پروژه بزرگ خالص سازان برای حذف چه کسی کلید خورده بود؟

خالص‌سازی برنامه‌ای بود برای غربالگری همه منتقدان و مخالفان که در ۲ انتخابات پیش‌رو یعنی مجلس و خبرگان رهبری افرادی غیر از آنها که باید در عرصه رقابت حاضر نشوند. نکته جایی است که در انتخابات خبرگان رهبری حتی برخی از چهره‌های نام آشنا که بعضا نماینده ۳ یا ۴ دوره مجلس خبرگان بوده‌اند نیز به‌دلیل ملاحظاتی ردصلاحیت شده‌اند تا شاهد مجلسی یکدست از یک جریان خاص باشیم. شاید برخی چهره‌ها و شخصیت‌های نام آشنا مثل آیت‌ا... سیدحسن خمینی نیز به همین دلیل عطای حضور در انتخابات خبرگان را به لقای آن بخشیدند و اساسا در ثبت‌نام این انتخایات حضور نیافتند.

چنانکه آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی، نماینده چند دوره استان آذربایجان‌شرقی در مجلس خبرگان اخیرا در خصوص ردصلاحیت‌ها گفت: «از این قبیل کارها به اندازه‌ای زیاد شده که شخصا از خبر ردصلاحیت روحانی تعجب نکردم و دیگر تعجب نمی‌کنم چراکه از این قبیل موارد در طول سال‌ها اتفاق افتاده، از این رو ردصلاحیت روحانی امر غیرقابل پیش‌بینی بود، بنابراین بابت ردصلاحیت روحانی تعجب نکردم. در انتخابات مجلس خبرگان رهبری شرکت نکردم چراکه مشکلات مردم زیاد است. مردم کار می‌خواهند، تماس می‌گیرند، مشکلات دارند ما هم کاری نمی‌توانیم انجام دهیم، شرمنده می‌شویم.»

اما در این بین شاهد رویکرد تازه‌ای در مورد ردصلاحیت افراد هستیم چنانکه چهره‌های مطرحی که چه به لحاظ علمی و چه به لحاظ سوابق اجرایی از عقبه خوبی برخوردارند به هر دلیلی ردصلاحیت شده‌اند تا صرفا در رقابت‌های انتخابات خبرگان حضور نداشته باشند. جالب اینکه نگاهی به ادوار خبرگان رهبری نشان می‌دهد که در هر دوره‌ای برخی نمایندگانی که در دوره‌های قبل بودند برای دوره‌های بعدی به‌دلایلی همچون فوت ناگهانی، کسالت یا ردصلاحیت از گردونه رقابت کنار رفته‌اند. اتفاقا برخلاف دوره‌های دیگر در این دوره درصد خالص‌سازی و یکدست کردن مجلس خبرگان بیشتر شده و حتی روند ردصلاحیت‌ها از منتقدان به موافقان هم رسیده است.

چنانکه حجت‌الاسلام سیدمحمود علوی، وزیر پیشین اطلاعات؛‌ حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی، دبیر عالی جامعه روحانیت مبارز و حجت‌الاسلام سیداحمد مرتضوی مقدم، رئیس پیشین دیوان عالی کشور نیز در این خالص‌سازی کنار گذاشته شدند تا افراد جدید و مورد وثوق‌تر به عرصه انتخابات پا گذارند. نتیجه این ردصلاحیت‌ها نیز در نهایت این شده که در برخی حوزه‌ها مثل بیرجند که سیدابراهیم رئیسی از آنجا نامزد شده صرفا یک نامزد حاضر خواهد بود و مشخص نیست چگونه به رقابت خواهند پرداخت.  

*حذف روحانی

پروژه خالص‌سازی دلواپسان در انتخابات خبرگان یک هدف بزرگ داشت و آن حسن روحانی رئیس‌جمهور پیشین و عضو چند دوره مجلس خبرگان رهبری که خالص‌سازان بنا داشتند با فشارهای مختلف بر شورای نگهبان ردصلاحیت وی را بگیرند و پروژه خالص‌سازی خود را تکمیل کنند که از قضا شورای نگهبان نیز بر همین روال عمل کرد و در بین فشارهای رسانه‌ای و جریانات تندرو حسن روحانی را ردصلاحیت کرد. چرا که روحانی به لحاظ علمی و اجتهاد عضو ممتاز مجلس خبرگان بود و از نظر هماهنگی با حاکمیت نیز ۸ سال رئیس‌جمهور و پیش از آن سمت‌های مختلفی داشت. لذا تنها دلیلی که می‌توان ردصلاحیت حسن روحانی را بدان ارتباط داد ردصلاحیت سلیقه‌ای یا آن‌طور که علی جنتی گفته «مغایرت دیدگاه‌های سیاسی اعضای شورای نگهبان با نظرات حسن روحانی بوده است.

در همین راستا رسانه‌ها خبر از نامه حسن روحانی به شورای نگهبان برای انتشار ردصلاحیتش کرده است. چنانکه در پی اعلام نتایج اولیه بررسی صلاحیت‌های انتخابات خبرگان رهبری، حسن روحانی هفته گذشته در نامه‌ای به شورای نگهبان خواستار اعلام دلایل ردصلاحیت خود شده، اما با گذشته یک هفته هنوز این شورا به نامه او پاسخی نداده و دلایل و مستندات خود را برای این تصمیم ارائه نکرده است. روز ۴ بهمن ۱۴۰۲ بنا به اطلاع یکی از مقامات شورای نگهبان، ردصلاحیت روحانی پس از سه دوره نمایندگی مردم سمنان و تهران در مجلس خبرگان رهبری توسط فقهای این شورا، اعلام و پیامک ردصلاحیت او روز شنبه هفتم بهمن ارسال شد. حسن روحانی به این تصمیم اعتراض نکرد و در بیانیه‌ و نامه به شورای نگهبان خواستار اعلام دلایل ردصلاحیت خود شد که هنوز دلایلی اعلام نشده است.

رفتار ۲ گانه

یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص انتخابات مجلس خبرگان و ردصلاحیت‌های شورای نگهبان گفت: به ‌دلیل برخورد بد و ردصلاحیت‌هایی که در انتخابات ادوار سابق مجلس خبرگان انجام دادند، در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان تعداد زیادی حاضر نشدند اسم بنویسند چراکه آبروی خودشان را که از جوی آب نگرفته‌اند. کما اینکه سیدحسن آقا در انتخابات این دوره مجلس خبرگان ثبت‌نام نکرد.

حجت‌الاسلام مجید انصاری گفت: علاوه بر او افراد متعددی را در حوزه می‌شناسم که اگر باسوادتر از برخی از اعضای شورای نگهبان در فقه و اصول نباشند، کمتر از آنها نبودند، اما اطلاعات‌شان در حوزه مسائل سیاسی، اجتماعی و مدیریت که اساس کار خبرگان رهبری است، حتما بیشتر از برخی اعضای شورای نگهبان بوده، اما همین افراد ردصلاحیت شدند یا دعوت به امتحان شدند و اصلا به آنها برخورده است.

انصاری خاطرنشان کرد: اگر قرار است همه با امتحان باشند، پس خود آقایان هم باید بیایند آنجا امتحان بدهند و اگر قرار بر امتحان نیست، حوزه حساب و کتاب دارد و کسی‌که سطح چهار را خوانده بپذیرید و یا روش دیگر این است که مراجع تقلید حوزه آن فرد را تایید کنند چراکه در حوزه مراجع عظام داریم، اگر دو یا چهار مرجع تقلید صلاحیت علمی کسی را امضا کردند، به امضای این چهار مرجع تقلید به اندازه امضای سه نفر شاگردان آنها در شورای نگهبان نیست که وقعی بگذارند؟! لذا این رفتار دوگانه است. عضو مجمع روحانیون مبارز تصریح کرد: انتخابات خبرگان هم آسیب دیده است. از مردم ایران نظرسنجی کنید ببینید چند نفر از مردم ایران می‌توانند نام ۱۰ نفر از اعضای مجلس خبرگان را بگویند؟ جایگاه مجلس خبرگان جایگاهی است که باید آنقدر برای مردم مهم باشد که حداقل ۵۰ درصد مردم و یا حداقل ۵۰ درصد فعالان اجتماعی و سیاسی، اسامی اعضای این مجلس را بدانند.