جنجال حمله ترامپ و ماسک به علم و پزشکی
این روزها و در پی حملات پی‌درپی ترامپ و دست راستش ایلان ماسک به مواضع علمی و پزشکی، موجی از خشم و ناامیدی دانشمندان جهان را فراگرفته است.
در هفته‌های اخیر و بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا، حملات دولت این کشور به علم و پزشکی افزایش‌یافته و به نحوی، بی‌سابقه به نظر می‌رسد. از ۲۰ ژانویه تاکنون مجموعه‌ای از دستورات اجرایی که بخشی از آن‌ها توسط سازمان دولتی زیر نظر ایلان ماسک اتخاذشده از یک‌سو و تصمیمات وزیر بهداشت آمریکا باعث شده است که میزان ایمنی مردم آمریکا در برابر بلایای طبیعی و بیماری‌ها کاهش محسوسی داشته باشد.
وضعیت سلطه‌طلبانه دولت ترامپ در گفتگوهای علمی، چه موجه باشد و چه غیرموجه، حالا باعث ایجاد چالش بزرگی شده و به نظر می‌رسد که برخی مقامات و رهبرها هم در مقابله با حمله دولت ترامپ کم‌کاری می‌کنند. کار به‌جایی رسیده که بسیاری از دانشمندان آمریکایی که در داخل کشورشان حمایتی پیدا نکردند، با امید به سراغ گفتگو با نهادهای بین‌المللی رفتند ولی در کمال ناامیدی، تنها بخش کمرنگی از دغدغه‌های آن‌ها به‌طور علنی مطرح می‌شود.
در این مقاله می‌توانید بخشی از دغدغه‌های دانشمندان و تعدادی از مؤسسات و سازمان‌های علمی آمریکا درباره وضعیت فعلی‌شان را مطالعه کنید.
بیماری‌ها و عوامل بیماری‌زا مرز نمی‌شناسند
حملات دولت آمریکا به علم، ممکن است تأثیرات فراوانی بر سلامت جهانی داشته باشد. کندی جونیور، وزیر بهداشت فعلی آمریکا اخیراً دو جلسه سیاست‌گذاری واکسن از جمله جلسه کمیته سازمان غذا و دارو برای به‌روزرسانی واکسن آنفولانزا برای زمستان آینده را لغو کرد.
تاریک جاشارویچ، سخنگوی سازمان بهداشت جهانی در پاسخ به این سؤال که این تصمیمات چگونه بر سیستم نظارت و پاسخ جهانی آنفلوانزا (GISRS) تأثیرگذار خواهند بود گفت: «مراکز همکاری سازمان بهداشت جهانی برای آنفولانزا، ازجمله مراکز مستقر در آمریکا ، نقش مهمی در نظارت بر این بیماری دارند؛ آن‌ها نمونه‌های ویروسی و داده‌های توالی ژنتیکی مهم از سراسر جهان را باهدف توسعه ویروس‌های کاندید واکسن آنفلوانزای فصلی شناسایی و معرفی می‌کنند. چنین داده‌هایی برای انتخاب بهینه ویروس‌ها و توسعه به‌موقع ویروس‌های کاندید واکسن (CVVs) در راستای تولید واکسن‌های ایمن و مؤثر آنفلوانزای فصلی ضروری هستند.»
نگرانی فیزیکدانان و منجمان
اما این دغدغه‌ها فقط مختص محققان پزشکی نیست؛ برخی از محققان فیزیک ذرات و نجوم که خواسته‌اند تا نامشان فاش نشود، حس می‌کنند که ممکن است کارشان را با چند کلمه دستور مکتوب و حتی بدون اخطار قبلی از دست بدهند. درعین‌حال آن‌ها معتقدند که برای صحبت عمومی درباره دانش و تخصصشان، حس ایمنی ندارند.
مدیران اتحادیه بین‌المللی نجوم، سازمان جهانی هواشناسی و آزمایشگاه بیولوژی مولکولی اروپا، به پرسش‌های خبرنگاران دراین‌باره پاسخی ندادند ولی یکی از مقامات شورای بین‌المللی علوم (ISC) به این نکته اشاره‌کرده که آن‌ها در حال رصد این روند هستند و برای درک پیامدهای این تغییرات برای حمایت بهتر از جامعه علمی تلاش می‌کنند.
مشکلاتی که ایلان ماسک برای انجمن سلطنتی ایجاد کرد
در طول این مدت، توجه زیادی به انجمن سلطنتی شده است؛ این سازمان که قدیمی‌ترین آکادمی علمی دنیاست، از حضور همکاران، دانشمندان و مهندسانی بهره می‌برد که به دانش علمی کمک زیادی کرده‌اند.
ایلان ماسک ، با وجودی که نه دانشمند است و نه مهندس، در سال ۲۰۱۸ به دلیل مشارکت در ساخت وسایل نقلیه الکتریکی و پیشبرد اکتشافات فضایی، در نقش مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس، به‌عنوان همکار این انجمن شناخته شد.
اما همراهی ماسک در چند سال گذشته، با این انجمن با ابهامات زیادی روبرو شد. در سال ۲۰۲۲ بود که ایلان ماسک به آنتونی فائوچی، مقام بهداشتی آمریکا و عضو خارجی انجمن سلطنتی تاخت و بدون دلیل خاصی حتی پیشنهاد کرد که او باید تحت پیگرد قانونی قرار گیرد.
ماسک درعین‌حال بارها اطلاعات نادرستی را صفحه شخصی‌اش در شبکه اجتماعی X به اشتراک گذاشت؛ ازجمله زمانی که ادعا کرد که فضانوردان Sunita Williams و Barry Wilmore به دلایل سیاسی، هنوز از ایستگاه فضایی بین‌المللی بازگردانده نشده‌اند که یک نفر، اشتباه او را تصحیح کرد. سال گذشته نیز ماسک تهدید کرد که از محققان مرکز غیرانتفاعی مقابله با نفرت دیجیتال شکایت خواهد کرد.
حالا هم با روی کار آمدن دولت ترامپ و حضور ماسک به‌عنوان یکی از یاران و همراهان او، شاهد افزایش حملات به علم هستیم که ماسک به‌عنوان بخشی از دولت ترامپ، بر آن‌ها نظارت دارد.
در سوی دیگر ماجرا، نامه‌های متعدد در انجمن سلطنتی نادیده گرفته می‌شود و حتی برخی از اعضا به دلیل عضویت ماسک در انجمن سلطنتی، از حضور در آن استعفا داده‌اند.
چند هفته پیش استفان کوری، پروفسور ممتاز انجمن در نامه‌ای با همراهی ۳۴۹۴ امضاکننده دیگر، خواستار آن شدند تا انجمن سلطنتی از ارزش‌های خود دفاع کند. او دراین‌باره گفت: «برخی رفتارها و اظهارات ماسک، به نظر من کاملاً آشکارا در تضاد با آئین‌نامه‌های رفتاری بود. هرکسی که افتخار حضور در انجمن سلطنتی را دارد، به کدهای رفتاری پایبند است. نامه من و ادامه ناامیدی‌ام، ناشی از عدم پایبندی انجمن سلطنتی به ارزش‌های اعلام‌شده‌اش است.»
در جلسه اخیر انجمن سلطنتی، همکاران بر لزوم حمایت از علم و دانشمندان در سراسر جهان در مواجهه با چالش‌های فزاینده‌ای که علم با آن مواجه است، توافق کردند. این نگرانی به‌ویژه در مورد سرنوشت افرادی است که با احتمال از دست دادن شغلشان در مواجهه با تهدیدات کاهش شدید بودجه تحقیقاتی مواجه هستند. یکی از سخنگویان انجمن هم در این رابطه گفت: «کار انجمن در رابطه با تهدیدات علم بسیار مهم است و فعالیت‌مان در این راستا، مستمر و مداوم است. با هر موضوعی که در رابطه با افراد خاص مطرح می‌شود، کاملاً محرمانه با آن‌ها برخورد خواهد شد.»
ماسک همچنان ماندگار است
باوجود همه این صحبت‌ها، ایلان ماسک همچنان همکار انجمن سلطنتی باقی خواهد ماند؛ اما او بنا به دلیل خاصی به شهرت رسیده. ماسک از پول، قدرت و نفوذش برای هدف قرار دادن کسانی که دشمنان او محسوب می‌شوند استفاده کرده و درنتیجه قابل‌درک است که چرا مؤسسات علمی نمی‌خواهند درنهایت به یک هدف تبدیل شوند. آن‌ها جامعه‌ای هستند که ادعا می‌کنند به نمایندگی از جامعه علمی صحبت می‌کنند.
حالا این بحث مطرح می‌شود که اگر حالا که بیش از هر زمان دیگری دنیا نیازمند ارزش‌های علمی است، این سازمان‌ها نتوانند به دفاع از علم بپردازند، چه فایده‌ای خواهند داشت؟
در ولایت پناه خواهند یافت!بشتابند!