گزارشی از تعلیق یک مرکز مطالعاتی در دولت دوازدهم
مرکز مطالعات آفریقا به عنوان مرکزی مهم و کاربردی می‌توانست به کشور در زمینه نگاه به شرق و توسعه روابط اقتصادی با آفریقا کمک کند اما تعطیل شد.
طی سال‌های اخیر شاهد تعطیلی برخی مراکز علمی، پژوهشی و حتی پژوهشگاه‌های تخصصی از سوی وزارت علوم بودیم. مراکزی که عمدتا با موافقت همین وزارت‌خانه تاسیس شدند.
مهمتر از هزینه‌هایی که برای ساخت و تامین کادر تخصصی این مراکز هزینه شده است، هدر رفتن عمر و انرژی‌است که برای تربیت نیروی تخصصی و اعضای هیئت علمی برای ادامه حیات این مراکز به کار گرفته شده است. هزینه‌هایی که به هیچ وجه با پول و هزینه‌های مادی قابل جبران نیست و تعطیلی این مراکز آینده مبهمی را در مسیر این افراد قرار داده است.
چند سالی است از تعطیلی و تعلیق "مرکز مطالعات آفریقا"، به عنوان تنها مرکز علمی، پژوهشی و تخصصی مطالعات آفریقا کشور که در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس قرار داشت، می‌گذرد.
این مرکز به عنوان اولین مرکز مطالعات منطقه‌ای مرتبط با آفریقا در ایران، در سال 1379 با موافقت قطعی وزارت علوم و با هدف گسترش معرفت‌شناسی درباره قاره آفریقا و کوشش برای ارتقاء سطح روابط جمهوری اسلامی ایران با این قاره از طریق تحقیقات‌علمی تشکیل شده بود.
مرکز مطالعات آفریقا از طریق 4گروه، مطالعات فرهنگی، اقتصادی، ژئوپلیتیک و سیاسی وظایف و اقداماتی چون اجرای طرح‌های تحقیقاتی با توجه به نیاز دستگاه‌های اجرائی کشور در زمینه آفریقا، گسترش همکاری با سازمان‌ها و مراکز علمی و پژوهشی داخل و خارج از کشور، برگزاری همایش‌های علمی و میزگردهای تخصصی و انتشار کتب را دنبال می‌کرد.
جدا از ضربه‌های تعلیق این مرکز به روند فعالیت کشور در زمینه تحقیقات آفریقا و توسعه روابط کشور با این بخش از دنیای امروزی سرنوشت اعضای هیئت علمی و بورسیه این مرکز نیز با گذشت چند سال هنوز در بلاتکلیفی است.
در همین زمینه با یوسف قویدل، رئیس سابق این مرکز درباره وضعیت فعلی مرکز و اعضای هیئت علمی آن گفت‌وگو کردیم.
وی با اشاره به تعلیق این مرکز از سال 92 گفت: پرسنل و امکانات آن را در دانشکده‌های مختلف تقسیم کردند و از مکان آن استفاده دیگری می‌شود.
رئیس سابق این مرکز با بیان اینکه مرکز مطالعات آفریقا مرکزی پژوهشی بود، تصریح کرد: برای فعالیت در این بخش نیازمند هیئت علمی تمام وقت در رشته‌های مرتبط بودیم. برای اینکه بتوانیم از حضور آفریقا پژوهان در مرکز استفاده کنیم. تصمیم گرفتیم چند نفر از دانشجویان دکتری رشته‌های مرتبط را بورس کنیم به شرطی که رساله دکتری خود را درباره آفریقا به رشته تحریر درآوردند، این امر می‌توانست تضمین کننده تامین هیئت علمی مرکز باشد چون برخی مرکز را مانند پلکانی برای رشد و ترقی می‌دیدند و قصد ماندن در مرکز را نداشتند.
قویدل افزود: چند دانشجوی دکتری را بورس کردیم اما با تعلیق مرکز، وضعیت آنها نیز در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت و چون موضوع رساله آنها افریقا بوده است نمی‌توانند جای دیگری مشغول به کار شوند ما آنها را برای هیئت علمی مرکز در نظر گرفتیم تا مشکل تامین هیئت علمی مرکز از اساس حل شود.
وی گفت: با این وجود این دانشجویان با تعلیق مرکز بلاتکلیف ماندند و برای تعیین وضعیت خود به دیوان عدالت شکایت کردند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مرکز مطالعات افریقا مرکزی مهم و کاربردی بود و می‌توانست به کشور در زمینه نگاه به شرق و توسعه روابط اقتصادی با افریقا بسیار کمک کند. اما اولین کاری که صورت گرفت تعلیق این مرکز در سال 92 بود.
وی با بیان اینکه این مرکز از مراکز پژوهشی قدیمی دانشگاه تربیت مدرس بوده و بنیان‌گذارش دکتر حافظ‌‌نیا بودند، تصریح کرد: در این مرکز در زمینه واردات و صادرات با آفریقا مطالعات خوبی صورت گرفته بود و می‌توانست به دولت‌ها در این زمینه کمک کند که متاسفانه تعلیق شد.
منبع: تسنیم
15
