شاخه زیتون «ترامپ» در سایه تهدید؛ چرا ایران تسلیم مذاکره قلدرمآبانه نمی شود؟

ترامپ در اوایل ماه مارس فاش کرد که نامه‌ای به رهبر ایران نوشته است.  محتوای این نامه هنوز منتشر نشده اما به گفته خود ترامپ، او در این نامه ابراز امیدواری کرده که ایران با مذاکرات با آمریکا موافقت کند.

وی هنگام مصاحبه با رسانه‌ها گفت: «دو راه برای برخورد با ایران وجود دارد: راه نظامی یا دسترسی به توافق. من توافق را ترجیح می‌دهم زیرا قصد آسیب رساندن به ایران را ندارم. مردم ایران مردمی بزرگ هستند.»

با ادامه تشدید درگیری میان آمریکا و ایران، ترامپ نامه‌ای دیپلماتیک به رهبر ایران فرستاده که در ظاهر ممکن است شبیه یک «شاخه زیتون» برای ایران به نظر برسد اما در واقع ممکن است یک «ضرب‌الاجل» بوده باشد. وب‌گاه خبری-تحلیلی «آکسیوس» آمریکا روز19 مارس (29 اسفند 1403) به نقل از منابع خود گزارش داد که ترامپ در این نامه از ایران خواسته که ظرف دو ماه به توافق جدید درخصوص مسئله هسته‌ای برسد در غیر این صورت احتمال اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران به شدت افزایش می‌یابد.

اگر گزارش فوق درست باشد، آنچه مردم می‌بینند همان روال همیشگی است: استفاده از مذاکره به عنوان طعمه و استفاده از تهدیدات نظامی به عنوان چماق برای وادار کردن ایران به تسلیم.

اما آمریکا چه می‌خواهد؟ «مایک والتز»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز یکشنبه گفت که ایران باید تمام عناصر برنامه هسته‌ای خود از جمله موشک‌ها، تسلیحات و غنی‌سازی اورانیوم را تحویل دهد و آنها را کنار بگذارد، در غیر این صورت با انبوهی از پیامدهای دیگر مواجه خواهد شد.

چرا ترامپ چنین نامه‌ای برای رهبر ایران فرستاد؟ طبق روزنامه «نیویورک تایمز» ترامپ سعی کرد از طریق «تئوری تهدید ایران» افکار عمومی را به نفع خود کند. تعیین یک «مهلت دو ماهه» نه فقط احساس فوریت را ایجاد می‌کند، بلکه به «دستاورد دیپلماتیک» آن تبدیل می‌شود - اگر ایران تسلیم شود، ترامپ می‌تواند ادعا کند که «صلح را حفظ کرده است» در صورت شکست مذاکرات، حمله نظامی به عنوان «دفاع از امنیت ملی» جلوه داده می‌شود.

اخیراً ایالات متحده حملات هوایی به اهداف حوثی‌ها در یمن انجام داد و نیروهای مسلح حوثی نیز به ناوگان هواپیمابر آمریکایی حمله کردند. این درگیری بین دو طرف است، اما ترامپ گفت هر تیری که حوثی‌ها شلیک می‌کنند، شلیک شده از جانت «سلاح‌ها و رهبری ایران» تلقی می‌شود و ایران پاسخگو خواهد بود و عواقب ناگواری را متحمل خواهد شد.

آیت الله خامنه‌ای در اولین سخنرانی خود در سال 1403، در پاسخ به یک سری تهدیدات آمریکا، اظهاراتی کوبنده‌ای بیان کرد. وی پیش از این خاطرنشان کرده بود که هدف آمریکا از اصرار بر مذاکره، «تردید در افکار عمومی»، ایجاد این تصور که ایران تمایلی به مذاکره ندارد و ایجاد فشار عمومی بر ایران است، اما «هدف واقعی آن مذاکره نیست، بلکه سلطه و زورگویی است». ایران هنوز به نامه ترامپ پاسخی نداده، اما از اظهارات رهبر عالی این کشور می‌توان دریافت  که ایران در آینده نزدیک بعید است مستقیماً با آمریکا مذاکره کند و به دلیل تهدیدها امتیازات بزرگی نخواهد داد.

راهبرد واکنش ایران ناشی از درک روشن تاریخ است. برجام که پس از 10 سال مذاکرات بسیار سخت به دست آمد، به راحتی توسط ترامپ پاره شد. تحریم‌های ایالات متحده هرگز برداشته نشد و سازش تنها منجر به سرکوب بیشتر شده است.

این واقعیت باعث شده که همه اقشار جامعه ایران متوجه شوند که مذاکره با دولتی که اعتباری ندارد، نتیجه خوبی نخواهد داشت و تنها راه نجات، دست کشیدن از توهمات و مقاومت قاطعانه است.