریان مقاومت شکل گرفته است و شمارش معکوس فروپاشی رژیم صهیونیستی از مدت ها پیش آغاز شده است و این موضوع اتفاقا مورد توجه مقامات صهیونیستی هم هست.
وی افزود: ما به طور مکرر شاهد آن هستیم که مقامات عالی سیاسی، اطلاعاتی، امنیتی و حتی نخبگان رژیم صهیونیستی هشدار می‌دهند که اگر اقدام جدی برای سامان دهی به وضعیت داخلی اسرائیل انجام نشود، ما با خطر فروپاشی جدی روبرو هستیم.
