آیا پیش بینی آیت الله خامنه ای درباره‌ی پایان نفت آمریکا اشتباه بود؟
انقلاب نفتی و در واقع هیدرولیک فرکچر باعث شد امریکا از وارد کننده‌ای وابسته به تولیدکننده‌ای مطمئن تبدیل شود. تفکرات ضد توسعه در بدنه صنعت نفت ایران مخالف استفاده از تکنولوژی است که آینده نفتی آمریکا را متحول کرد.
پیش‌بینی رهبری انقلاب در خصوص اتمام نفت آمریکا در سال ۲۰۲۱ مورد بازخوانی دوباره قرار گرفت و این سوال را در مقابل پیش‌بینی رهبری قرار داد پس چرا اینگونه نشد و نفت امریکا نه تنها تمام نشد که تولیدش تقریبا دو برابر شد. رهبری در نوروز سال ۹۱ در حرم رضوی گفته بود: ”کشورهای غربی از لحاظ منابع نفتی دچار مشکل شده‌اند و روزبه‌روز مشکل آن‌ها بیشتر خواهد شد. منابع نفتی کشورهای اروپایی و به‌طورکلی کشورهای غربی، بعضی ۴ سال دیگر تمام خواهد شد، بعضی ۶ سال دیگر تمام خواهد شد، بعضی ۹ سال دیگر تمام خواهد شد؛ لذا مجبورند از منابعِ غیر خودشان استفاده کنند. کشور آمریکا که امروز حدود سی‌وچند میلیارد بشکه نفت ذخیره دارد، طبق محاسباتی که کارشناسان کشورمان کرده‌اند ـ که آمارشان متکی به آمار خود آمریکایی‌ها است ـ نفتش تا سال ۲۰۲۱، یعنی تا ۹ سال دیگر تمام خواهد شد”
آیا این سخن درست نبود؟ شرکت انی ایتالیا در سال ۲۰۱۴ پیش بینی کرده بود ایران تا ۱۳۵ سال آینده نفت دارد و نفت آمریکا و مکزیک تا ده سال اینده تمام می‌شود. پس پیش‌بینی رهبری در زمان خودش دور از واقعیت نبود اما آنچه تحقق این پیش‌بینی‌ها را بهم ریخت انقلاب نفت شیل و در واقع تکنیک هیدرولیک فرکچر بود که صنعت نفت امریکا را متحول کرد.
شکست هیدرولیکی گرچه مبحثی کاملا فنی است و توضیح آن نیازمند تسلط مخاطبان به مباحث مهندسی است اما به زبان ساده باید گفت در این روش، آب به همراه مواد معدنی دیگر، از جمله پروپانات، با فشار بالا از طریق چاه‌های حفر شده به سطح سنگ اصابت کرده و با فشاری که به لایه شیل می‌آورد، قسمتی از این لایه سنگی را خرد کرده و نفت آن را آزاد می‌کند.
لایه شیل به صورت طبیعی غیرقابل نفوذ است، به این معنی که شکاف‌هایی که به‌طور طبیعی رخ می‌دهد باعث جریان نفت یا گاز طبیعی نمی‌شود. برای ایجاد یک انتقال سریع، چاه باید “تکمیل شود” ، که یک مرحله جداگانه در فرآیند حفاری است که به وسیله آن سوراخ‌کاری‌ها در کل پیوند چاه جانبی انجام می‌شود. در طی این مرحله تکمیل چاه (شکستگی هیدرولیکی) ، مخلوطی از آب، مواد شیمیایی و پروپانات را با فشار بسیار زیاد وارد چاه می‌شود و لایه شیل را می‌شکند، بنابراین می‌توان مایعات نفتی را از طریق سوراخ ها و تا سطح زمین خارج کرد.
این تکنولوژی از سال ۱۹۴۵ در صنعت حفاری دنیا مطرح بود اما به خاطر هزینه‌های بالایش عمومی نشده بود چون هم به پمپ‌های قدرتمند نیاز دارد و هم اینکه به آب زیادی نیاز دارد. ابری مک کلندون را می‌توان پدر نوین هیدرولیک فرکچر دانست که توانست این حربه و تکنیک را ارزان‌تر کرد و عمومی ساخت و انقلاب معروف شیل را در صنعت نفت امریکا راه انداخت.
انقلاب نفتی و در واقع هیدرولیک فرکچر باعث شد امریکا از وارد کننده‌ای وابسته به تولیدکننده‌این مطمئن تبدیل شود. هر چند رشد تولید شیل نفت و شیل گاز آثار زیست محیطی زیادی به جا گذاشت اما این صنعت با این روند رشد خود را متوقف نکرد و تولید نفت امریکا توانست رکورد دهه هفتاد که ده میلیون بشکه در روز بود را بشکند. در واقع پیش‌بینی‌هایی که منتظر اتمام ذخایر نفت امریکا بودند به واقعیت نزدیک نشدند و ورق برگشت. این در واقع تکنیک فرکچر بود که تولید نفت امریکا را منفجر کرد.
قدرت‌نمایی این تکنیک انقلابی در نفت امریکا این سوال را پیش میاورد که چرا در ایران ما به سراغ آن نرفتیم و نمیرویم؟ تکنیکی که دقیقا همه پیش‌بینی‌ها در خصوص آینده نفت امریکا را بهم ریخت. با اینکه در پروژه سروک و اذرایران این تکنیک به کار گرفته شد اما به خاطر رعایت نکردن تمام جوانب تکنیکی آن کامل موفق نبود اما این موضوع چیزی نیست که بتوان از آن عبور کرد.
متاسفانه تفکرات ضد توسعه در بدنه نفت کشور رخنه کرده‌اند و با هر نوآوری و روش‌های فناورانه‌ای مخالفت‌های سخت می‌کنند باید از اینان پرسید که علت شکوفایی صنعت نفت امریکا چه بود و پگونه هیدرولبیک فرکچر همه پیش‌بینی‌ها را بهم ریخت.
