نلسون ماندلای فلسطین کیست؟
داوود کتّاب در پراجکت سیندیکیت نوشت: یکی از رهبران شناخته شده و مورد احترام فلسطینی ممکن است به زودی در قالب یک توافق آتش بس با حماس از زندان های اسرائیل آزاد شود. نگاهی به سابقه فعالیت های وی، از جمله رهبری اقدامات سیاسی از پشت میله های زندان نشان می دهد که وی می تواند نقشی کلیدی در احیای راه حل دو دولت ایفا نماید.
رهبران حماس اعلام کرده اند هرگونه توافق آتش بس در غزه باید شامل آزادی مروان برغوثی، یکی از رهبران محبوب فلسطینی باشد که از سال 2002 تاکنون در زندان های اسرائیل به سر می برد. در حقیقت برغوثی ممکن است کلید توافقی بر سر چیزی بیش از یک آتش بس صرف باشد. وی ممکن است بهترین امید برای احیای راه حل دو دولتی باشد.
برغوثی 64 ساله از دوران نوجوانی، یکی از اعضای فتح، اصلی ترین شاخه سازمان آزادی بخش فلسطین بوده است. وی دهه ها قبل به همراه تعدادی دیگر شاخه جوانان فتح را تاسیس کرد و بعدها به رهبری گروه تنظیم، کادر مردمی فتح که از رهبری سازمان در سطح محلی حمایت می کرد منصوب شد. هرچند وی بیش از دو دهه از زندگی اش را در زندان های اسرائیل گذرانده، اما همچنان در میان فلسطینیان شناخته شده و مورد احترام است.
سال ها قبل و با توجه به علاقمندی وی به ایده تلاش غیرخشونت آمیز، نسخه عربی "سرباز صلح طلب اسلام"، زندگی نامه ترجمه شده خان عبدالغفار خان، یکی از متحدان ماهاتما گاندی در جنبش استقلال هند به وی اهدا شد. برغوثی علاقمند به آموختن درباره نه تنها خان، بلکه هر چهره سیاسی شناخته شده ای از گاندی تا لوترکینگ بود که ممکن بود بتواند راهکارهای موثری را در خصوص نحوه دستیابی به آزادی فلسطین ارائه دهد.
این کند و کاو فکری برغوثی را به رهبری اولین انتفاضه فلسطینی رساند. اعتراضات گسترده با ماهیت غیرخشونت آمیز که هدف آن رهایی از اشغال اسرائیل بود در قالب انتفاضه مردمی فلسطین شکل گرفت. اقدامات خشونت بار تنها پس از آن آغاز شد که 4 کارگر فلسطینی در غزه کشته شدند. متعاقبا برغوثی به فردی شناخته شده تبدیل و به دلیل تحریک اعتراضات دستگیر و از اردن اخراج شد.
در طول این دوره، برغوثی متوجه یک نقطه ضعف مهم در ساختار فتح شد. وی نتیجه گرفت که فلسطینی ها باید خود را برای تشکیل یک دولت مستقل آماده کنند تا فتح به یک حزب سیاسی تبدیل شود. این یک ایده شجاعانه و البته بحث برانگیز بود. زمانی که من در تونس در مصاحبه ای این ایده را با یاسر عرفات، رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین مطرح کردم، اون برآشفته شد.
عرفات اعلام کرد، یک جنبش آزادی بخش مثل فتح می تواند «همه فلسطینیان را نمایندگی کند، و از چپ و راست تا مذهبی و سکولار را حول یک هدف واحد یعنی آزادسازی سرزمین های فلسطینی متحد سازد. اما فتح به عنوان یک حزب سیاسی باید یک چهارچوب مشخص ایجاد کند و در مسائل مختلف اعلام موضع نماید که موجب دو دستگی و تضعیف آن خواهد شد. وی سپس به صورت ناگهانی مصاحبه را ترک کرد. از آن زمان تاکنون من معتقدم که مخاطب واقعی سخنان خشمگینانه عرفات، برغوثی و دیگر رهبران جوان فلسطینی بودند که در کرانه باختری مستقر بودند و من با آنها در ارتباط بودم. در سال 1994 برغوثی در چهارچوب توافقات اسلو اجازه یافت از اردن بازگردد. وی در سال 1996 و پس از انتخاب شدن به عنوان یکی از اعضای پارلمان جدید تشکیلات خودگردان، شروع به حمایت از ایده تاسیس یک دولت مستقل فلسطینی کرد و با هدف پیشبرد این هدف روابطی را با سیاستمداران و فعالان صلح اسرائیلی برقرار نمود.
با شکل گیری فرآیند صلح تفکرات برغوثی تغییر و اعلام کرد که وی و جنبش فتح مخالف حمله و هدف قرار دادن غیرنظامیان در داخل اسرائیل هستند. وی در عین حال اعلام کرد که به دنبال همزیستی مسالمت آمیز بین دو دولت مستقل اسرائیل و فلسطین است. در مارس 2002 و پس از گسترش درگیری ها بین اسرائیل و حماس که موجب ملغی شدن پیمان های امنیتی تل آویو با عرفات و فلسطینیان شد، نیروهای امنیتی اسرائیل، برغوثی را به اتهام ارتکاب قتل و دست داشتن در حملات مرگبار علیه شهروندان اسرائیلی دستگیر کردند. وی حاضر به شرکت در دادگاه و دفاع از خود نشد و به تحمل 5 بار حبس ابد محکوم گردید.
برغوثی حتی از پشت میله های زندان یک شخصیت تاثیرگذار در فتح و از قهرمانان آرمان فلسطین باقی مانده است. در سال 2006، وی به همراه دیگر رهبران زندانی فتح سندی را منتشر کرد که اقدامات تاکتیکی سازمان آزادی بخش فلسطین شامل محدود کردن مقاومت مسلحانه به سرزمین های اشغال شده در سال 1967 و تشکیل یک دولت ائتلافی را ترسیم می نمود.
برغوثی با تمام وجود معتقد به حق تعیین سرنوشت فلسطینیان است و از خودگذشتگی شخصی زیادی برای به ثمر نشستن این آرمان انجام داده است. وی همچنین واقعیت های روی زمین را درک می کند و به خوبی از ضرورت دستیابی به راه حلی جهت همزیستی صلح آمیز با اسرائیل مطلع است. وی می تواند تنها رهبری باشد که گروه های مختلف فلسطینی را به پذیرش یک مصالحه نه چندان بی نقص راضی نماید تا بتوانند در یک دولت مستقل فلسطینی در کنار اسرائیل زندگی کنند.
من از زمان آخرین دیدارمان در دهه 1990 مستقیما با برغوثی دیدار نداشته ام، اما در تمام این سال ها داستان وی را دنبال کرده ام و معتقدم به محض اینکه از زندان آزاد شود، نقش خود به عنوان یک فلسطینی میهن پرست معتدل را باز خواهد یافت و راهی به سمت یک پیشرفت واقعی باز خواهد نمود. با توجه به قرار گرفتن رابطه اسرائیل و فلسطینیان در یک مقطع تاریخی، کسی بهتر از او برای راهبری وضعیت موجود به سمت یک صلح عادلانه نیست.
به نظر من بیشترین ضربه را حماس با ارتکاب جنایت علیه زنان و کودکان اسرائیلی به مقاومت فلسطین زد.در این دنیا تمام انسان ها حق حیات دارند و مردم فلسطین نیز از این حق مستثنی نیستند. بدون شک حکومت اسرائیل یک حکومت نژاد پرست و فاشیست است که هدفش بیرون راندن تمام فلسطینی ها از مناطقی است که ادعا می کند سرزمین تاریخی یهودیان است. تشکیل یک حکومت فلسطینی سکولار دمکراتیک در نوار غزه می تواند امنیت و آسایش فلسطینی ها را تامین نماید.اما برای محقق شدن این امر فلسطینی ها نباید بازیچه سیاست های کشورهای منطقه و گروهک های مزدوری حماس شوند.