تصاویر زیر خاکی از یک خمپاره انداز دستی

خمپاره انداز دستی نوع جنگ افزار گرم است که در واقع جد نارنجک انداز‌های مدرن امروزی به شمار می‌رود. این محصول در اواخر قرن ۱۷ ام و اوایل قرن ۱۸ ام برای پرتابه انفجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. مکانیسم عملکرد این سلاح تا اندازه زیادی به تفنگ‌های چخماقی شباهت دارد. البته بسته به سال تولید، چگونگی عملکرد نیز متفاوت بوده است. لوله معمولا کوتاه است و بین ۵ تا ۱۰ سانتی متر طول دارد. با این حال گزارش شده که برخی از انواع خمپاره انداز‌های دستی تا ۳۳ سانتی متر نیز طول لوله داشتند.

پس از آماده سازی خمپاره انداز دستی و افزودن باروت، اپراتور باید پرتابه مورد نظر را در قسمت دهانه قرار داده و سپس نسبت به شلیک آن به سوی نیرو‌های دشمن اقدام کند. با این حال اگر سلاح به درستی بارگذاری نشود و یا عملیات آتش به طور صحیح صورت نگیرد، احتمال حادثه و آسیب بالا خواهد بود. شمار کم باقی مانده از اسلحه نشان می‌دهد که در زمان مربوطه خود، سیستمی محبوب نبوده است. دلیل این موضوع نیز احتمالا موارد مرتبط با ایمنی آن باشد. بدین ترتیب متخصصین علوم نظامی بیشتر آن را یک اسباب بازی خطاب می‌کنند که هیچ گاه برای خدمت عملیاتی رسمی مد نظر قرار نگرفت.

گفته می‌شود که حداقل یک نسخه از خمپاره انداز‌های دستی توسط جان تینکر در سال ۱۶۸۱ اختراع شده است. علاوه بر این به نظر می‌رسد که طرح وی نمونه‌ای بهبود یافته از محصولات قدیمی‌تر باشد. بین سال‌های ۱۶۷۲ تا ۱۷۴۰، کارخانه ریخته گری سلطنتی برلین ۳۰۲ خمپاره انداز دستی تولید کرد. همچنین پرتابه‌های انفجاری در آن زمان اغلب با استفاده از برنج، شیشه و به احتمال زیاد خاک رس ساخته می‌شدند! با این حال طبق شواهد به دست آمده، خمپاره انداز دستی کارکرد جنگی چندانی نداشته است.

منبع: باشگاه خبرنگاران

1980