فارن پالیسی: کنگره آمریکا نمی‌خواهد و نمی‌تواند مانع توافق هسته‌ای شود
یک مجله آمریکایی در گزارشی با پرداختن به دیدگاه‌های حامیان و مخالفان احیای توافق هسته‌ای از طریق مذاکرات وین، پیامدهای عدم توافق در این زمینه را بررسی کرد.
مجله فارن پالیسی در گزارشی درباره احیای توافق هسته‌ای با اشاره به این که مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ماه‌هاست که میان موفقیت و شکست در نوسان بوده، نوشت: احیای این توافق در برگیرنده مخاطرات سیاسی خواهد بود که پذیرفتن آن برای دو طرف دردناک خواهد بود.
فارن پالیسی در ادامه نوشت: علی واعظ، کارشناس «گروه بین‌المللی بحران» و از حامیان توافق هسته‌ای در این باره می‌گوید، «باید تصمیم بگیرید چه چیزی مهم‌تر است، غنی‌سازی اورانیوم یا غنی‌سازی ایران. اگر بیشتر نگران غنی‌سازی اورانیوم هستید، پس توافق بهتر از گزینه دیگر است. اگر بیشتر نگران غنی‌سازی ایران هستید، پس باید درباره سناریوی عدم وجود توافق استدلال کرد.»
این نشریه در ادامه گزارشش آورده است: مذاکرات ادامه‌دار هسته‌ای هدف احیای برنامه جامع اقدام مشترک[برجام] را دنبال می‌کند؛ این توافق مهم در سال ۲۰۱۵ انجام شد و در ازای تعهد قابل راستی‌آزمایی از سوی ایران نسبت به پذیرفتن اعمال محدودیت بر برنامه‌هسته‌ای‌اش، موجب لغو تحریم‌های تهران می‌شد و تضمین می‌کرد که [ایران] نتواند در آینده‌ای نزدیک به دنبال یک سلاح هسته‌ای باشد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا در مه سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌های مضاعفی علیه ایران اعمال کرد. ایران یک سال بعد- تا آن موقع به توافق پایبند بود- شروع کرد به شدت بخشیدن به فعالیت‌هایش، مفاد توافق اصلی را نقض کرد و زمان گریز لازم جهت تولید مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید یک بمب را از یک سال به چند هفته رساند.
در ادامه این گزارش آمده است: دولت جو بایدن به این شرط که ایران به پایبندی به توافق بازگردد، وعده داد به برجام[توافق هسته‌ای] باز می‌گردد و مذاکرات غیر مستقم با ایران را در آوریل ۲۰۲۱ از سر گرفت. این مذاکرات ماه پیش در حال به پایان رسیدن بود اما از آن موقع، به خاطر درخواست روسیه مبنی بر دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا که در نتیجه حمله آن به مسکو اعمال شده‌اند، متوقف شده. روسیه در توافق هسته‌ای حائز اهمیت است، چون در حال حاضر، تنها کشوری است که حاضر و قادر است اورانیوم [غنی‌شده] ایران را قبول کند.
فارن پالیسی می‌نویسد: بیشتر مذاکره‌کنندگان کشورهای امضاکننده توافق با ایران، یعنی چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس، آمریکا و اتحادیه اروپا که تسهیل‌کننده مذاکرات است، از زمان متوقف شدن مذاکرات به پایتخت‌هایشان بازگشته‌اند. موانع نهایی شامل برخی درخواست‌ها توسط ایران است، از جمله حذف کردن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از «لیست سازمان‌های تروریستی خارجی» آمریکا و ارائه تضمین برای این که توافق در صورت به قدرت رسیدن جمهوری‌خواهان در آمریکا فسخ نخواهد شد. بنا بر برخی گزارش‌ها، دولت بایدن در حال بررسی امکان حذف کردن نام سپاه از این لیست بوده است که همچنان مشمول تحریم‌های جداگانه خواهد بود، اما این طرح با واکنش شدیدی در واشنگتن، اسراییل و کشورهای حاشیه خلیج فارس مواجه شده است. هنوز مشخص نیست آمریکا این کار را خواهد کرد یا نه.
ایران [با وجود توافق] همچنان تا ده سال دیگر، مشمول نظارت افزایش یافته بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای‌اش خواهد بود
این گزارش می‌افزاید: انجام شدن یک توافق مزایایی را برای سیاست‌گذاران آمریکا در بر خواهد داشت. این توافق مستلزم توقف فعالیت پیش‌رفته‌ترین سانتریفیوژهای ایران خواهد بود. ایران ملزم خواهد بود این سانتریفیوژها را در انباری تحت نظارت بین‌المللی نگه‌داری کند و ذخایر اورانیوم با خلوص بالایش را یا کم کند یا به خارج از کشور انتقال دهد.
فارین پالیسی با مطرح کردن ادعاهایی درباره مفاد توافق احتمالی در مذاکرات وین نوشت: اما توافق، معامله سیاسی سختی است. توافق جدید مطمئنا ضعیف‌تر از توافق از توافق قبلی خواهد بود و زمان گریز به واسطه آن به طرز چشم‌گیری کوتاه‌تر خواهد بود. این توافق موجب خواهد شد، ایران نسل جدیدی از سانتریفیوژها را در اختیار داشته باشد که درست پس از خروج ترامپ از توافق شروع به فعالیت کردند.
این گزارش با پرداختن به زمان انقضای توافق هسته‌ای و پیامدهای آن می‌نویسد: منتقدان در واشنگتن و در خاورمیانه تاکنون با یک توافق هسته‌ای دیگر مخالفت ورزیده‌اند و می‌گویند این توافق در عوض متوقف کردن ایران در مسیر آن برای دست‌یابی به یک سلاح هسته‌ای، صرفا در کار آن تاخیر ایجاد می‌کند. طبق مفاد توافق اصلی در سال ۲۰۱۵، ایران می‌تواند به طور قانونی برخی از فعالیت‌های هسته‌ای اش را در سال ۲۰۲۶ و ۲۰۳۱ از سر بگیرد. ایران حق خود را برای افزایش میزان ذخایر اورانیوم در ژانویه ۲۰۳۱ محفوظ داشته است. این بندها موجب کوتاه‌تر کردن زمان گریز تخمینی ایران برای تولید اورانیوم [غنی‌شده] در سطح تسلیحات برای تولید یک بمب خواهد شد. اما ایران، به دنبال فسخ توافق از سوی آمریکا، به میزانی بیشتر از آن‌چه می‌توانست تحت توافق انجام دهد و با خلوصی بالاتر از آن از اورانیوم غنی‌سازی کرده است.
این نشریه آمریکایی همچنین مطرح کرد: اما ایران [با وجود توافق] همچنان تا ده سال دیگر، مشمول نظارت افزایش یافته بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای‌اش خواهد بود.
فارن پالیسی با اشاره به مخالفت جمهوری‌خواهان کنگره آمریکا با رویکرد دولت بایدن در قبال موضوع توافق هسته‌ای، مطرح کرد: احتمال این که کنگره آمریکا بخواهد یا بتواند مانع اجرای توافق هسته‌ای شود، کم است. چاک شومر، رهبر اکثریت سنای آمریکا که از مخالفان توافق اصلی می‌باشد، از مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در برهه کنونی حمایت کرده است و کریس مورفی و اِد مارکی سناتورهای دموکرات به طور علنی از انجام شدن یک توافق حمایت کرده‌اند. مارکی با گفتن این که سیاست «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ[علیه ایران] به «غنی‌سازی حداکثری» منجر شد و آمریکا را «در مسیر مخاطره‌آمیز جنگ» قرار داد، گفت که «هیچ جایگزین خوبی برای بازگشت به توافق هسته‌ای وجود ندارد».
این مجله در ادامه به پیامدهای بی‌نتیجه ماندن مذاکرات وین برای غرب پرداخته و می‌نویسد: شکست مذاکرات مضراتی جدی برای واشنگتن خواهد داشت، موجب برچیده شدن نظارت موشکافانه بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای ایران خواهد شد و دورنمای تقابلی نظامی با ایران را پدیدار خواهد کرد. علاوه بر این، چنین اتفاقی در بحبوحه نیاز شدید غرب به منابع نفت و گاز برای خنثی کردن تاثیر کاهش صادرات روسیه خواهد افتاد که به دلیل اعمال تحریم بر مسکو در پی حمله آن به اوکراین رخ داده است. شکست در نهایی کردن توافق برای تهران، مانع بهره‌مندی آن از درآمد چند میلیارد دلاری نفتی و چندین میلیادر دلار پول بلوکه‌شده آن [در بانک‌های کشورهای خارجی] در آینده خواهد شد. فرانسه و انگلیس احتمالا سازوکار ماشه در توافق را فعال خواهند کرد که موجب بازگردانی تحریم‌های هسته‌ای و موشکی شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواهد شد.
این گزارش با پرداختن به دیدگاه مخالفان احیای توافق، نوشت: کسانی که حامی کنار گذاشتن توافق یا مذاکره درباره توافقی قوی‌ترند، استدلال کرده‌اند ایران فقط در مبادرت به فعالیت‌های مخرب جسورتر خواهد شد. نفتالی بنت، نخست وزیر اسراییل از توافق آتی انتقاد کرده و پیش‌بینی کرده است این توافق از توافق اصلی ضعیف‌تر خواهد بود. او هشدار داده است برخی از بندهای اصلی آن در دهه بعدی منقضی خواهند شد و ایران را «در مسیر زود بازدهی به سمت غنی‌سازی در سطح نظامی» قرار خواهد داد. اما به نظر می‌آید بنت از رویه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر پیشین در راه انداختن کارزارهای تحریک‌آمیز علنی و سخنرانی‌های تند در کنگره آمریکا در راستای تلاش برای از مسیر خارج کردن مهم‌ترین ابتکار دیپلماتیک باراک اوباما، رئیس جمهور وقت آمریکا در خاورمیانه(برجام)، پیروی نمی‌کند.
گزارش فارن پالیسی در ادامه می‌نویسد، حامیان توافق با وجود این که واقفند توافق احتمالی در وین بی‌نقص نخواهد بود، معتقدند عدم توافق به دلیل کمتر شدن محدودیت‌های برنامه هسته‌ای ایران، بدتر خواهد بود.
