آغاز دومین جلسه رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا در لاهه/وکلای ایران: تحریم‌های آمریکا نقض عهدنامه مودت بوده
دومین جلسه استماع از مرحله جدید رسیدگی به پرونده شکایت جمهوری اسلامی ایران از آمریکا نزد دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه بخاطر نقض معاهده مودت سال ۱۹۵۵ از سوی واشنگتن، عصر چهارشنبه آغاز شد.
این مرحله از رسیدگی به پرونده یاد شده در چهار جلسه برگزار می شود و جلسات سوم و چهارم روزهای جمعه و دوشنبه آینده برگزار خواهد شد.
نخستین جلسه فاز جدید رسیدگی به این پرونده حقوقی روز دوشنبه ۲۴ شهریور برگزار شد. این روند گرچه ممکن است تا صدور رای نهایی زمان‌بر باشد اما به عنوان یک اقدام حقوقی موثر از سوی دولت تدبیر و امید در مقابله با یکجانبه گرایی و ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی آمریکا، دولت واشنگتن را در عالی‌ترین نهاد حقوقی جهان سخت به چالش کشیده است.
جمهوری اسلامی ایران به دلیل نقض معاهده مودت سال ۱۹۵۵ بین تهران و واشنگتن از سوی طرف آمریکایی، سال گذشته نزد دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرد که به صدور دستور موقت به نفع ایران منتهی شد و در همان آغاز روند رسیدگی، دستاورد مهمی برای تهران رقم زد.
براساس گزارش تارنمای رسمی سازمان ملل متحد، دیوان بین المللی دادگستری از ۱۴ الی ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰ جلسات استماع عمومی خویش را راجع به «ایرادات مقدماتی» (exceptions préliminaires) آمریکا برگزار می کند که به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت ویدئویی برگزار خواهد شد. پیش تر این رکن اصلی قضایی سازمان ملل متحد علیه اقدام غیرقانونی دولت آمریکا در بازگرداندن تحریم های یکجانبه با اتفاق آراء دستور موقت خویش را به نفع ایران صادر کرده بود که دستاوردی مهم در تایید حقانیت جمهوری اسلامی و مؤید غیرقانونی و ظالمانه بودن تحریم‌های آمریکا است.
دولت جمهوری اسلامی ایران در تاریخ سوم خرداد ۱۳۹۸ لایحه تفصیلی خود مربوط به شکایت از تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده را به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه تسلیم کرد. این لایحه مشتمل بر ۷ جلد ادله و مستندات و بالغ بر حدود ۳ هزار صفحه است که دلایل نقض معاهده ۱۹۵۵ توسط ایالات متحده به علت وضع مجدد تحریم‌ها علیه کشورمان و همچنین آثار زیانبار تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده بر اقتصاد و تجارت و زندگی روزمره مردم ایران را تشریح می‌کند که اینک به دنبال طرح ایرادات مقدماتی آمریکا مقرر است دلایل این کشور از سوی قضات دیوان مورد استماع و بررسی قرار گیرد.
جمشید ممتاز و چارلز براور حقوقدانان صاحب نام ایران و آمریکا، قضات اختصاصی دو طرف در جلسه استماع -بررسی صلاحیت دیوان بین المللی دادگستری در رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا هستند.
وکلای ایران در این جلسه خاطرنشان کردند تحریم‌های اعمال‌شده از سوی ایالات متحده آمریکا بعد از خروج این کشور از برجام نقض عهدنامه مودت بوده است.
«حمیدرضا علومی»، رئیس مرکز امور حقوقی بین المللی ریاست جمهوری ایران از قضات دیوان بین‌المللی دادگستری خواست استدلال ایالات متحده مبنی بر عدم صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی به پرونده مذکور را رد کند.
او گفت: «اقدامات آمریکا تمامی بنیان‌های قوانین بین‌المللی را زیر پاگذاشته است. تمام آنچه اکنون برای این دولت آمریکا مطرح است این است که اقداماتش می‌توانند در تخریب اقتصاد و زندگی صدها هزار مردم ایران موفق شوند یا خیر.»
نخستین جلسه این دادگاه روز دوشنبه برگزار شد و در آن وکلای آمریکا از قضات دیوان بین‌المللی دادگستری به عنوان عالی‌ترین مرجع قضائی سازمان ملل خواستند شکایت مطرح‌شده توسط ایران علیه این کشور به موجب «عهدنامه مودت» را رد کنند.
«مارک استرینگ»، وکیل دولت آمریکا در این جلسه اقدام ایران در شکایت از آمریکا بر اساس عهدنامه مودت را اشتباه خواند.
استرینگ مدعی شد هدف اصلی شکایت ایران احیای توافق هسته‌ای «برجام» است که دولت آمریکا سال ۱۳۹۷ از آن خارج شده است.
وی گفت: «اقداماتی که ایران آنها را [در شکوائیه خود] به چالش کشیده از اهمیت حیاتی در تلاش‌های آمریکا برای مقابله با تهدیدهای امنیتی ایران علیه آمریکا از جمله تهدید برنامه هسته‌ای این کشور برخوردار است.»
آمریکا بعد از خروج از توافق هسته‌ای برجام در سال ۱۳۹۷ علاوه بر اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به اقدامات تحریک‌آمیز مانند ترور سردار «قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی آورده است.
جلسات استماعی که طی هفته جاری در دادگاه لاهه برگزار می‌شوند به بررسی مسئله مقدماتی صلاحیت این دادگاه برای رسیدگی به شکایت ایران خواهد پرداخت.
در جلسه امروز طرف ایرانی ادله و استدلال‌های خود در این پرونده را ارائه می‌کند و انتظار می‌رود دیوان لاهه رأی نهایی خود را تا پایان سال جاری میلاید اعلام کند.
دیوان بین‌المللی دادگستری مهر ماه ۱۳۹۷ با بررسی درخواست قرار موقت ایران، آمریکا را به رفع تحریم‌های اقلام انسان‌دوستانه، دارویی، کشاورزی و هوانوردی ملزم کرد و از طرفین خواست از اقدامی که مناقشه را تشدید کند، خودداری کنند.
وکیل دولت آمریکا مدعی شد که واشنگتن به این حکم دیوان بین‌المللی دادگستری پایبند است.
دیوان بین‌المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد و عالی‌ترین مرجع حل اختلاف میان دولت‌ها است. این نهاد مستقر در لاهه هلند، برای اجرای تصمیماتش از پشتیبانی شورای امنیت سازمان ملل متحد برخودار است و تمام اعضای ملل متحد به اجرای تصمیمات دیوان ملزم هستند. با این وجود، از آنجا که آمریکا خود یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است و از حق وتو برخودار است، پیش از این در مواردی از اجرای تصمیمات دیوان خودداری کرده است.
منبع: ایرنا
70
