آیا خلیج فارس، شاهد جنگی ویران کننده بین ایران و آمریکا خواهد بود؟ ایران به سمت جنگ پیش می‌رود یا مذاکره؟

تهدیدات مسئولان ایرانی مبنی بر بستن تنگه هرمز منعکس کننده نگرانی های روزافزون مقامات ایرانی است. آنها تمایلی به جنگ ندارند بلکه بیشتر می‌خواهند دولت ایالات متحده را تابع خود کرده و پای میز مذاکره نشانده و از آنها امتیاز بگیرند.

البته آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران چند روز قبل تأکید داشت که اعتقاد ایران مبنی بر عدم گفتگو با ایالات متحده محکم سر جای خودش باقی است به خصوص بعد از اینکه آمریکایی ها توافق نامه هسته ای را زیر پا گذاشته و از برجام بیرون آمدند، اما حداقل مقامات ایرانی با این تهدیدات می‌توانند آغاز جنگ مستقیم را به تعویق بیندازند.

حسن روحانی ، رئيس جمهور ایران، اخطارهایی جدی به آمريکا نسبت به هر گونه تحريمی که ممکن است بر کشورش اعمال شود، داده است و این کشور را نسبت به پيامدهايی که تحریم ایران می‌تواند داشته باشد، آگاه کرد. او تحریم های احتمالی آمریکا را «بازی با آتش» توصیف کرد که می‌تواند انگشتان خود آمریکا را بسوزاند. در همین رابطه او گفت: "صلح با ایران مادر تمام صلح‌ها است و جنگ با ایران هم مادر تمام جنگ ها خواهد بود."

یکی از استراتژیستها و مقامات بلندپایه خلیج فارس در مصاحبه با رای الیوم تأکید کرد که تهدیدات روحانی برای این است که واشنگتن و رئیس جمهور فعلی آن، دونالد ترامپ عاقلانه و محتاطانه عمل کند و نه اینکه به صورت مستقیم به خلیج فارس حمله نماید زیرا ایران به خوبی می‌داند که بسته شدن تنگه هرمز که از طریق آن، 18 میلیون بشکه نفت در روز عبور می‌کند، یک "اعلام جنگ" مستقیم است که ممکن است بسیاری از احزاب و کشورهای بین المللی را علیه ایران متحد کند و به رئیس جمهور ایالات متحده بهانه لازم جهت اتحاد علیه ایران و حمله به آن را بدهد.

مقامات ایرانی نسبت به اقدامات ترامپ محتاط هستند چرا که ترامپ از سه جهت ممکن است به ایران آسیب بزند:

الف. اعمال یک محاصره اقتصادی خسته کننده علیه ایران به امید تحریک مردم ایران جهت اقدام علیه دولت، اعتراض و فشار به دولت تا ازاین طریق، آمریکا بتواند در امور ایران دخالت کرده و حکومت ایران را تغییر بدهد.

ب. شورش و حرکت اقلیت های غیر فارسی و غیر شیعه در مرزهای ایران و تکرار سناریوهایی که در جنگ و اختلاف داخلی سوریه و عراق هم رخ داد.

ج. عرضه و فروش مقادیر زیادی از ذخایر نفتی توسط آمریکا که منجر به کاهش قیمت نفت شده و اقتصاد ایران را به ویرانی می‌کشاند.

ما اعتقاد نداریم که ایرانیان شرایط آمریکا را در هر گفتگوی فرضی پیش رو بپذیرند، زیرا پذیرش شرایط آمریکا به معنی تسلیم کامل ایران و تعطیلی صنایع هسته ای و موشکی آنها است و بعید است ایران چنین شرایطی را بپذیرد. اما اگر مذاکرات پیش رو با حضور اروپاییها و نظارت آنها باشد، شاید آن را بپذیرند.

مشکل ایران مربوط به برخورد با دو رهبر بی پروا است: اول، بنجامین نتانیاهو که می‌خواهد حیات سیاسی خود را با یک "پیروزی" به پایان برساند تا به سرنوشتی مانند سلف خود، ایهود اولمرت که در زندان به سر می برد، دچار نشود و دوم ترامپ، که گمان می‌کند با ضربه زدن به ایران می‌تواند رئیس جمهور قدرت مند تری باشد.

استراتژی اصلی آمریکا در مقابله با ایران می‌تواند دستکاری قیمت نفت باشد. ایالات متحده می‌تواند نفت را به سمت بازارهای جهانی بریزد تا به این طریق، ایران را ورشکست کند. آمریکا یک باردر سال 1989 در خلیج فارس این کار را کرد. دولت ایالات متحده در آن سال، مقادیر زیادی از ذخایر نفتی را با قیمت کم به متحدانش در منطقه خلیج فارس از جمله کویت و امارات متحده عربی فروخت و قیمت نفت در خلیج فارس را به 10 دلار رساند. همین عمل منجر به فروپاشی اقتصاد عراق در زمان صدام حسین شد و اقتصاد این کشور را رو به ورشکستگی کشاند.

حکومت جمهوری اسلامی ایران ممکن است برای جلوگیری از اجرای این سناریو وارد عمل شده و با بستن تنگه هرمز پیش دستی کند چرا که در این صورت، قیمت نفت در خلیج فارس بالا خواهد رفت. اما اگر ایران این کار را بکند، گویی بر طبل جنگ کوفته است.

این منطقه (خلیج فارس) در حال حاضر بین "مادران جنگ" و "مادران صلح" در نوسان است. ایران بسیار قدرتمند است و دارای توانایی استراتژیک و سیاسی متمایز برای حدس تحولات و ارزیابی موقعیت ها است ایران بعید است تسلیم آمریکا شود اما سعی خواهد کرد وقت بیشتری به دست بیاورد تا اوضاع را آرام تر کند. مع الوصف اگر تحریم های آمریکا منجر به نابودی ایران شود، ایران دست روی دست نخواهد گذاشت و ممکن است تنگه هرمز را ببندد. باید دید در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟

منبع: رای الیوم

38