با چهار نامزد ریاست جمهوری ترکیه آشنا شوید

انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در تاریخ چهاردم می برگزار می‌شود و قرار است در آن «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور فعلی با «کمال قلیچدار اوغلو»، نامزد مخالفان دولت، «محرم اینجه» و «سنان اوغان» رقابت کند؛ رقابتی که ناظران احتمال موکول شدنش به دور دوم را هم مطرح می‌کنند.

رقابت‌های اصلی بین اردوغان، نامزد ائتلاف «جمهوری» و رهبر حزب عدالت و توسعه است و قلیچدار اوغلو، نامزد ائتلاف «امت» و رهبر حزب جمهوری خلق است؛ در حالی که ائتلاف‌های دیگری نیز در انتخابات شرکت خواهند کرد. اما این ائتلاف‌ها در مجموع بر پایه احزاب کوچک شکل گرفته‌اند و تاثیر محسوسی بر نتایج نهایی نخواهند داشت. با این حال، دو نامزد دیگر ریاست جمهوری، علاوه بر اردوغان و اوغلو، محرم اینجه و سینان اوغان، می‌توانند در کشاندن انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کمک کنند.

به دلیل کثرت نامزدها، حتی چند درصد آرا هم می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. به عنوان مثال، اردوغان در سال ۱۹۹۴ یکی از چندین نامزد برای پست شهرداری استانبول بود؛ چهار نامزد رقیبش توانستند به ترتیب ۲۲، ۲۰، ۱۵ و ۱۲ درصد آرا را کسب کنند، در حالی که اردوغان با کسب ۲۵ درصد آرا، آن‌ها را با اختلاف اندکی شکست داد.

رجب طیب اردوغان

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور فعلی ترکیه با ۶۹ سال سن، ۲۰ سال پیش با خروج ترکیه از یک دوره تورم شدید، پس از متهم کردن ائتلاف حاکم در آن زمان به سوء مدیریت، به قدرت رسید. اردوغان از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ مسئولیت شهرداری استانبول را بر عهده گرفت و پس از آن از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ سمت نخست‌وزیری را بر عهده داشت. 

در همان سال، اردوغان پس از کناره‌گیری از ریاست حزب عدالت و توسعه، رئیس‌جمهور ترکیه شد و از کودتای سال ۲۰۱۶ جان سالم به در برد. دوره ریاست‌جمهوری اردوغان تا کنون تمدید شده است و او را با بیش از ۱۲ پیروزی انتخاباتی تبدیل به طولانی‌ترین رهبر در تاریخ ترکیه کرده است.

اگرچه این کشور در طول مدیریت وی از رونق اقتصادی طولانی مدت و استانداردهای بالای زندگی برخوردار بود، سیاست‌های اقتصادی غیرمتعارفی که سال‌ها پیش توسط اردوغان اتخاذ شد، جرقه بحران در هزینه‌های زندگی را روشن کرد. از سوی دیگر مخالفان دولت، اردوغان را در عواقب زمین لرزه‌های ویرانگری که در ماه فوریه این کشور را لرزاند، به دلیل آنچه واکنش دیرهنگام به بحران و قوانین ساختمانی گذشته می‌دانند، مقصر دانستند.

کمال قلیچدار اوغلو

کمال قلیچداراوغلو ۷۴ ساله، نامزد اپوزیسیون از مذهب علوی است که در آنکارا در رشته اقتصاد و امور مالی فارغ التحصیل شد و اولین شغلش در وزارت خزانه‌داری و دارایی ترکیه بود.  فعالیت سیاسی قلیچدار اوغلو با گزارشی درباره فساد که برای حزب جمهوری خلق تهیه کرده بود آغاز شد؛ این گزارش با استقبال خوب «دنیز بایکال» رهبر وقت این حزب، مواجه شد. 

این امر موجب جلب‌توجه‌ها به سوی او شد و مشوقی شد تا قلیچدار اوغلو وارد عرصه سیاست شده و در انتخابات سال ۲۰۰۲ در پارلمان ترکیه کرسی به دست آورد. در مجلس، برخی اختلافاتش با نمایندگان حزب عدالت و توسعه، بر شهرت قلیچدار اوغلو افزود؛ او در سال ۲۰۰۹ برای شهرداری استانبول نامزد شد، اما از نامزد حزب عدالت و توسعه شکست خورد.

قلیچدار اوغلو در سال ۲۰۱۰ پس از برکناری بایکال ، رهبر حزب به دلیل یک رسوایی جنسی، ریاست آن را بر عهده گرفت. اگرچه اکثریت هواداران حزب در آن زمان از نامزدی او حمایت کردند، اما محبوبیت او از آن زمان تاکنون کاهش یافته است. او رهبری «ائتلاف ششگانه» را نیز برعهده دارد که شامل شش حزب سیاسی اپوزیسیون دولت ترکیه می‌شود؛ ائتلافی که به پیروزی مخالفان در انتخابات شهرداری استانبول و آنکارا در سال ۲۰۱۹ کمک کرد و اردوغان و حزبش را شوکه کرد.

محرم اینجه

سومین نامزد ریاست جمهوری ترکیه، محرم اینجه با ۵۸ سال سن، سیاستمدار و معلم سابق فیزیک و فرزند مهاجری از شهر تسالونیکی یونان است. اینجه مناصب پارلمانی و حزبی زیادی در حزب جمهوری خلق داشت و در انتخابات ریاست جمهوری قبلی در سال ۲۰۱۸ برای رسیدن به این منصب نامزد شد.

اینجه به مدت ۱۶ سال در سخنرانی‌های خود در پارلمان ترکیه، اردوغان را به چالش کشید و نامزد اصلی ریاست جمهوری اپوزیسیون در سال ۲۰۱۸ بود و ۳۰.۶ درصد از آرا را در آن زمان کسب کرد. وی پس از شکست از اردوغان، خواستار برگزاری کنگره فوق العاده حزب برای برکناری رهبر آن، قلیچدار اوغلو شد؛ اما نتوانست برای این برکناری و تغییر داخل حزبی، امضای کافی جمع‌آوری کند.

او انتقادات شدیدی را به رهبری حزب جمهوری‌ خلق وارد کرد و پس از شکست تلاش‌هایی که برای کنار گذاشتن کمال قلیچدار اوغلو روش جدیدی را در پیش گرفت که شامل فعالیت از بیرون این حزب می‌شود. اینجه حزب را به عدم حمایت کافی از او در زمان نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری متهم می‌کند؛ درحالی که رقابت را دو بار به رقیب خود قلیچدار اوغلو برای ریاست بر حزب جمهوری‌خواه خلق واگذار کرده است.

او در سال ۲۰۲۰ به بهانه فقدان دموکراسی داخلی و اختلاف نظر بر سر سیاست خارجی از عضویت در حزب جمهوری‌ خلق استعفا داد و حزب میهنی ترکیه را تأسیس کرد. نامزدی اینجه به عنوان ضربه‌ای بر تلاش‌های اپوزیسیون تلقی می‌شود؛ در حالی که گفته می‌شود او هیچ شانس واقعی برای پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری ندارد. او ممکن است نقش یک مانع را برای پیروزی سایر نامزدها بازی کند و باعث شود تا حداقل انتخابات به دور دوم کشیده شود؛ این به دلیل توانایی او در جلب آرای حزب جمهوری خواه و حزب خوب است که اساس ائتلاف مخالفان را تشکیل می‌دهند.

سنان اوغان

«سنان اوغان» چهارمین نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه است و ۵۵ سال سن دارد. او از چهره‌های آکادمیک سابق ترکیه است و موسس مرکز تحقیقاتی «TURKSAM» است. او در سال ۲۰۱۱، زمانی که حزب جنبش ملی‌گرا هنوز در جایگاه اپوزیسیون دولت فعالیت می‌کرد، وارد پارلمان شد.

اوغان در تلاش‌هایش برای رهبری حزب جنبش ملی‌گرا در سال ۲۰۱۵ شکست خورد و در همان سال از آن اخراج شد. اگرچه او پس از یک شکایت دوباره به حزب پیوست، اما دو سال بعد مجدداً اخراج شد. جنبش ملی‌گرا طی بیانیه‌ای درباره اخراج او اعلام کرد: رفتار او به وحدت حزب آسیب جدی وارد کرده است؛ ما او را به بی‌انضباطی شدید نسبت به رئیس حزب متهم می‌کند.

اوغان که یک ملی‌گرای سرسخت است، در رقابت‌های انتخاباتی‌اش قول داده تا جشن روز استقلال یونان را متوقف کند؛ او معتقد است که ترکیه باید توجه ویژه‌ای به کشورهای ترک‌نشین آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان داشته باشد. ناظران معتقدند که اوغان نیز مانند اینجه، شانس واقعی برای برنده شدن در ریاست جمهوری را ندارد، زیرا او از سوی ائتلافی از احزاب کوچک افراطی ناسیونالیست حمایت می‌شود، نامزد شده است.