توافق نظامی ریاض و مسکو به معنای فاصله گرفتن از آمریکا نیست/ مطلق‌اندیشی در مورد روابط کشورها اشتباه است

«حسن بهشتی‌پور» در تشریح دلایل و ابعاد نگرانی آمریکا از توافق نظامی روسیه و عربستا اظهار کرد: پس از امضای قراردادها و توافق‌های نظامی میان روسیه و عربستان، چندی پیش ایالات متحده نسبت به این توافق‌ها اعتراض کرد و به نوعی عدم رضایت خود از عقد چنین قراردادهایی را به گوش ریاض رساند. در این میان عده‌ای معتقدند این قراردادها به نوعی چرخش عربستان به سوی شرق و روسیه به حساب می‌آید که به نظرم این تحلیل کاملاً نادرست است. توجه داشته باشید که روابط عربستان با آمریکا به خصوص در مسأله نظامی بسیار ویژه است اما اینکه بخواهیم بگوییم که قرارداد عربستان و روسیه در حقیقت نوعی تغییر مسیر این کشور به سمت مسکو قلمداد می‌شود، به نظرم تحلیل نادرست ارائه داده‌ایم.

وی ادامه داد: توجه داشته باشید که ریشه گرایش عربستان به سمت روسیه و امضای قرارداد تسلیحاتی با این کشور به بحث پیروزی جو بایدن در انتخابات اخیر ریاست ‌جمهوری آمریکا مربوط می‌شود. زمانی که دموکرات‌ها وارد کاخ‌سفید شدند، عملاً بحث پرونده جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را علنی کردند که به نوعی به وجهه ولیعهد عربستان ضربه زد. کمی بعد هم ساختار سیاسی و امنیتی ایالات متحده اقدام به تشدید انتقادهای خود از جنگ یمن کرد و بارها اعلام کردند که باید جنگ یمن به پایان برسد اما همچنان خبری از صلح در صنعاء نیست، ولی تشدید فشارها بر عربستان برای پایان بحران یمن هم اکنون ادامه دارد. مسأله سوم بحث احیای برجام و بازگشت آمریکا به مذاکره با ایران بود.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: عربستان فکر نمی‌کرد چنین اقدامی از سوی تیم بایدن انجام شود و به همین دلیل سعودی‌ها حالا به دنبال مخابره سیگنال اعتراضی به واشنگتن هستند. من معتقدم که عربستان به این نتیجه رسیده که نباید تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد آمریکا بگذارد و از سوی دیگر ریاض به دنبال توازن بخشی در روابطش با غرب و شرق است. در این میان باید توجه کرد که حدود ۱۳۰ هزار نظامی عربستان در آمریکا مشغول تحصیل هستند و باید بگویم که روابط نظامی و اقتصادی و حتی روابط سیاسی - امنیتی ریاض و واشنگتن بسیار عمیق‌تر از آن است که بخواهیم بگوییم پس از عقد قرارداد با روسیه این روابط کاهش پیدا می‌کند. نکته دیگر این است که در تحلیل روابط عربستان و آمریکا باید مؤلفه‌های امنیتی اعم از ارتباط تنگاتنگ سرویس‌های اطلاعاتی دو طرف و همچنین مسائل اقتصادی را مورد بحث قرار دهیم که نمی‌گذارد این کشور به سمت روسیه متمایل شود.

بهشتی‌پور افزود: درست است که عربستان به آمریکا کاملاً وابسته است اما در مواردی دیده شده که سعودی‌ها به هیچ‌وجه زیر بلیط آمریکا نرفتند. به همین دلیل است که من معتقدم نباید در چنین پرونده‌هایی مطلق‌اندیشی را مدنظر قرار دهیم. این اختلاف‌نظرها دقیقاً در روابط آمریکا و اسرائیل هم وجود دارد اما می‌بینیم که هر دو طرف مجدداً باز هم به عنوان متحد استراتژیک با یکدیگر کار می‌کنند. مسأله دیگر این است که روس‌ها در این میان همانند ادوار گذشته به دنبال منافع خود بوده و هستند؛ چراکه مسکو در وهله اول و دوم صادرات نفت و گاز را در دستور کار دارد و در وهله سوم صادرات تسلیحات نظامی بیشترین سود را برای آنها به ارمغان می‌آورد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بارها دیده‌ایم که محصولات نظامی و تسلیحات روسیه در حاشیه خلیج‌فارس و بسیاری از کشورهای منطقه اعم از بحرین، امارات و حتی ترکیه به فروش رسیده است اما بحث اینجاست که مسکو با فروش این ابزار نظامی به دنبال نفوذ در عربستان است ولی باز هم حجم فروش تسلیحات روسیه و آمریکا به عربستان با یکدیگر قابل مقایسه نیست. بر این اساس معتقدم نگرانی‌های آمریکا از قرارداد تسلیحاتی مسکو و ریاض صرفاً یک بحث رقابتی است؛ چراکه به هیچ‌وجه نمی‌توان نفوذ این دو کشور در عربستان را با یکدیگر مقایسه کرد. بر این اساس باید رفتار عربستان را به نوعی نوعی تلافی و نشان دادن اعتراض خود به تیم بایدن و کاخ‌سفید دانست که عمده دلیلش کنار رفتن ترامپ بود، نه تغییر سیاست‌های راهبردی یا کاهش روابط با آمریکا.

منبع: ایلنا

70