از واریکوسل چه می‌دانید؟
بسیاری بر این باورند واریکوسل شبیه بیماری واریس در ساق پاهاست؛ اما در تعریف علمی عبارت است از اتساع وریدهایی (سیاهرگ) که خون را از بیضه‌ها خارج می‌کنند.
یکی از علل شایع ناباروری در مردان، همین واریکوسل است چون به تولید و کیفیت اسپرم آسیب می‌زند، اما همه مردان مبتلا به واریکوسل هم مبتلا به ناباروری نیستند.
آیا واریکوسل انواع مختلفی دارد؟
واریکوسل بر حسب شدت، درجه بندی می‌شود. نوع خفیف درجه یک، نوع متوسط درجه دو و نوع شدید درجه سه نامیده می‌شود. در نوع درجه سه تمامی کیسه بیضه همان طرف پر از عروق متسع است؛ درست مثل این که کیسه بیضه پر از کرم خاکی است.
چرا برخی از آقایان دچار واریکوسل می‌شوند؟
سیاهرگ‌ها مسئول خارج کردن خون از عضو و هدایت آن به طرف قلب هستند و برای این که خونی که به سمت بالا می‌رود به عقب برنگردد، داخل سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی وجود دارند که از برگشت خون جلوگیری می‌کنند. حالا اگر این دریچه‌ها خراب شوند، خون براحتی به طرف عقب برمی گردد و موجب اتساع سیاهرگ‌ها خواهد شد. باید بدانید سیاهرگ بیضه سمت چپ سرانجام به سیاهرگ کلیه چپ می‌ریزد. اگر یک مرد بالای 40 سال ناگهان دچار واریکوسل بیضه چپ شود، یک دلیل آن این است که سرطان کلیه سبب مسدود شدن سیاهرگ کلیه و پس زدن خون در سیاهرگ بیضه همان طرف شده است.
آیا واریکوسل علائم مشخصی دارد؟
معمولا بیمار متوجه وجود واریکوسل نمی‌شود و بیماری به دنبال بررسی علت ناباروری تشخیص داده می‌شود. حتی گاهی بیمار از دوستان و افراد فامیل می‌شنود فلانی برای درمان ناباروری عمل جراحی واریکوسل انجام داده است و کنجکاو شده و به پزشک مراجعه می‌کند. البته برخی مواقع بیمار مبتلا به واریکوسل احساس درد در بیضه همان طرف یا احساس سنگینی می‌کند. همچنین ممکن است بیمار به دلیل عدم تقارن بیضه‌ها به پزشک مراجعه کند و واریکوسل تشخیص داده شود. حتی بندرت بیمار متوجه رگ‌های برجسته در کیسه بیضه می‌شود و به پزشک مراجعه می‌کند؛ اما به طور کلی درد مبهم در ناحیه بیضه ها، احساس سنگینی یا کشیدگی در بیضه، رگ‌های متسع در داخل کیسه بیضه، احساس ناراحتی در بیضه یا کیسه بیضه و کوچکی بیضه مبتلا جزو مهم ترین علائم بیماری هستند.
واریکوسل قابل درمان است؟
باید بدانید واریکوسل بسیار شایع است به طوری که حدود 15 درصد مردان 25 تا 35 ساله دارای واریکوسل هستند. درمان واریکوسل، عمل جراحی است که معمولاً یک شکاف حدود سه سانتی‌متری در ناحیه بالای کشاله ران داده می‌شود و تمامی سیاهرگ‌های طناب بیضه قطع می‌شوند. بعضی از سیاهرگ‌های بیضه از داخل شکم عبور می‌کنند و جراح نمی‌تواند آنها را ببیند. حتی بعضی از مویرگ‌ها در داخل طناب بیضه قابل رویت نیستند، بنابراین بسته به نوع عمل جراحی، میزان عود بعد از عمل حدود 10 درصد است. گاهی واریکوسل فوق‌العاده شدید بوده و صدها سیاهرگ متسع داخل کیسه بیضه وجود دارند. این واریکوسل‌ها نیز با عمل جراحی صد در صد قابل اصلاح نیستند. گاهی بیمار در معاینه واریکوسل مشهود ندارد (واریکوسل بالینی) و با سونوگرافی رنگی مشخص می‌شود که بیمار دارای واریکوسل است. این نوع واریکوسل را واریکوسل تحت بالینی می‌گویند و عده‌ای معتقد هستند عمل جراحی این واریکوسل موجب بهبود کیفیت اسپرم می‌شود.
دکتر محمدرضا صفری‌نژاد
جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری
منبع: جام جم سرا
16
