نژادپرستی در فنلاند؛ چرا خاورمیانه‌ای‌ها را میمون صحرا می‌خوانند؟

فنلاند به عنوان یک سوسیال دموکراسی نمونه در سطح جهانی قلمداد می‌شود. فنلاند برای شش سال متوالی صدرنشین گزارش شادی جهانی بوده که تحقیقات مرتبط با آن توسط شبکه راه حل‌های توسعه پایدار سازمان ملل صورت گرفته است. با این وجود، نژادپرستی مدتی است که در فنلاند تبدیل به واقعیتی از زندگی مردم آن کشور شده هر چند که به ندرت مورد اشاره و بحث قرار گرفته است.

نتیجه نظرسنجی‌ای صورت گرفته توسط اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ میلادی که در آن دیدگاه‌های جوامع اقلیت در ۱۲ کشور اتحادیه اروپا مورد بررسی قرار گرفته بود نشان داد که فنلاند از نظر تبعیض نژادی، تهدیدات نژادپرستانه و حملات خشونت‌آمیز رتبه اول را از آن خود ساخته است.

حزب راست افراطی آن کشور با نام "فنلاندی‌های واقعی" یا "فینز" در انتخابات آوریل گذشته در جایگاه دوم قرار گرفت و اکنون به مثابه نیرویی مهم در راستگراترین دولت فنلاند در تاریخ معاصر محسوب می‌شود.

مانند همتایان راستگرای خود در سراسر غرب اروپا مشخصه اصلی آن حزب فنلاندی نیز مخالفت با مهاجرت است و به طور دقیق‌تر مخالفت با مهاجرت غیر سفید پوستان به فنلاند. علیرغم آن که حزب فنلاندی‌های واقعی با آغوش باز از پناهندگان اوکراینی استقبال کرده، اما برای پناهجویان خاورمیانه‌ای و آفریقایی به اصطلاح بنر "خوش آمد نمی‌گویم" را در دست گرفته است. این موضوع حقوق اولیه بشر را نقض می‌کند. هم چنین برای کشوری که به شدت به مهاجران نیاز دارد تا اقتصاد رو به افول خود را تقویت کند رویکردی فاجعه بار محسوب می‌شود.

در هیچ کشور اتحادیه اروپا به جز ایتالیا چنین حزب آشکارا نژادپرستی زمام امور را در دست نگرفته است. "الکسی نوونن" یکی از بنیانگذاران دموس هلسینکی، یک اندیشکده سیاست اجتماعی غیرحزبی می‌گوید: "افرادی که به طور مرتب اظهارات نژادپرستانه را مطرح می‌کردند اکنون کنترل ادارات دولتی را در دست گرفته اند. این امر می‌تواند به عادی سازی دیدگاه‌های نژادپرستانه منجر شود".

در ماه ژوئن تنها چند روز پس از اعلام اعضای کابینه جدید فنلاند، دولت آن کشور درگیر مجموعه بحران‌هایی شد که ناشی از توهین‌ها و اظهارنظر‌های نژادپرستانه و با مضمون نئونازی از سوی اعضای کابینه جدید از حزب فنلاندی‌های واقعی بود.

"ویلهلم جونیلا" وزیر اقتصاد بلافاصله به دلیل روابط اش با نئونازی‌ها دچار مشکل شد. او در سال ۲۰۱۹ در گردهمایی نئونازی‌ها در فنلاند سخنرانی کرد. او هم چنین در جریان کارزار انتخابات خود در بهار سال جاری با عدد "۸۸" رمز خوشامدگویی و استقبال "هایل هیتلر" شوخی کرده بود. زمانی که این موضوع مطرح شد جونیلا به سختی از رای عدم اعتماد در پارلمان جان سالم به در برد. با این وجود، پس از آن که "هلسینکی سانومات" ملقب به نیویورک تایمز فنلاند  کشف کرد که  جونیلا در سخنرانی‌اش زنان آفریقایی را به "سقط جنین به عنوان راه حلی برای بحران اقلیمی" تشویق کرده و این عمل را "سقط آب و هوایی" خوانده بود مجبور به استعفا شد. در نتیجه، او تنها ۱۰ روز در مسند وزارت قرار داشت.

"ویل رایدمن" جانشین جونیلا نیز سابقه مشابهی دارد. او در پیام‌هایی خطاب به دوست دختر سابق اش که جزئیات آن در روزنامه فنلاندی سانومات چاپ شد سومالیایی‌ها را "شبیه علف‌های هرز" توصیف کرده بود و مردم خاورمیانه را به مثابه "میمون‌های صحرا" خوانده و آن را مورد تمسخر قرار داده بود. زمانی که دوست دخترش گفته بود اگر فرزندی داشته باشد دوست دارد یکی از نام‌های عبری در کتاب مقدس مانند "امانوئل" را برای او انتخاب کند رایدمن پاسخ داده بود:"ما نازی‌ها واقعا چنین نام‌های یهودی‌ای را دوست نداریم". رایدمن حاضر به استعفا نشد و تهاجم لفظی علیه آن روزنامه فنلاندی را آغاز کرد؛ با تقلید از شیوه‌های بازی دونالد ترامپ از آن روزنامه به اتهام تجاوز به حریم خصوصی اش شکایت کرد.

"ریکا پوررا" معاون نخست وزیر و رهبر حزب فنلاندی‌های واقعی، اما از رایدمن انتقاد کرد و پیام‌های او را "نامناسب" خوانده بود. با این وجود، پوررا به سختی اهل صحبت کردن است. او نیز در پیام‌های ۱۵ سال پیش اش در یک فوروم اینترنتی متعلق به راست‌های افراطی در مورد فنلاندی‌های همفکر خود و رویاپردازی شان برای "استادیومی که در آن بر روی گدایان تف می‌اندازند و کودکان سیاه پوست را کتک می‌زنند" نوشته بود. او پس از این لفاظی عامیانه نوشته بود:" اگر اسلحه‌ای به من می‌دادند اجساد در قطار‌های شهری وجود داشتند" که اشاره به تمایل اش برای نابود کردن مهاجران بوده است.

چند روز پیش برگزاری از نشست پاییزی پارلمان، دولت فنلاند طرحی برای مبارزه با نژادپرستی مطرح کرد. محتوای برنامه حاوی کلی گویی است و بیش‌تر عوام فریبانه محسوب می‌شود و در جزئیات کوتاه است همان طور که از هر سند مورد پذیرشی از سوی حزب فنلاندی‌های واقعی می‌توان انتظار داشت. برخی از ابتکارعمل‌های پیشنهادی مطرح شده مانند برنامه‌ای برای ترویج برابری در سیستم آموزشی امیدوارکننده به نظر می‌رسند، اما تعهد ناچیز ۱ تا ۱.۵ میلیون یورویی همراه با برنامه‌های دولت به منظور افزایش شهریه برای دانشجویان خارجی و محدود کردن دسترسی مهاجران به مزایای اجتماعی محاسن آن برنامه را از بین می‌برد.

اولین دستور جلسه جدید پارلمان طرح ضد نژادپرستی بود. نخست وزیر به ایراد موعظه در مورد ضرورت ریشه کنی نژادپرستی بسنده کرد. "یانی ماکلا" رهبر پارلمانی حزب فنلاندی‌های واقعی در مورد نژادپرستی چیزی برای گفتن نداشت. در عوض، او علیه باند‌های مهاجری که گفته می‌شود فنلاندی‌های بومی را با قلدری مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند سخن گفت و در انتقاد از به اصطلاح فرهنگ "بیداری" (Woke) که به ادعای او همه چیز از بازی‌های رومیزی گرفته تا بستنی‌های اسکیمویی را به عنوان مواردی نژادپرستانه محکوم می‌کنند مورد سرزنش قرار داد. نمایندگان اپوزیسیون نسبت به اظهارات او به شدت واکنش نشان دادند و وجود شکاف بین گفته‌های دولت و اعمال آن را آشکار ساختند.

"فاطم دیارا" نماینده حزب سبز‌ها در پارلمان فنلاند گفت: "در ایستگاه اتوبوس بر روی من آب دهان پرتاب کردند. شما صرفا بدین خاطر که از متفاوت بودن می‌ترسید فضای ترس و وحشت را در فنلاند ایجاد کرده اید".

یک مقام بلندپایه دولتی که نخواسته نام اش فاش شود تا بتواند به صراحت صحبت کند به "نیشن" می‌گوید به دلیل بالا گرفتن اظهارات نژادپرستانه و بیگانه هراسانه، شرکت‌های چند ملیتی که قصد داشتند سرمایه گذاری‌های بزرگی در فنلاند انجام دهند اکنون در تصمیم شان تجدیدنظر کرده اند.

علاوه بر این، خشم عمومی نسبت به رهبران نژادپرست حزب فنلاندی‌های واقعی و پوچ بودن دستور کار ضد نژادپرستی دولت آشکار شده است. در یک روز آفتابی در ماه سپتامبر ۱۱۰۰۰ فنلاندی برای اعتراض به نژادپرستی و فاشیسم در فنلاند در خیابان مانرهیمینتیه خیابان پنجم هلسینکی پایتخت فنلاند راهپیمایی کردند. تجمعی در این مقیاس در سرزمین آرامش نوردیک بی سابقه بود و پیامی صریح را مطرح می‌کرد.

روی بنر‌های معترضان نوشته شده بود: "تحمل نژاپرستی خود مصداق نژادپرستی است" و "نژادپرست را اخراج کنید". این تظاهرات ماجرایی یکباره نبود. شش هفته پیش از آن جمعیتی متشکل از ۵۰۰۰ نفر دو برابر بیش‌تر از آن چه سازمان دهندگان آن رخداد پیش بینی کرده بودند همان پیام را مطرح کردند و راهپیمایی‌های بیش تری در پیش است. "دوشنبه اخلاقی" در هلسینکی ادامه می‌یابد. "لورا سااریکوسکی" سردبیر روزنامه سانومات" می‌گوید: "این بزرگترین چالش ارزشی طی نسل‌های متمادی در فنلاند است. برای فنلاند این یک لحظه وجودی است، زیرا روح شادترین کشور جهاندر معرض خطر است".

* ۸۸ عددی است که نئو نازی‌ها از آن به‌عنوان شعار و نماد خود استفاده می‌کنند، زیرا معادل فریاد "هایل، هیتلر" است (H هشتمین حرف الفبای انگلیسی محسوب می‌شود).