آماده برای اعلام روز مرگ برجام، رئیس سیا چه سیگنالی برای تهران فرستاد؟

روز پنجشنبه، ویلیام برنز، رئیس سازمان سی‌آی‌ای در مورد روابط امنیتی تهران و مسکو، خصوصاً ارسال جت‌های جنگی روسیه به ایران، هشدار داد. در همین حین، این هفته ایالات متحده یک یگان تفنگداران دریایی، جنگنده‌های اف۱۶ و اف۳۵ و یک ناوشکن موشکی را در خلیج‌فارس مستقر کرده است.

علاوه بر افزایش قدرت آتش، جو بایدن قبل از دیدار در کاخ سفید با همتای اسرائیلی خود مجدداً تأکید کرد که اختلافی بین آمریکا و اسرائیل در جلوگیری از ایران در رسیدن به گریز هسته‌ای وجود ندارد. بایدن گفت: «تعهد آمریکا به اسرائیل محکم بوده و ما متعهدیم که ایران هرگز به گریز هسته‌ای نرسد».

با شکست مذاکرات احیای برجام، دولت بایدن و ایران در حال گفتگو بر سر یک تفاهم نانوشته هستند.

طبق این تفاهم ایران غنی‌سازی اورانیوم را محدود کرده و به همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد. در عوض، برخی از تحریم‌های آمریکا علیه تهران برداشته خواهند شد. همچنین ایالات متحده انتظار دارد که حملات به پرسنل و پایگاه‌های آمریکایی در عراق و سوریه را متوقف شود.

اظهارات برنز درباره روابط ایران و روسیه نشان‌دهنده اولویتی است که ایالات متحده و اتحادیه اروپا برای اوکراین قائل هستند. این مسئله در اکتبر، زمانی که طبق برجام، محدودیت‌های سازمان ملل بر تحقیق، توسعه و تولید موشک‌های بالستیک ایران و واردات و صادرات فناوری‌های مرتبط با موشک‌ها و پهپادها تمام می‌شود، به اوج خود برسد.

همچنین قرار بود ایران پروتکل الحاقی را برای تصویب به مجلس ارائه داده که طبق آن، آژانس اجازه می‌یابد که بازرسی و نظارت بیشتری بر برنامه‌های هسته‌ای تهران داشته باشد.

از آنجایی که هیچ‌کدام از این دو اتفاق نخواهد افتاد، ممکن است که روز پایان محدودیت‌ها، روز رسمی مرگ برجام باشد. ایالات متحده و اتحادیه اروپا می‌خواهند با نگه‌داشتن فشارها در ماه‌های آینده، از رویارویی ماه اکتبر یا تهدید به استفاده از مکانیزم ماشه در برجام اجتناب کنند.

روز پنجشنبه، اتحادیه اروپا اعلام کرد که «چارچوب جدیدی برای اقدامات محدودکننده» برای ممنوعیت صادرات قطعات هواپیماهای بدون سرنشین اتحادیه اروپا به ایران ایجاد کرده است. یک مقام ارشد ایرانی در ماه فوریه به المانیتور گفت که تهران مذاکرات جداگانه‌ای با کیف و بروکسل در مورد نقش ایران در مناقشه اوکراین، اما جدا از مذاکرات هسته‌ای را بررسی خواهد کرد.

اظهارات برنز در این هفته نشان داد که ایران ممکن است پیامی را درباره روابط نظامیش با روسیه دریافت کند. برنز گفت: «نشانه‌هایی دیده‌ایم و برخی از اینها علنی بوده که نشان می‌دهد مقامات ایران در مورد ارسال موشک‌های بالستیک به روس‌ها تردید دارد. این مسئله تا حدی به این دلیل است که آنها نه تنها درباره واکنش ما، بلکه درباره واکنش اروپا نیز نگران هستند».

به گفته چند منبع آگاه، ممکن است مسیر تفاهم پسابرجام با ایران این هفته با انتشار اخباری مبنی بر بازداشت چهارمین شهروند آمریکایی در ایران دشوارتر شود. طبق گزارش‌ها، ایران همچنان سه ایرانی‌آمریکایی را در بازداشت نگه داشته است.