افغانستان سرخوش از آغاز پروژه تاپی+ عکس

به گزارش خبر فوری ؛ پروژه تاپی در افغانستان؛ طرحی است که در زمان طالبان مطرح و حالا بعد از ۲۳ سال اجرایی می‌شود. پروژه تاپی به خط لوله انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هندوستان گفته می‌شود. کار عملی این پروژه بعد از دو دهه تاخیر در دسامبر ۲۰۱۵ آغاز شد.
هزینه این پروژه ۷.۵ میلیارد دلار خط لوله گاز و ۱۵ میلیارد دلار هزینه گاز پیش بینی شده است. طول این خط لوله گاز یکهزارو 814 کیلومتر است که از این میزان ۸۱۶ کیلومتر آن در افغانستان است و در واقع این کشور جایگاه مهمی در پروژه تاپی دارد.
چهار کشور ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند کشورهای ذینفع در این پروژه هستند و طبق برنامه ریزی قرار است که پروژه خط لوله تاپی در سال 2019 تکمیل شود.
کار عملی این پروژه در افغانستان در حالی با حضور مقامات کشورهای افغانستان، ترکمنستان، هند و پاکستان در شهر هرات افغانستان آغاز شد که در دسامبر سال ۲۰۱۰ اولین موافقتنامه موسوم به "تاپی در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان با حضور مقامات این کشورها به امضا رسید.




نگاهی به تاریخچه‌ی تاپی
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ میلادی و استقلال کشورهای آسیای مرکزی، ترکمنستان درصدد صدور منابع سرشار گازش به جنوب آسیا شد. ایده ای که افغانستان می توانست به تحقق آن کمک کند.
درهمین حال دو شرکت بریداس آرژانتینی و یونوکال آمریکایی برای اجرای این طرح رقابت کردند. طرح عبور خط لوله گاز از ترکمنستان به پاکستان و هند در سال‌های ۱۹۹۴ میلادی بیشتر سر زبان‌ها افتاد.
تا آنجا که گفته می‌شود که ظهور گروه طالبان با حمایت سازمان اطلاعات ارتش پاکستان در این راستا بوده، طالبان این موضوع را کاملا رد می‌کند.
به گفته «وحید مژده» که در آن زمان معاون وزیر خارجه طالبان بود، مشکل اصلی که در آن زمان مقام‌های ترکمنستانی به طالبان مطرح کرده بودند این بود که حضور شرکت آرژانتینی را آمریکا نمی‌خواست و حضور شرکت یونوکال آمریکایی درمنطقه باعث می‌شد که آمریکا مسایل حقوق بشری را مطرح‌کند.
به گفته وحید مژده ترس از نفوذ آمریکا به کشورهای آسیای میانه و وقوع انقلاب مخملین از جمله نگرانی‌های دیگر کشور ترکمنستان بود.

تاپی پاداش ترکمنستان به افغان‌ها برای رهایی از شر شوروی
مقام‌های ترکمنستانی در سفری که مقام‌های طالبان به این کشور داشتند گفته بودند که ترکمنستان این طرح را به عنوان یک تحفه (هدیه) به مردم افغانستان می‌دهد که این کشور را از شر شوروی رها کرده است.
رئیس جمهوری پیشین این کشور گفته بود که اکنون ترکمنستان ظرفیت اجرای این پروژه بزرگ را ندارد و باید اجرای آن را به یک شرکت خارجی بدهد. همچنین مقام‌های این کشور گفته بودند که ترکمنستان منتظر می‌ماند، هر زمان ظرفیت این کار را دارا شد اقدام به اجرای این طرح می‌کند.
براساس گزارش‌ها در دسامبر ۱۹۹۷ نمایندگان طالبان به دعوت یونوکال به شهر هوستون آمریکا رفتند تا با آنان درباره کشیدن خط لوله گاز مذاکره شود.

2015 اولین کلنگ‌زنی پروژه‌ی تاپی
درسال ۲۰۱۵ اولین کلنگ این طرح با یکسال تاخیر توسط مقامات چهار کشور هند، افغانستان، پاکستان و ترکمنستان به زمین خورد.
وحید مژده در این رابطه می‌گوید که هدف از شرکت یونوکال نشان دادن توان مالی‌اش به افراد گروه طالبان بود، طالبان نیز خواستار امتیازهای همانند ساخت همزمان جاده کابل-هرات، ساخت شهرک‌ها در مسیر عبور خط لوله برای کارگران و محاسبه قیمت حق العبور متناسب با افزایش قیمت گاز بود.
مشخص نیست که هیات گروه طالبان با یونوکال به چه نتیجه‌ای رسیدند، ولی گزارش‌هایی وجود دارد که طالبان در بدل عبور این خط لوله خواستار به رسمیت شناخته شدن حاکمیت این گروه به عنوان دولت رسمی افغانستان از سوی آمریکا بوده، اما آقای مژده این گزارش‌ها را بی‌اساس می‌داند.
در آن زمان زلمی خلیل زاد، سفیر و نماینده سابق آمریکا در افغانستان و سازمان ملل میزبان هیات طالبان بوده، مقام‌های طالبان گفته‌اند که در این سفر آقای خلیل زاد به دلیل احترام به آنها بر روی درخت کریسمسی که در خانه‌اش بوده یک پارچه انداخته بوده‌ است.
آقای خلیل زاد تایید می‌کند که در نشست طالبان و مسئولان یونوکال حضور داشته و صحبت‌های تندی نیز با امیرخان متقی، از رهبران طالبان درباره برخورد آنان با زنان داشته است.
خلیل زاد در کتابش که «نماینده» نام دارد، در این باره نوشته است که در اواسط دهه ۱۹۹۰ نهاد انرژی کمبریج از او خواسته در یک تحقیق امکان سنجی شرکت نفتی یونوکال شرکت کند.
خلیل‌زاد افزوده است که علی رغم بی‌اعتمادی‌اش به گروه طالبان برایش جالب بوده که ببیند آیا رژیم طالبان از توسعه اقتصادی برای کشوری بعد از جنگ استقبال می‌کند و یا خیر؟
نزدیکی گروه طالبان با اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده باعث شد که آمریکا به گروه طالبان به دیده شک نگرد و بعدا طالبان را به دلیل نقض حقوق بشر و ممانعت از کار زنان و آموزش آنان تحریم کند.
یونوکال که به امید بدست آوردن این پروژه دفتر خود را به ریاست عبدالسلام عظیمی، رئیس پیشین قوه قضائیه افغانستان در کابل باز کرده بود، بعد از فشار فزاینده آمریکا به دلیل رفتار طالبان با زنان و نقض حقوق بشر دوباره بست و افغانستان را ترک کرد.





تاپی بزرگترین طرح منطقه‌ای افغانستان
به گفته آقای مژده ارتباط ترکمنستان با طالبان حتی بعد از سقوط حکومت این گروه قطع نشد، در سال ۲۰۱۵ نیز شیرمحمد عباس استانکزی، رئیس دفتر قطر طالبان به ترکمنستان دعوت و مقام‌های ترکمنستان درباره اجرای این پروژه و تامین امنیت آن با طالبان مشورت کردند.
بعد از سقوط گروه طالبان در سال ۲۰۰۱، نه سال بعد در دسامبر سال ۲۰۱۰ اولین موافقتنامه موسوم به "تاپی"
(TAPI: Turkmenistan, Afghanistan, Pakistan, India) در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان به امضا رسید. این بزرگترین طرح منطقه‌ای اقتصادی خوانده شد که دولت حامد کرزی، رئیس جمهور سابق در آن مشارکت داشت.
آغاز کنندگان این طرح اعلام کردند که کار ساخت خط لوله گاز تا ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی به پایان خواهد رسید.
در زمان امضای این موافقت‌‎نامه سران کشورهای افغانستان، هند، ترکمنستان و پاکستان ابراز امیدواری کردند که این طرح در سال ۲۰۱۴ میلادی آغاز و در سال ۲۰۱۷ تکمیل می‌شود، ولی این رویا بر روی کاغذ قرارداد باقی ماند.
در دسامبر سال ۲۰۱۵ اولین کلنگ این طرح توسط مقام‌های چهار کشور هند، افغانستان، پاکستان و ترکمنستان به زمین خورد و تمدید خطوط لوله گاز رسما آغاز شد.
آغاز کنندگان این طرح اعلام کردند که کار ساخت خط لوله گاز تا ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی به پایان خواهد رسید.
مقامات دهلی نو اظهارداشتند که هند تلاش دارد از طریق افغانستان به کشورهای آسیایی مرکزی راه یابد.



حال خوش مردم هرات از آغاز پروژه تاپی
این روزها شهر هرات در غرب افغانستان حال وهوای متفاوتی دارد، روز جمعه چهارم اسفند ماه با حضور مقامات چهار کشور مربوط به این پروژه به صورت رسمی در افغانستان آغاز شد.
چند روز مانده به مراسم آغاز به کار پروژه تاپی شهرداری هرات اقدام به پاک کاری، ترمیم معابر، رنگ آمیزی و رسیدن به صورت ظاهری این شهر شد.
شهر هرات سه روز قبل از برگزاری این مراسم تعطیل شد و تدابیر شدید امنیتی برای میزبانی از میهمانان این مراسم روی دست گرفته شد.
این مراسم با حضور رئیس جمهوری ترکمنستان و افغانستان، نخست وزیر پاکستان و وزیر دولت در امورخارجی هند برگزار شد.
پروژه تاپی قرار است در کنار انتقال گاز از طریق افغانستان (تاپی)، انتقال برق ۵۰۰ کیلو ولت ترکمنستان به پاکستان (تاپ)، امتداد خط آهن ترکمنستان به داخل افغانستان و امتداد کابل نوری در مسیر تاپی انجام شود.
آقای غنی در این مراسم، آغاز این طرح‌های بزرگ اقتصادی را "پیام احیای مجدد، امید و اطمینان" از هرات به منطقه خواند و گفت که چهار کشور هند، پاکستان، ترکمنستان و افغانستان تاریخ مشترک همکاری را خواهند ساخت.
وی در ادامه گفت که افغان‎ها اسیر گذشته نیستند، آینده نگرند، با هیچ کشوری دشمنی ندارد، تنها منافع ملی خود را می‌خواهد حفظ کنند و هدفشان نیز این است که محور همکاری منطقه‌ای باشند.

63