بالن‌های جاسوسی، ماهواره‌ها و اشیاء پرنده؛ چه چیزی از بالا ما را زیر نظر دارد؟
ایالات متحده اکنون ظرف کمتر از یک هفته چهار شیء پرنده را بر فراز آمریکای شمالی سرنگون کرده است. اولی یک بالن بود، اما اینکه سه تای دیگر چه بوده‌اند، معما باقی مانده است. چه خبر است و آیا این اشیاء ناشناس جاسوسی ما را می‌کنند؟
چند روز پس از آنکه شهروندان به شدت متعجب شده بیلینگز، بزرگترین شهر ایالت مونتانای ایالات متحده، به آسمان خیره شدند و از یک دایره سفید بزرگ - که بعداً معلوم شد یک بالن مظنون به جاسوسی چینی است - عکس گرفتند - سه شیء پرنده دیگر نیز مشاهده شدند که آمریکا آنها را سرنگون کرد.
اما اطلاعات در مورد آنها محدود است و گمانه‌زنی‌ها در مورد اینکه ممکن است چه چیزی باشند، در روزهای اخیر شدت گرفته است.
آخرین مورد در نزدیکی مرز ایالات متحده و کانادا، بر فراز دریاچه هوران در میشیگان سرنگون شد و مقامات دفاعی ایالات متحده آن را یک «ساختار هشت ضلعی» بدون سرنشین توصیف کردند.
یک مقام آمریکایی گفت که «نوعی بالن گازی» یا «نوعی از یک سیستم محرکه» در ارتفاع ۶۱۰۰ متری حرکت می‌کرد و ممکن بود در ترافیک هوایی تجاری اختلال ایجاد کند.
گلن وان‌هرک، ژنرال فرمانده فرماندهی شمال ایالات متحده در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این اشیاء موجودات بیگانه یا فرازمینی باشند، گفت: «در حال حاضر هیچ چیزی را منتفی نمی‌دانم.»
اطلاعات زیادی در مورد آن وجود ندارد، اما وان‌هرک گفت که هیچ نشانه‌ای از تهدید وجود ندارد.
سناتور دموکرات، جان تستر، که نماینده مونتانا است، به سی‌بی‌اس گفت: «آنچه در دو هفته گذشته رخ داده است ... چیزی کمتر از دیوانگی نبوده است».
آمریکا چه اشیایی را سرنگون کرد؟
تصویری از تحقیقات فدرال ایالات متحده آمریکا پس از سقوط بالون مشکوک چینی
مقامات رسمی هنوز در تلاش برای بازیابی بقایای این اجسام پرنده سرنگون‌شده بر فراز ایالات متحده و کانادا هستند، اما در مورد منشاء یا هدف آنها چیزی نگفته‌اند.
کریستف بلوث، استاد روابط بین‌الملل و امنیت در دانشگاه برادفورد، به بی‌بی‌سی گفت: «من فکر می‌کنم آمریکایی‌ها اکنون در تلاش هستند تا دریابند آیا این اشیاء داده‌هایی را جمع‌آوری کرده‌اند که بتوان بازیابی‌شان کرد یا نه».
اما، مانند دو شیء پرنده دیگر که جمعه بر فراز آلاسکا و روز شنبه بر فراز یوکان در شمال غربی کانادا ساقط شدند، مشخص نیست که آیا شیء پرنده‌ای که روز یک‌شنبه در میشیگان سرنگون شد برای شناسایی استفاده شده است یا نه.
سخن‌گوی امنیت ملی کاخ سفید گفت: «این اشیاء شباهت چندانی به بالن نداشتند و بسیار کوچکتر بودند و تا زمانی که نتوانیم بقایای آن را پیدا کنیم، قطعا آنها را توصیف نمی‌کنیم.»
بالنی که او بدان اشاره می‌کرد یک بالن مظنون به جاسوسی چینی است که اولین بار در ۲۸ ژانویه هنگام عبور از جزایر آلوشن آلاسکا مشاهده شد و بعداً یک جت جنگنده اف-۲۲ در سواحل کارولینای جنوبی در ۴ فوریه آن را سرنگون کرد.
مقامات رسمی گفتند که مبدأ آن چین است و برای نظارت بر مکان‌های حساس از آن استفاده شده است.
چرا برای جاسوسی از بالن استفاده می‌شود و چگونه اطلاعات را جمع آوری می‌کنند؟
بالن مشکوک چینی در آسمان ایالات متحده آمریکا، فوریه ۲۰۲۲
جولیانا سوس، تحلیلگر پژوهشی و مسئول سیاستگذاری در مؤسسه خدمات سلطنتی متحده به بی‌بی‌سی گفت: «این مسائل پیش‌تر هم رخ داده است. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، سه بالن بر فراز ایالات متحده کشف شد، اما زمانی مشاهده شدند که از حریم هوایی ایالات متحده خارج شده بودند.»
به گفته مقامات آمریکایی، بالن مظنون چینی روزها بر فراز ایالات متحده در حال پرواز بود و قبل از ظاهر شدن بر فراز ایالت مونتانا در غرب آمریکا وارد حریم هوایی کانادا شد. یکی از سه انبار موشک‌های هسته‌ای در ایالت مونتانا واقع است.
پنتاگون گفت این بالن دارای یک سبد به اندازه سه اتوبوس بود که بیش از یک تن وزن داشت و مجهز به آنتن‌های متعدد و پنل‌هایی خورشیدی به آن اندازه بزرگ بود که انرژی لازم برای چندین حسگر جمع‌آوری اطلاعات را تأمین کند.
پروفسور بلوث گفت: «استفاده از بالن برای جاسوسی نسبتاً نامعمول بوده است، زیرا واضح است که آنها بسیار آهسته حرکت می‌کنند و امروزه مردم آنها را فناوری کم اهمیتی می‌دانند.»
اما بالن‌ها از قرن ۱۸ مورد استفاده بوده‌اند.
مقامات ایالات متحده در تلاش‌اند غرض این سه شیء پرنده هنوز ناشناخته را کشف کنند، اما بلوث فکر می‌کند که این که شاهدی مبنی بر جمع‌آوری اطلاعات وجود ندارد ممکن است به این معنی باشد که آنها غیرنظامی بودند
خانم سوس توضیح می‌دهد: «بالن‌ها از زمان جنگ‌های انقلاب فرانسه برای جاسوسی استفاده شده‌اند.»
آن‌هایی که امروزه ممکن است در آسمان ببینیم با نمونه‌های ابتدایی که در روزهای اولیه استفاده می‌شد تفاوت دارند.
سوس در توضیح می‌گوید: «امروزه، این بالن‌ها را با هلیوم پر می‌کنند تا با هیدروژن. این گازها در طول روز مصرف می‌شوند و بالا می‌روند و در طول شب بادشان خالی می‌شود. این بالن‌ها تا زمانی که هلیوم‌شان تمام شود شناور باقی می‌مانند.»
یک بالن جمع‌آوری اطلاعات معمولی معمولاً تجهیزاتی دارد که می‌تواند رادار یا پیوندهای ارتباطی را گردآوری کند یا می‌تواند دوربین داشته باشد و عکس بگیرد.
پروفسور بلوث گفت: «بالن‌ها در دوران اخیر نقش کمتری ایفا کرده‌اند، زیرا ما فناوری ماهواره‌ای داریم که بسیار پیشرفته است و می‌تواند از اشیاء بسیار بسیار کوچک روی زمین عکس و فیلم بگیرد».
پس چرا کسی هنوز از بالن‌هایی استفاده کند که برخلاف ماهواره‌ها مردم می‌توانند ببیندشان؟
بلوث می‌گوید: «جزئیاتی که می‌توانید از بالا ببینید بستگی به فاصله دارد و ماهواره‌ها بسیار بسیار بالاتر از بالن‌ها هستند. بنابراین، اگرچه فناوری ماهواره بسیار پیشرفته است، اما اگر بتوانید نزدیک‌تر از آن شوید، بهتر است.»
چه چیزهای دیگری برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شوند؟
موشک اطلس «وی» که برای اداره اکتشاف ملی از سکوی ۴۱ در ایستگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال در حال بلند شدن از پایگاه۲۰۲۰
بر اساس داده‌های ایالات متحده، چین یک شبکه نظارت فضایی گسترده با نزدیک به ۳۰۰ ماهواره دارد که تنها آمریکا تعداد ماهواره‌های‌اش بیشتر از آن است.
اما خانم سوس می‌گوید که بالن‌ها گاهی اوقات می‌توانند کارآمدتر باشند.
سوس می‌گوید: «هزینه بالن‌ها بسیار پایین‌تر است و می‌توان سریع‌تر آنها را اعزام کرد و اگر چه ماهواره‌ها در مدارهای قابل پیش‌بینی می‌چرخند و ممکن است در طول روز یک منطقه را دو بار طی کنند، بالن‌ها از مطالعه طولانی‌مدت یک منطقه بهره‌مند نیستند تا تغییراتی را در آن‌جا شناسایی کنند.»
پیش از این ماهواره‌ها را هم سرنگون کرده بودند.
خانم سوس گفت: «اما آنها ماهواره‌های خود ایالات متحده بودند. چینی‌ها به یکی از ماهواره‌های خود شلیک کرده و آن را سرنگون کرده‌اند، روس‌ها نیز همین کار را کرده‌اند. هیچ کدام تا به حال ماهواره‌ای را در کشور دیگری سرنگون نکرده است.»
سوس همچنین خاطرنشان کرد که امروزه از پهپادها به وفور استفاده می‌شود، اگرچه به ندرت از ایالت‌هایی که از آنها به پرواز درآمده‌اند خارج می‌شوند.
اما در دوران جنگ سرد که از ابزارهای دیگری برای رصد کردن استفاده می‌شد، وضع اینطور نبود.
بلوث می‌گوید: «در طول دوره اولیه جنگ سرد، ایالات متحده از هواپیماهای آتش‌نشانی بسیار استفاده می‌کرد تا اینکه اتحاد جماهیر شوروی در سرنگون کردن آنها متبحر شد.»
جنگ سرد قوانین جدیدی را در مورد روش‌های شناسایی به ارمغان آورد.
بلوث گفت: «مشخص شد که ارسال هواپیماهای جاسوسی نقض قلمرو تلقی می‌شود. از سوی دیگر، توافقی وجود داشت که استفاده از ماهواره‌های رصد کننده مجاز است و نقض قوانین بین المللی نیست.»
و می‌افزاید، اما استفاده از شیء پرنده برای جمع‌آوری اطلاعات حوزه‌ای مشکل‌دار است.
او گفت: «بعضی چیزها مجاز است و بعضی چیزها مجاز نیست. وقتی صحبت از بالن‌های خارجی می‌شود، دولت آمریکا این کار را جایز نمی‌داند.»
بلوث گفت، اما امروزه هنوز از هواپیماهای جاسوسی استفاده می‌شود.
بلوث گفت: «ایالات متحده خود از هواپیماهای جاسوسی زیادی استفاده می‌کند، آنها به نوعی در نزدیکی قلمرو کشورهای دیگر پرواز می‌کنند. مواردی وجود داشته‌اند که هواپیماها سرنگون شده‌اند. یک هواپیمای آمریکایی در چین سرنگون شد و این یک ماجرای دیپلماتیک درست کرد که مدتی در دوره ریاست‌جمهوری بوش طول کشید.»
عواقب آن چه می‌تواند باشد؟
تصویری از اداره تحقیقات فدرال ایالات متحده آمریکا پس از سقوط بالون مشکوک چینی
از زمان سرنگون کردن چهار شیء پرنده، ارتش آمریکا در حالت آماده‌باش قرار گرفته است.
اولین حادثه بالن باعث شد آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا سفر برنامه‌ریزی شده به پکن را لغو کند.
چین استفاده از این شیء را برای جاسوسی رد کرد و گفت که این دستگاه نظارت بر آب و هوا بوده که راهش را در جریان باد گم کرده است.
وزارت خارجه چین اعلام کرده که ایالات متحده در سال گذشته بیش از ۱۰ بار در حریم هوایی این کشور بالن به پرواز درآورده است.
مقامات ایالات متحده در تلاش‌اند غرض این سه شیء پرنده هنوز ناشناخته را کشف کنند، اما بلوث فکر می‌کند که این که شاهدی مبنی بر جمع‌آوری اطلاعات وجود ندارد ممکن است به این معنی باشد که آنها غیرنظامی بودند.
او گفت: «آن اشیاء در پایین جو بودند و دلیل سرنگون کردن آنها این بود که احتمالاً در پروازها اختلال ایجاد می‌کردند، در حالی که بالن در ارتفاع بسیار بالاتری بود.»
بلوث معتقد است که حادثه بالن ممکن است تدابیر جدیدی را در دستور کار قرار دهد.
او افزود: «در نهایت، ایالات متحده شاهد کاهش تنش با چین و دستیابی به نوعی توافق بر سر این خواهد بود که این نوع اقدامات مجاز نیست و اگر هر نوع بالن هواشناسی یا اشیاء پرنده غیرنظامی وجود داشته باشد، باید به هنگام ورود آنها به حریم هوایی ایالات متحده نوعی سیستم اطلاع‌رسانی وجود داشته باشد.»
سوس، تحلیلگر تحقیقاتی می‌گوید که «مردم به ندرت به اشیاء جمع‌آوری کننده اطلاعات فکر می‌کنند تا زمانی که آنها را بینند» و این یکی از دلایلی است که بالن مظنون به جاسوسی چینی باعث چنین خشمی شده است.
او گفت: «فکر می‌کنم مردم فراموش می‌کنند که چه تعداد زیادی ماهواره وجود دارد و آنها چگونه هر روز تصویربرداری می‌کنند و اطلاعات دیگری را جمع‌آوری می‌کنند.»
