همه حاشیه‌های زندگی ابراهیم رئیسی/ آیا او پس از 2دهه، سکوت سیاسی خود را می‌شکند؟

ماه اسفند برای ابراهیم رئیسی، ماه خاصی است. او یک سال پیش در ماه اسفند به عنوان تولیت آستان قدس رضوی جایگزین آیت‌الله عباس واعظ طبسی شد و حالا یک سال پس از این انتصاب، بار دیگر در ماه اسفند نام وی به عنوان کاندیدای نهایی اصولگرایان بر سر زبانها افتاده است؛ هرچند گفته می‌شود او خود بر ادامه خدمت به عنوان تولیت آستان مقدس حضرت رضا(ع) تاکید بیشتری دارد.

زاده مشهد

سید ابراهیم رئیس‌السادات معروف به ابراهیم رئیسی 56 سال پیش در محله نوغان مشهد متولد شد. او در پنج سالگی پدر خود را از دست داد و در سن ۱۵ سالگی وارد حوزه علمیه قم شد و تحصیلات حوزوی خود را تا سطح چهار فقه و اصول در مدرسهٔ حقانی ادامه داد. حضور سیدابراهیم رئیسی در قم مصادف با سال‌های پایانی حاکمیت پهلوی بر کشور بود. چنین بود که او درگیر مبارزات انقلابی شد و دو سال پس از پیروزی انقلاب، پا به عرصه مدیریت قضایی کشور گذاشت و دادیار شهرستان کرج شد. هنوز چند ماهی از این دوره نگذشته بود، که با حکم دادستان کل انقلاب، شهید آیت‌الله قدوسی، دادستان کرج شد. سال 1361، همزمان با دادستانی کرج، مسئولیت دادستانی شهر همدان را نیز برعهده گرفت.

داماد آیت الله علم‌الهدی

وی علاوه بر مدارک حوزوی، دارای دکتری فقه و حقوق خصوصی از دانشگاه شهید مطهری نیز هست. یکی از مهمترین نکاتی که درباره زندگی خصوصی این روحانی وجود دارد، این است که وی داماد سید احمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد و نماینده ولی فقیه است که اظهارات او درباره مسائل سیاسی و فرهنگی به ویژه برگزاری کنسرت در مشهد، معمولا بازتاب وسیعی در رسانه‌ها دارد.

اما فارغ از این جنجالهای سیاسی، سال 1364، سال آغاز مدیریت قضایی رئیسی در پایتخت بود و به این ترتیب عهده دار سمت جانشینی دادستان انقلاب تهران شد. با گذشت 3 سال از این تاریخ و در سال 1367، مورد توجه ویژه حضرت امام خمینی(ره) قرار گرفت و احکام ویژه و مستقیمی برای رسیدگی به مشکلات قضایی در برخی استان‌ها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان را مستقل از ساختار قوه قضائیه، از بنیانگذار انقلاب اسلامی دریافت کرد. بعد از آن هم حضرت امام خمینی(ره) چندین پرونده مهم را برای تصمیم قضایی به او محول کردند.

از دادستانی تا تولیت آستان قدس

بعد از رحلت حضرت امام(ره) و آغاز رهبری حضرت آیت الله خامنه‌ای، حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی با حکم آیت الله محمد یزدی رئیس وقت قوه قضائیه، به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال 1368 تا 1373 به مدت پنج سال این مسئولیت را برعهده داشت. پس از آن و از سال 1373 به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد و این سمت را تا سال 1383 عهده دار بود. رئیسی از سال 1383 تا سال 1393، به مدت 10 سال معاون اول قوه قضائیه و از سال 1393 تا یک سال پیش نیز دادستان کل کشور بود. او همچنین سال 1391 با حکم مقام معظم رهبری به عنوان دادستان کل ویژه روحانیت نیز منصوب شد.

ابراهیم رئیسی که 17 اسفند سال پیش و تنها چهار روز پس از درگذشت آیت الله واعظ طبسی، به عنوان تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد، پیش‌تر تولیت امامزاده صالح را بر عهده داشت. رئیسی از زمان عهده دار شدن تولیت آستان قدس رضوی رویکرد این نهاد را تغییر داده و بازدیدهای زیادی از مناطق حاشیه شهر داشته و کمک های فراوانی به اقشار محروم کرده است.

عضویت در جامعه روحانیت مبارز

اما فعالیت های سیاسی رئیسی از نیمه دهه 1370 آغاز شد. در نیمه دوم سال 1376 پیشنهاد اعضای مؤثر جامعه روحانیت مبارز از جمله مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی برای حضور و عضویت در شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز را پذیرفت و با رأی اعضا در یکی از جلسات جامعه، رسماً به عضویت شورای مرکزی جامعه روحانیت در آمد. وی همچنین در سال 1385 نماینده استان خراسان جنوبی در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری شد. او که در لیست مورد حمایت جامعتین قرار داشت، در سال 94 نیز بار دیگر از همین استان به عضویت مجلس خبرگان رهبری درآمد.

حاشیه های کارنامه قضایی - سیاسی

درحالی که رئیسی کمتر وارد دسته بندی های سیاسی شده و از نظر حضور رسانه ای و سخنرانی های جنجالی، سیاستمداری کم حاشیه شناخته می شود، اما دو حاشیه سازی مهم در پرونده او وجود دارد. یکی از این حاشیه ها پس از انتشار فایل صوتی اخیر آیت الله منتظری در جریان اعدام های سال 67 پدید آمد. پس از انتشار این فایل و با وجود رد آن از سوی بسیاری از چهره های انقلابی و تاکید بر اینکه هدف از انتشار این فایل تطهیر چهره منافقین است، علی مطهری، نایب رئیس مجلس مطهری طی یادداشتی که برای ایسنا فرستاده بود، از ابراهیم رئیسی، حسینعلی نیری و مصطفی پورمحمدی که گفته می شد از جمله اعضای حاضر در جلسه مطرح در فایل صوتی مذکور بوده‌اند خواست تا در این مورد «توضیح بدهند و موضوع را برای مردم روشن کنند.» درخواستی که البته پاسخ رئیسی به آن، «سکوت» بود.

دومین حاشیه نیز سال 88 رقم خورد. در آن سال و در پی ادعای مهدی کروبی مبنی بر آزار جنسی معترضان بازداشت‌شده به نتایج دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در بازداشتگاه کهریزک، ابراهیم رئیسی به عنوان یکی از اعضای هیئت سه‌نفره ویژه بررسی موضوع آزار جنسی از سوی رئیس وقت قوه قضاییه انتخاب شد. هیئت ویژه پس از بررسی، با رد اتهامات مهدی کروبی، پیشنهاد داد که با افرادی که با نشر اکاذیب و ایراد تهمت و افتراء موجب تشویش اذهان عمومی و باعث هتک حیثیت و اعتبار نظام شده‌اند، برخورد قاطع صورت گیرد. او همچنین مواضعی روشن علیه سران فتنه اتخاذ کرد.

شایعه نامزدی در انتخابات 96

شاید بتوان گفت سومین حاشیه سیاسی برای این چهره کم حاشیه سیاسی، دیروز و در پی برگزاری مجمع ملی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی شکل گرفت. حاشیه ای که البته اگر به واقعیت تبدیل شود، شاید مهمترین اتفاق زندگی سیاسی آیت الله رئیسی دست کم تا مقطع زمانی حاضر قلمداد شود.

پس از انتشار شایعه قطعی شدن نامزدی رئیسی، بحثی درباره غیرقانونی بودن نامزدی او مطرح شد چراکه گفته می شد براساس قانون، رئیسی که آذرماه به عنوان عضو هیات نظارت بر انتخابات منصوب شده، باید شش ماه قبل از برگزاری انتخابات استعفا می داده است. شبهه ای که البته در گفتگوی عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان رد شده و او به یکی از خبرگزاری ها گفته است که استعفا از این سمت برای کاندیداتوری شرط زمانی ندارد.

ماجرا این بود که پیش از برگزاری مجمع ملی جمنا، یکی از نمایندگان مشهد در مجلس، از اجماع نظر علما بر روی کاندیداتوری ابراهیم رئیسی در انتخابات 96 خبر داد. این خبر پس از آن جدی تر شد که با برگزاری انتخابات درونی جمنا، برخی سایت های خبری اعلام کردند که در رای گیری این جبهه، ابراهیم رئیسی توانسته بالاترین رای را از 3000 عضو این مجمع به دست آورد. این شایعه وقتی بیشتر تقویت شد که خبرگزاری ها اسامی 21 نامزدی را منتشر کردند که اعضای این جبهه می توانستند به آنها رای دهند و رئیسی، یکی از گزینه های این فهرست بود. حتی بعضی از کانالهای تلگرامی تا آنجا پیش رفتند که از جلسه ابراهیم رئیسی در دفتر رهبر انقلاب همزمان با نشست جمنا خبر دادند و مدعی شدند که این جلسه باعث شده تولیت آستان قدس نتواند در همایش خمس در قم شرکت کند. موضوعی که البته خیلی زود در کانال تلگرامی آستان قدس تکذیب شد.

با این حال جبهه مردمی با انتشار بیانیه ای، فعلا اصل خبر انتخاب رئیسی به عنوان نامزد نهایی این جبهه را رد کرده و رییس دفتر تولیت آستان قدس رضوی نیز گفته «آیت الله رییسی حضور در آستان قدس رضوی را مهمتر از هر مسولیت و فرصتی گرانقدر برای خدمت به محبین آن آستان مقدس می داند». این همه درحالیست که برخی کانال های تلگرامی نامزدی رئیسی و رقابت او با حسن روحانی را چنان قطعی می دانند که حتی برای وی معاون اول هم برگزیده اند: محمدباقر قالیباف!

جدی ترین رقیب روحانی

دو دهه پس از عضویت ابراهیم رئیسی در عضو جامعه روحانیت مبارز و ورود او به بحث های سیاسی و انتخاباتی در کشور، حالا از او به عنوان کسی نام برده می شود که می تواند اصولگرایان را برای انتخابات سال 76 به وحدت برساند.

رئیسی فعلا پاسخی رسمی به فراخوان چهره های سیاسی برای کاندیداتوری نداده است، با این وجود حسن روحانی به خوبی می داند که اگر رئیسی نامزد انتخابات شود، او کار سختی در روز 29 اردیبهشت در پیش خواهد داشت. شاید رئیسی بتواند طلسم دو دوره ای شدن همه روسای جمهور ایران از سال 1360 تاکنون را بشکند.

18