سرنوشت برجام در گرو نتیجه رویارویی ترامپ و هریس

گروهی از ناظران با اشاره به سیاست‌های رادیکال ترامپ چون خروج یکجانبه‌اش از توافق هسته‌ای بر این باورند که تهران از پیروزی چهره‌ای دموکرات در کارزار پیش روی آمریکا استقبال می‌کند؛ چرا که به لحاظ تاریخی در زمان قدرت گیری دموکرات‌ها فضای بهتری برای رایزنی میان دو طرف ایجاد خواهد شد.

مقام‌های ایران کمپین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به دلیل نتایج آن برای تهران رصد می‌کنند؛ این گزاره ادعایی عرب نیوز است که معتقد است نتیجه انتخابات می‌تواند تأثیر مستقیمی بر چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی ایران داشته باشد.

در نتیجه، مناظره‌های ریاست‌جمهوری و بحث‌های سیاسی در داخل ایران به طور فزاینده‌ای بر انتخابات ایالات متحده متمرکز است، با تأکید بر پتانسیل دونالد ترامپ برای بازگشت به کاخ سفید برای چهار سال دیگر، موضع گیری تهران نشان‌دهنده تاثیر نتایج انتخابات آمریکا بر روابط ایران و ایالات متحده و پویایی‌های ژئوپلیتیک در عرصه‌ای گسترده‌تر است.

به ادعای عرب نیوز، تهران به واسطه رویکرد و سیاست‌های حزب دموکرات، ترجیح می‌دهد که چهره‌ای از این حزب وارد کاخ سفید شود. از نظر تاریخی، دولت‌های دموکرات به جای تکیه بر موضعی رادیکال تمایل بیشتری به مذاکره و گفت‌وگو با ایران دارند. این تعامل دیپلماتیک غالبا شامل توسل به رویکرد ملایم‌تری نسبت به تحریم‌ها می‌شود که می‌تواند برخی از فشارهای اقتصادی ایران را کاهش دهد. چنین سیاست‌هایی می‌تواند فضای مساعدتری را برای اقتصاد ایران و روابط بین الملل ایجاد کند. چنین چشم اندازی ماه گذشته توسط جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین ایران، در یک گفتگوی تلویزیونی با محوریت روابط بین الملل ترسیم و برجسته شد.

ظریف این اظهارات را در پاسخ به ادعاهای چهره‌ای محافظه‌کار بیان کرد که تاکید داشت ایران علیرغم تحریم‌های محدودکننده آمریکا، توانست به طور موثر نفت خام خود را به بازار عرضه کند. به گفته ظریف: «وقتی بایدن به قدرت رسید، سیاست باز کردن پیچ‌ها (اجرای تحریم‌های ایران) را در پیش گرفت. بگذارید ترامپ به قدرت برگردد و سپس ببینید دوستان (محافظه کار) شما چه خواهند کرد».

عرب نیوز در ادامه مدعی شد، در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴، صادرات نفت ایران با افزایش چشمگیری روبرو شد و به ۱.۸۲ میلیون بشکه در روز رسید - سطحی که از اکتبر ۲۰۱۸، کمی قبل از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه بخش نفت ایران توسط دولت ترامپ مشاهده نشده بود. - افزایش حجم صادرات به طور آشکار تحریم‌ها را به چالش می‌کشد. ادامه رشد صادرات پیامدهای قابل توجهی برای وضعیت مالی ایران دارد، زیرا درآمدهای نفتی به طور سنتی نزدیک به ۸۰ درصد از کل درآمد کشور را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر این، دموکرات‌ها برای بازگشت به میز مذاکره درباره توافق‌هایی که هدفشان رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران است، تمایل بیشتری دارند. به عنوان مثال، مذاکره دولت اوباما در مورد برنامه جامع اقدام مشترک گام مهمی در این راستا بود که در ازای محدود کردن برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، تحریم‌ها را کاهش داد. یک دولت دموکراتیک ممکن است تمایل بیشتری به احیا یا اصلاح چنین توافقاتی داشته باشد.

چرایی تمایل ایران به پیروزی چهره‌ای دموکرات در آمریکا

عرب نیوز نوشته، در مقابل، دولت‌های جمهوری‌خواه به‌خاطر سیاست‌های رادیکالشان شناخته شده اند، خروج ترامپ از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های شدید، بخشی از سیاست‌های نمادین این حزب است. این رویکرد فشار اقتصادی بر ایران را افزایش داده و تنش‌ها را تشدید می‌کند.

بنابراین، ایران اغلب پیروزی بالقوه دموکرات‌ها را سودمندتر می‌داند، زیرا می‌تواند منجر به کاهش تحریم‌ها، افزایش فرصت‌ها برای مذاکره و رویکردی کمتر محدودکننده نسبت به برنامه هسته‌ای ایران شود که در نهایت به نفع منافع استراتژیک و اقتصادی این کشور است. به عنوان مثال، در دوران ریاست جمهوری ترامپ، وضعیت کاملاً متفاوت از امروز بود. در زمان خروج ترامپ از کاخ سفید، دولت ایران با مشکلات اقتصادی مواجه بود. صادرات نفت در دوران ریاست ترامپ کاهش یافت.

قبل از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران توسط ترامپ و اجرای سیاست «فشار حداکثری»، ایران روزانه بیش از ۲ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد. با این حال، در پایان دوره اول ترامپ، صادرات نفت ایران به حدود ۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت. علاوه بر این، ارزش واحد پول ایران، ریال، کاهش یافت.

به ادعای عرب نیوز، ایران به لحاظ تاریخی به واسطه رویکرد ملایم حزب دموکرات توانسته با این حزب تعامل بیشتری داشته باشد، از همین رو تهران پیروزی نامزد دموکرات را ترجیح می‌دهد. از منظر آن‌ها، پتانسیل مذاکرات مجدد، کاهش تحریم‌ها و رویکرد کمتر محدودکننده در باب برنامه هسته‌ای ایران سناریوی بسیار بهتری برای منافع اقتصادی و استراتژیک تهران است.

این رویکرد در تضاد با موضع تندی است که معمولاً دولت‌های جمهوری خواه بدان متوسل می‌شوند، به‌ویژه دولت ترامپ، که دوره ریاست‌جمهوری او با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های شدید برجسته شده است. بنابراین، از نظر مقام‌های ایران، پیروزی دموکرات‌ها در مقایسه با چالش‌های ناشی از بازگشت احتمالی ترامپ به قدرت، فضای مطلوب‌تری را ارائه می‌دهد.