گزارشی از دلایل ایرانی‌ها برای مهاجرت به آمریکا پس از حملات ۱۱ سپتامبر / متقاضیان مهاجرت در سال ۱۳۸۰ درباره خاتمی چگونه فکر می‌کردند؟

سفارت آمریکا در آنکارا در گزارشی محرمانه به تاریخ جمعه ۴ آبان ۱۳۸۰ به «دیدگاه ایرانی‎ها درباره آمریکا و زندگی در تهران» پرداخته است.

متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: دیدگاه ایرانی‎ها درباره آمریکا و زندگی در تهران

طبقه بندی: محرمانه

جمعه ۱۰:۵۵ دقیقه بیست و ششم اکتبر ۲۰۰۱

از: سفارت آمریکا در آنکارا
به: وزارت امورخارجه

۱. محرمانه

۲. خلاصه: یکی از متقاضیان ایرانی ویزا مدعی است که ... او را به دلیل حضور در یک مراسم روشن کردن شمع بعد از حملات ۱۱ سپتامبر در تهران ربوده و برای چند روز نگه داشته اند.

یک جوان دیگر متقاضی ویزای مهاجرت مدعی است که بسیاری از جوانان ایرانی از خاتمی خسته شده و باور ندارند که او بتواند اصلاحات سیاسی واقعی انجام دهد.

یکی از ایرانی‌های متولد آمریکا هم بعد از سفر به تهران به مسئول سفارت گفته بود که تهران از نظر اقتصادی در دوره خاتمی ظاهراً با رونق مواجه است. او اشاره کرده بود که تهران تمیز به نظر رسیده و چند ساختمان جدید هم در حال ساخت بوده اند، میوه و سبزیجات به وفور در فروشگاه‌های محلی وجود دارد. پایان خلاصه.

همدردی ایرانی‌ها پس از حملات

۳. بسیاری از متقاضیان ویزا در روز‌ها و هفته‌های پس از حملات تروریستی به برج تجارت جهانی و پنتاگون، همدردی عمیق خود را با مسئول سفارت در میان گذاشته اند. تقریباً همه ایرانی‌ها قبل از شروع مصاحبه‌های وزیرا، یک لحظه را برای بیان تأسف عمیق خود از حملات اختصاص می‌دهند.

۴. یکی از متقاضیان مدعی است که در مراسم روشن کردن شمع در تهران بعد از حملات تروریستی حضور داشته. این مرد جوان اصفهانی ... مدعی است که به همراه حدود ۶۰۰ زن و مرد دیگر به آرامی مشغول مراسم روشن کردن شمع در مرکز تهران بوده است. او می‌گوید سه نفر ... او را گرفته اند... این متقاضی می‌گوید که ایرانی‌های معمولی از حملات تروریستی در آمریکا متأثر شده‌اند و می‌خواهند مخالفت خود را با این خشونت‌ها نشان دهند. ...

رییس‌جمهور ایران جذابیتش را از دست می‌دهد

۵. مسئول سفارت با یک ایرانی جوان متقاضی ویزای مهاجرت نیز درباره دیدگاه عمومی درباره محمد خاتمی، رییس جمهور ایران صحبت کرد.

متقاضی با انگلیسی فصیح اعلام کرد که بسیاری از جوانان ایرانی از نبود اصلاحات سیاسی خسته شده‌اند. بسیاری از مردم اعتقادی ندارند که خاتمی بتواند واقعاً تغییری در موقعیت سیاسی کنونی ایجاد کند. متقاضی می‌گوید جوانان احساس می‌کنند نبود پیشرفت توسط خاتمی به معنی خیانت و فریب آن‌ها بوده است.

متقاضی ما درباره سوالی درباره [آیت الله] خامنه‌ای، چیزی نگفت. درباره دیدگاه‌های عمومی درباره بمباران افغانستان توسط آمریکا، متقاضی گفت که بسیاری از ایرانی‌ها از خشونت دفاع نمی‌کنند. او اضافه کرد که بسیاری از ایرانی‌ها هیچ حس قوی درباره افغان‌ها ندارند. بلکه با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی، بیشتر نگران بقای هر روزه خود هستند.

۶. بسیاری از جوانان متقاضی ویزا به مسئول سفارت اعلام کرده اند که زندگی در ایران راحت است. اغلب آن‌ها در خانه با والدین شان زندگی و از ازدواج سر باز می‌زنند. بسیاری از دانشجویان ایرانی فوراً از کشور و اقتصاد خودشان انتقاد نکرده و می‌گویند زندگی خوب است. البته مبنای این نظر تعداد زیادی دانشجو هستند که برای برنامه تحصیلات تکمیلی در آمریکا درخواست می‌دهند. بسیاری از دانشجویان تحصیلکرده می‌گویند نمی‌توانند بعد از فارغ التحصیلی کار پیدا کنند و ادامه تحصیل در آمریکا را نوعی فرار می‌دانند، حتی اگر بعد از اتمام تحصیلات مجبور به بازگشت به ایران باشند.

نگاهی خارجی به زندگی در ایران

۷. یکی شهروند آمریکایی متولد آمریکا گزارش داده است که ظاهراً اقتصاد تهران رو به رونق است و در جهات دیگر هم این شهر آرام است. او که چند هفته برای نهایی کردن روند حضانت یک فرزند خوانده به همراه شوهر ایرانی شهروند آمریکای خود در تهران بوده است، می‌گوید که در طی این سفر که به بسیاری از مراکز دولتی و دفاتر مرکزی تهران مراجعه کرده بود، برخورد خوبی با او شده و عموماً مردم «مهربان» بوده اند. او می‌گوید که ظاهر تهران تقریباً تمیز بوده و چند ساختمان جدید هم ساخته شده بود. در زمان سفر او آب در مناطق مختلف شهر قطع شده بود. البته ساختمان بلند محل زندگی او سیستم تأمین آب مستقل داشته و از این قطعی‌ها رنج نبرد. او می‌گوید مردم محلی که او ملاقات کرده شاد بوده و غذا، میوه و سبزیجات هم به وفور یافت می‌شود. .... هردوی آن‌ها [او و شوهرش] اضافه کرده اند که تنها یکبار احساس ناخوشایندی از سفر به دور شهر داشته اند. در مرحله‌ای از این سفر، آن‌ها مجبور شدند از محله‌ای بیرون بروند، زیرا پلیس به آن‌ها گفته بود دانشجویان مشغول تظاهرات ضددولتی هستند.

منبع: انتخاب

24