خبرفوری بررسی می‌کند

جنگ ایران با وارث عثمانی و شوروی بر سر کریدور زنگزور/ تقابل تهران و باکو و خیانت مسکو/ مروری بر تاریخ زورآزمایی ایران با قدرت های بر سر قفقاز

ایران مجددا در شرایط تاریخی خود قرار گرفته است. ایران وارد رقابت تاریخی با وارث عثمانی یعنی ترکیه و وارث شوروی و تزارها یعنی روسیه می شود.

جنگ ایران با وارث عثمانی و شوروی بر سر کریدور زنگزور/ تقابل تهران و باکو و خیانت مسکو/ مروری بر تاریخ زورآزمایی ایران با قدرت های بر سر قفقاز

به گزارش خبر فوری، برخی خبرها حاکی از این است که روسیه در مساله کریدور «زنگزور» طرف آذربایجان را گرفته و مسکو تلاش دارد که ایران را راضی کند که دست از حمایت از ارمنستان بردارد (اینجا بخوانید).

به نظر می رسد ایران وارد رقابت جدیدی در قفقاز می شود. قفقاز همان منطقه ای است که در تاریخ ایران نقش برجسته ای داشته و ایران بارها برای تسلط بر این منطقه وارد چالش با دیگر قدرت ها شده است.

جنگ های استراتژیک ایران با قدرت ها بر سر قفقاز

قفقاز

منطقه قفقاز از دیرباز منطقه ای مهم برای ایران بوده است. کشور ما در تمام ادوار تاریخی، رقابتی سخت با قدرت های جهانی یا منطقه ای بر سر نفوذ بر قفقاز داشته است. بسیاری از رقابت ها و جنگ های ایران اشکانی و ساسانی با امپراتوری روم بر سر قفقاز بوده است. رومی ها به خصوص بعد از کنستانتین و رسمی شدن مسیحیت، به این بهانه که ارمنی ها مسیحی هستند تلاش می کردند مناطق مسیحی نشین قفقاز را از ایران جدا کنند.

بعد از فتح ایران به دست اعراب و تشکیل حکومت های محلی، رقابت های سیاسی و ژئوپولیتیک در قفقاز ادامه یافت. در ابتدا حکومت عباسیان و امپراتوری بیزانس بر سر قفقاز به رقابت پرداختند. برخی حکام محلی ایرانی از این رقابت استفاده کرده و در آذربایجان و ارمنستان علم قیام و تشکیل حکومت مستقل برافراشتند. بعد از شکل گیری حکومت های محلی فارس و ترک تبار، رقابتی جدی میان امیرنشینان مختلف بر سر حکومت بر قفقاز به وجود آمد.

با شکل گیری ایران مدرن در عصر صفوی، رقابت بر سر قفقاز وارد فاز جدیدی شد. اگرچه بیشتر مناطق قفقاز در دست حکومت ایران بود اما ترکان عثمانی به بهانه حمایت از سنی های ساکن این منطقه شروع به جنگ با ایران کردند. با نابودی صفویه و ورود ایران به عصر هرج و مرج، حکومت های محلی مختلفی در گرجستان و ارمنستان تشکیل شد. در زمان کریم خان زند، منطقه گرجستان به طور کامل به استقلال رسید. این استقلال مورد حمایت امپراتوری جدید شمالی یعنی روسیه قرار گرفت.

با نابودی زندیه و روی کار آمدن آقا محمدخان قاجار، غائله گرجستان به پایان رسید. بنیانگذار قاجاریه به تفلیس لشکرکشی کرد و مجددا قفقاز را به تصرف درآورد.

با وجود تسلط نسبی ایران بر قفقاز، دخالت روسیه در امور شهرهای این منطقه، مجددا باعث فوران آتش آشوب گردید. در زمان فتحعلی شاه قاجار، امپراتوری روسیه دخالت خود را وارد فاز جدیدی کرد و به قفقاز لشکر کشید. نتیجه این لشکرکشی جنگ 12 ساله میان ایران و روسیه بود. ایران در این جنگ ها شکست خورد و مجبور شد تقریبا تمام قفقاز را به روس ها ببخشد.

بعد از انعقاد قرارداد گلستان و ترکمنچای، وضعیت ایران در قفقاز تغییر کرد. ایران دیگر بازیگر اصلی این منطقه نبود اما همچنان، نفوذ فرهنگی و اجتماعی زیادی در این منطقه داشت. تعامل اجتماعی ایران با باکو، نخجوان، ایروان و تفلیس باعث شد ارتباطات فرهنگی و سیاسی این مناطق با هم نیز بیشتر شود. اوج این تعامل در زمان انقلاب مشروطه بود. بسیاری از آذری ها و گرج ها و ارمنی ها وارد ارتش انقلاب مشروطه در آذربایجان و گیلان شدند و برای ستارخان و میرزا کوچک خان جنگیدند.

انقلاب کمونیستی شوروی تعامل ایران و قفقاز را وارد دوره جدیدی کرد. نفوذ سوسیالیسم انقلابی در مناطق غربی و شمالی ایران زیاد شد و این نفوذ از مجرای قفقاز صورت می گرفت. اوج این نفوذ به غائله حزب دموکرات آذربایجان به رهبری سید جعفر پیشه وری و جدایی آذربایجان از ایران منجر شد.

با نابودی شوروی و ایجاد فدراسیون روسیه، نحوه تعامل ایران و قفقاز مجددا دچار تغییر شد. قفقاز به سه کشور گرجستان و آذربایجان و ارمنستان تبدیل شد. این سه کشور جدید اختلافات مذهبی و مرزی زیادی با هم داشتند و به لحاظ سیاسی و ژئوپولیتیک هم به روسیه وابسته بودند. این مساله باعث شد ایران در نحوه تعاملاتش با این کشورها احتیاط کند. مع الوصف، با استقلال گرجستان و آذربایجان و ارمنستان نفوذ ایران در این مناطق بیشتر شد. این نفوذ به خصوص، از طریق فرهنگ مشترک با مردم قفقاز صورت گرفت.

جنگ جدید ایران با ترکیه و روسیه بر سر زنگزور؟

با نزدیک شدن الهام علی‌اف به ترکیه و اسرائیل، آغاز جنگ دوم قره باغ و شکست ارمنستان از نیروهای آذربایجان و ترکیه، جنگ اوکراین و کاهش کنترل گری روسیه بر قفقاز، منطقه وارد دوره جدیدی شد. افزایش توان سیاسی و نظامی آذربایجان باعث شد ارمنستان در وضعیت سختی قرار بگیرد. از آن سو، روسیه بالاجبار نفوذ خود را در بازی های استراتژیک منطقه کم کرد و این مساله باعث شد که نفوذ ترکیه بیشتر شود.

نتیجه تغییر بازی در منطقه و چرخش موقعیت کشورها، ایجاد مساله «کریدور زنگزور» بود. زنگزور یکی از مهمترین مسیرهای حمل و نقل زمینی در قفقاز است که جمهوری آذربایجان را از طریق ارمنستان به روسیه و ترکیه متصل و زمینه را برای ارتباط آسیا، اروپا و خاورمیانه فراهم می سازد. این منطقه در حال حاضر در دست ارمنستان است اما آذربایجان به دنبال کنترل کامل این منطقه است. اگر این اتفاق بیفتد، دو منطقه آذربایجان یعنی نخجوان و منطقه اصلی بدون دخالت ایست بازرسی های ارمنستان، به هم وصل می شوند. همچنین، این کار باعث ایجاد یک راه ارتباطی کامل میان کشورهای حوزه دریای خزر و ترکیه می شود.

به جز این، تسلط باکو بر زنگزور منجر به قطع دائم مرزهای ایران و ارمنستان می گردد. از این رو در معنای وسیع، زنگزور دالانی ژئوپلیتیکی است که استان آذربایجان شرقی در ایران را از مسیر ترانزیت ترکیه به باکو حذف می ‌کند (درباره نتایج تسلط کامل آذربایجان بر کریدور زنگزور اینجا بخوانید).

ایران بارها اعلام کرده که حاضر نیست بر سر منافع ملی خود با کشور دیگر مصالحه کند. قطع ارتباط ایران و ارمنستان و تسلط کامل باکو بر زنگزور برای ایران نتایج بدی خواهد داشت و به افزایش قدرت استراتژیک و اقتصادی ترکیه و آذربایجان منجر خواهد شد. تا سال گذشته، روسیه نیز بر برابری توان کشورهای قفقاز تاکید داشت اما با بدتر شدن وضعیت میدانی روسیه در جنگ با اوکراین، سیاست مسکو تغییر کرد و تلاش کرد برای دور زدن تحریم های اروپا، یک خط تجاری مستقیم از آذربایجان و ترکیه تا شرق ایجاد کند. این خط تجاری مستقیم از طریق تسلط آذربایجان بر زنگزور تحقق خواهد یافت.

به نظر می رسد ایران مجددا در شرایط تاریخی خود قرار گرفته است. ایران وارد رقابت تاریخی با وارث عثمانی یعنی ترکیه و وارث شوروی و تزارها یعنی روسیه می شود. باید دید کشور تا چه حدی می تواند در این رقابت موفق شود.

منبع: خبر فوری
شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 27
  • ناشناس
    8

    این نتیجه دهها سال حکمرانی بدون تعقل ومشورت قدرت دهی قداست گونه است یک عمرداروندارکشورراحراج گونه دادن به اینها کسی هم حرف زد یاکشتند یاحلق اویزکردند یازندانی یافرارکرد یاساکت شد وباهرتهمتی بهش تاختنداین شد اخرش

    نظرات شما -
    • ناشناس
      4

      بعد میگن دشمن ما آمریکا است ، صد بار روسیه ما رو غارت کرده ، شمال کشور را جدا کرده ، مقبره امام رضا (ع) را گلوله باران کرده ، خزر را نابود کرده آزادیخواهان تبریز را گروه گروه اعدام کرده ، اجازه بهره برداری نفت شمال را نداده و... دشمن نیست .

  • ناشناس
    5

    پوتین در سفر اخیر به باکو چراغ سبز ایجاد کریدور زنگخور را داده و ارمنستان هم قبول کرده با این حساب بار دیگر سیاستمداران ما گول روسیه را خوردند و کشور را وجه المصالحه منافع روسیه کردند وا اسفا!!!!

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      ایران مجددا در شرایط تاریخی خود قرار گرفته است. ایران وارد رقابت تاریخی با وارث عثمانی یعنی ترکیه و وارث شوروی و تزارها یعنی روسیه می شود و مانند همیشه تنها بازنده‌ی این رقابت ایران است همانطور که حکومتهای ایران در تمام طول تاریخ از عثمانی و روسیه دائماً سیلی و تودهنی می‌خوردند و فقط برای مردم کور و کچل ایران شیر بودند، ایندفعه هم تاریخ تکرار می‌شود. یک کشور بدبخت توسری‌خور همیشه‌بازنده

  • ناشناس
    4

    اگرامریکا بود ملاها روزی سه بارراهپیمایی وسرود پخش میکردند ازتنگسیری وطن ودین فروخته تا بقیه خودشونو نصف میکردن

  • ناشناس
    4

    این روس ها گرفتار قدرت امریکا وناتو شدند،تا دیروز می خواستند بین ایران وصهیونیسم جنگ بندازند و مدام از انتقام حرف می زدند، نشد.امروزمی خواهند جنگ ترکها راه بندازند تا حواس امریکا کمک به ترکیه وباکو باشد حداقل پهپاد ترکها کم دست اوکراین برسد.ازکجامعلوم شاید رهبر فلسطین را روس ها در ایران برای جنگ افروزی ترور کردند.روس ها برای منفعت از پشت خنجر می زنندودوست نمی شناسند وبالاترین منفعت رانسبت به منفعت کم و دوست قبول دارند

    نظرات شما -
    • ناشناس
      9

      روسیه ازاول دشمن خونی ایران وایرانی واریایی بود امریکا نبود ونیست ولی اینها هستند کشوری باخوی بدوی وکشورگشا که همیشه حالت قلدری داشته

  • همرزم هادی
    19

    امیدواریم این رفتار روسها با هماهنگی وبرنامه شده باشد که احتمالا"باتوجه به منافع مشترکی که بوجود آمده همینطور ست

    نظرات شما -
    • ناشناس
      1

      آره برنامه ریزی ارواح شکم اینا اس 500داده باکو ابگرمکنا پاشدن برای روسیه بزنه وجواب بده

  • ف ح
    4

    من همیشه ای پوتین پاره را محکوم کردم میکنم خخواهم کرد

  • ناشناس
    6

    مردم به نون روزشان محتاج باشند صد مرتبه بهتره که با این لحن معاشرت و هم پیمان باشی این خوک کثیف بویی از انسانیت نبرده بفهمید

  • ناشناس
    5

    بله اينم بماند براى تاريخ يك روز همين روسيه باعث تجزيه ايران ميشود
    هميشه ايران از شرق زربه خرده و اين غرب بوده كه كمى منافع ايران رو تامين كرده ميتوانيد در تاريخ بخونيد گرچه در سياست هيچ دوستى و هيچ دشمنى براى هميشه وجود ندارد و ارتباطات بايد از روى نفع ملى باشد اما شرق هميشه باعث نابودى به تاراج بردن ايران بوده

  • ناشناس
    5

    روسیه همیشه حکم بازیگر بدراداشته وفقط به منافع خود فکرمیکند

  • ناشناس
    2

    باید با جامعه جهانی هم آهنگ شویم و از اوکراین جانب داری کرده پوتین آشغال را مضمحل کنیم و آذربایجان و قره باغ را پس بگیریم

  • حسین
    1

    خدا رو شکر کنید امریکا واروپا بالایر روسیه هستن ونمیزارن نطق بکشه وگرنه این روس موذی اتیشا میسوزوند.
    الانم پوتین مثل خر توگل گیرکرده وفقط میخاد یجوری یکی دیگم درگیر کنه تا توجه دنیا به اون سمت بره وخیلی اروم وبی صدا جمع کنه از اکراین بره بیرون تا بیشترابروش نرفته!!
    اگه ابرقدرت اینه که وای به حال بقیه.
    جوری پوتین تو گل گیرکرده که اگه بخاد پاشو باندکنه پوتینش توی گل جا میمونه

  • ناشناس
    1

    در طول تاریخ صد مرتبه خیانت روسیه بیشتر از غرب بوده اول جابجایی خطوط مرزی ایران در طول زمان و دوم دخالت او در سیاست خارجی ایران برای دور نگه داشتن ایران از غرب است که موجب تحریمهای بیشمار و عقب ماندگی اقتصادی و وابستگی و نیاز ما به حمایت او در مسائل مهم جهانی بخصوص مسائل اتمی شده است

  • ناشناس
    2

    یک مادری از شما روسها به عزا بنشانیم حالا وایسا تماشا کن

  • ناشناس
    3

    سوخو ۳۵ گرفتید؟ ، سود بریکس و شانگهای را خوردید؟ ، اس ۳۰۰ ها کار می کنند ؟ ، اس ۴۰۰ بهتون داد ؟ اجازه صادرات گاز دارید ؟
    اجازه بهره برداری نفت و گاز خزر را دارید ؟
    وقتی پادو پوتین میشدید ، درست فکر کردید ؟

  • ناشناس
    1

    ما هر چه قدر هم با غرب بد باشیم، در اصل رقابت و دشمنی روسیه با ایران تفاوتی ایجاد نمی کند چون منافع اقتصادی و ترانزیت کالا(درآمد ارزی و قدرت ) مطرح است و روسیه و ترکیه به لطایف الحیل می خواهند ایران را دور بزنند هوشیاری مسئولین ایران لازم است.

  • چکمه پاره پوره
    1

    پوتین
    مرد تنهای این روزهای دنیای سیاست
    هیچ کشوری نمیره
    هیچ کشوری هم اون رو نمیپذیره
    وقتی مدام جنگ طلب باشی و دشمن دشمن کنی
    حتی مردم خودت هم ازت متنفر میشن

  • استاد دانشگاه
    1

    46 ساله که تصمیمات سیاسی بین المللی حکمرانی ما یا فاقد آن بازدارندگی لازم در پیش روی رقبای منظقه ای است یا متاسفانه منحرف و خارج از تمرکز لازم میباشد. سال 1989 با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بهترین سال و بهترین فرصت برای لغو قراردادهای ننگین ترکمن چای و گلستان و اعاده حاکمیت تاریخی و تمدنی ما بر حوزه ژئوپلتیک و ثروتمند قفقاز بود اما حاکمیت با نادانی تعارف روسیه را پس زد و حالا اینجایی هستیم که نباید باشیم خود کرده را تدبیر تیست!!!!!!!!

  • ناشناس
    1

    اینها نتیجه دوستی ما با روسیه نیست چرا که ما باید با کشوربزرگ روسیه که همسایه ماست بایستی حسن همجواری داشته باشیم ولی

    این حرکتها نتیجه سیاست مخالفت شعاری و اشکار ما با غرب و بالاخص ایالات متحده امریکاست !
    وقتی روسهای بی رحم و احساس مطمئن بشوند همه تخم مرغهای ایران در سبد انهاست از این سیاستها در پیش میگیرند

  • hamid
    7

    از خوندن کامنت ها فهمیدم صرفا از سر دلسوزی برای ایران نیستند ، بلکه از کینه روسیه و عشق به آمریکا است ، چون کمتر دیدن کسی ترکیه را محکوم کند ! در حالی که ترکیه در جنگ اخیر قره باغ دخالت داشت

  • ایران
    0

    آذری چی هست؟از ترس خودتان به کلمه جعلی آذری روی آوردید؟ باید بگید تورک ،احداد ما هیچ وقت به آذری سخن نگفتند و همیشه خود را تورک نامیدند.

  • ناشناس
    0

    تاریخ ثابت کرده هر کشوری همسایه روسیه بوده ضرر کرده و خسارات فراوانی از جمله غصب قسمتی از خاک کشورش را دیده است مگر اینکه در عصر حاضر بتواند به پشتوانه و حمایت ناتو و آمریکا مانع تهاجم یا دخالت یا نفوذ روسیه در مرزهای کشورش شود.

  • ناشناس
    5

    اگر دولت پزشکیان گمی عرق ملی داشته باشد باید صریح و بی پرده از خجالت روسیه در آید و پای شرف ملی بایستد

  • تورک
    1

    وقتی از ارمنستانه خیانت کار و تروریست حمایت کردین و میکنین خداهم به کمرتون خواهد زد و میرنه .
    فکر میکردبن دنیا همبن جوری میمونه؟

    یاشاسین توران و تورک میلتی❤️

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت خبرفوری هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد

    اخبار سایر رسانه ها

      تمامی اخبار این باکس توسط پلتفرم پلیکان به صورت خودکار در این سایت قرار گرفته و سایت خبرفوری هیچگونه مسئولیتی در خصوص محتوای آن به عهده ندارد