تاثیر جنگ در اوکراین بر مذاکرات وین؛ 3 گره مهم باقیمانده تا احیای برجام

در حالی که با آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، برخی از تحلیلگران معتقدند، این موضوع می‌تواند سایه سنگینی بر روی مذاکرات وین و احیای برجام بیندازد، ند پرایس سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که با توجه به حمله نظامی روسیه به اوکراین آیا موضوعی همچون برجام وجود دارد که واشنگتن گفتگو با مسکو درباره آن را متوقف کرده باشد؟ گفت: ما مسئله‌ای را که به نفع امنیت ملی مان باشد دنبال می‌کنیم.

مذاکره کننده ارشد چین در مذاکرات وین نیز اظهار داشت که جنگ در اوکراین تاثیری بر روند گفتگو‌ها ندارد. «وانگ کوان» بیان داشت که هیات‌های مذاکره کننده «روی کارشان متمرکز هستند». این دیپلمات چینی افزود: ما در مرحله نهایی مذاکرات هستیم و برای دستیابی به توافق باید تصمیمات سیاسی اتخاذ شود.

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه تاکنون بحران اوکراین و حمله روسیه به این کشور تاثیری بر روی مذاکرات وین نگذاشته است، اظهار داشت: اما با این حال در این باره هر احتمالی وجود دارد و اگر سطح تنش بالاتر  برود ممکن است این موضوع بر روی مذاکرات احیای برجام تاثیر بگذارد، بنابراین در این زمینه هیچگونه پیش‌بینی قطعی نمی‌توان انجام داد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر کشور‌های غربی سویفت را به روی روسیه قطع کنند در آن صورت، تنش دو طرف به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد، اظهار داشت: اگر طرف غربی دست به چنین اقدامی بزنند سطح تنش به صورت بی‌سابقه‌ای بالا می‌رود، زیرا دیگر روسیه نمی‌تواند مبادلات مالی خود را با دیگر کشور‌های جهان انجام دهد، به خصوص در زمینه صادرات نفت و گاز دولت پوتین با مشکل مواجه می‌شود که همین موضوع نیز باعث افزایش سطح تنش بین دو طرف می‌شود، از سوی دیگر برخی از نمایندگان کنگره به دنبال اخراج روسیه از شورای امنیت هستند البته چنین کاری ممکن نیست، اما این موضوع نشان می‌دهد که در حال حاضر سطح تنش دو طرف در چه وضعیتی قرار دارد.

ابوالفتح با تاکید بر اینکه تاکنون هیئت‌های مذاکره‌کننده در وین به پایتخت‌ها بازنگشته‌اند، افزود: درحال حاضر شاید تنها نقطه مشترک آمریکا و روسیه در مورد پرونده هسته‌ای ایران باشد، روسیه نیز به هیچ عنوان اجازه اتمی شدن به ایران را نخواهد داد هرچند که ایران اعلام کرد به دنبال ساخت بمب اتم نخواهد رفت، این در حالی است که اگر مذاکرات شکست بخورد، پرونده هسته‌ای ایران از ابعاد سیاسی-فنی خارج شده و به یک موضوع امنیتی تبدیل خواهد شد که موضوع برای روسیه خوب نیست، زیرا این کشور به پرونده اتمی ایران به عنوان یک موضوع عدم اشاعه نگاه می‌کند و به همین دلیل به توافق با ایران بر سر برجام بسیار نیاز دارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: به هر حال این احتمال نیز وجود دارد بحران اوکراین توافق را به تاخیر بیندازد، اما همچنان این امیدواری وجود دارد که مذاکرات به نتیجه برسد، از سوی دیگر خبری که روز شنبه در مورد تشکیل جلسه شورای امنیت ملی در مورد پرونده هسته‌ای ایران منتشر شد، خیلی نمی‌تواند مهم باشد، زیرا جلسات شورای امنیت ملی به صورت هفتگی برگزار می‌شود و ممکن است در یک هفته خبر این موضوع به بیرون درز کند و منتشر شود، ولی به هر حال این پرونده در شورای عالی امنیت ملی به صورت مداوم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سه اختلاف مهم بر سر امضای برجام وجود دارد، ادامه داد: گفت در وهله اول ایران خواستار رفع تمامی تحریم‌ها است، اما در مقابل آمریکا اعلام کرده تنها تحریم‌های مربوط به برجام را رفع خواهد کرد، در وهله دوم نیز موضوع راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها بین دو طرف کامل حل و فصل نشده، زیرا بر سر مدت زمان این موضوع توافق نشده، این مهلت باید مشخص شود که ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت، یا یک هفته یا یک ماه خواهد بود، یا زمان دیگری، دو طرف در این رمینه هنوز به نتیجه نرسیدند، زیرا ایران نیاز دارد، تحریم‌ها در عمل نیز رفع شده و مشکلی برای تجارت با سایر کشور‌ها برای ایران وجود نداشته باشد.

ابوالفتح خاطرنشان کرد: در وهله سوم نیز موضوع تضمین‌ها نیز هنوز به طور کامل حل نشده است، با توجه به اینکه به نظر می‌رسد مشخص شده دولت بایدن نمی‌تواند تضمینی به ایران بدهد، خبر‌های ضد و نقیض حاکی از آن است که ایران پیشنهاد داده تا سانتریفیوژ‌های آی آر شش در تهران مهر و موم شود که هنوز مشخص نیست که آیا آمریکا با این پیشنهاد موافقت کرده یا خیر، بنابراین هنوز مذاکرات ادامه دارد و باید منتظر ماند و مشاهده کرد که در روز‌ها و هفته‌های آینده دو طرف به تفاهم دست پیدا خواهد کرد، یا اینکه اتفاقات دیگری رخ خواهد داد.