دلایل عجیب کاهش جمعیت در روسیه

آیا مردم روسیه در کشور خود به اقلیت تبدیل خواهند شد؟ با وجود اینکه روسیه بیشترین مساحت جهان را دارد، با کمبود جمعیت روبه روست؛ بحرانی که باعث شده ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، پیشنهاد افزایش کمک هزینه‌های دولتی برای خانواده‌ها در صورت بچه دار شدن را به حدود ده هزار دلار برساند.

تشویق حضار از پیشنهادهای پوتین، نه تنها یک تمجید از رهبری "مثلا" الهام بخش است، بلکه بیانگر ترس نخبگان روسیه از احتمال تبدیل شدن روسها به اقلیت در کشورشان است، ترس‌هایی که توسط صاحب‌نظران پیش‌بینی شده و بعید به نظر نمی‌رسد.

بحران کم جمعیتی در روسیه نسبت به سایر کشورهای جهان مصیبت‌بارتر است، زیرا به دلیل کمبود نیروی کار منجر به یک مشکل بزرگ اقتصادی خواهد شد و از سوی دیگر، هویت این کشور را نیز تغییر خواهد داد.

جذب مهاجران از خارج باعث تغییر ساختار جمعیت این کشور پهناور می‌شود و به همین دلیل روس ها را بابت هجوم همسایگان چینی و مسلمان به کشورشان نگران کرده‌است.

بر اساس داده‌های آژانس دولتی Rosstat، در سال ۲۰۱۸ تعداد نوزادان نود هزار و ۶۰۰ نفر نسبت به سال ۲۰۱۷ کاهش یافته است.

کاهش زاد و ولد با افزایش مهاجرت روس‌ها به خارج همزمان شده است، و تعداد قابل توجهی از جمعیت ۱۴۶.۸ میلیون نفری روس‌ها نیز از روسیه به کشور‌های دیگر مهاجرت می‌کنند.

بحران از کجا شروع شد؟

بحران در دوران اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد، پس از فروپاشی شوروی به ویژه در سال ۱۹۹۹، زمانی که این کشور بدترین کاهش جمعیتی خود را تجربه کرد، کاهش جمعیت به اوج خود رسید.

دولت روسیه بر مساله افزایش جمعیت تأکید زیادی دارد. از اواسط دهه ۱۹۶۰ تا اواخر ۱۹۸۰، جمعیت روسیه آهسته و پیوسته افزایش یافت، اما فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی منجر به بحران جمعیتی شد که با معوقات دستمزد، بیکاری گسترده و اعتیاد برخی از مردم به مشروبات الکلی بدتر شد.

چرا وضعیت روسیه با دیگر کشورهای توسعه یافته متفاوت است؟ ... مردان روسی در حال مردن هستند

مشکل کاهش جمعیت در کشورهای توسعه یافته نیز شایع است، اما در روسیه وضع متفاوت است و نرخ مرگ و میر در مقایسه با این کشورها بالا است.

امید به زندگی در روسیه، برای هر دو جنس مردان و زنان است بسیار کمتر از متوسط کشورهای توسعه یافته است.

میزان مرگ و میر مردان در روسیه زیاد است

نرخ بالای مرگ و میر، به ویژه در میان مردان، وضعیت روسیه را نگران کننده کرده است. در سال ۲۰۱۷، ماکسیم اورشکین، وزیر اقتصاد روسیه وضعیت جمعیتی روسیه را "یکی از سخت‌ترین شرایط جهان" توصیف کرد و گفت، در پنج تا شش سال آینده ما سالانه حدود هشت‌صد هزار تن از نیروی کار را از دست خواهیم داد.

دلایل بحران را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد: افزایش میزان مرگ و میر، تغییر در ساختار سنی جمعیت، افزایش سن، کاهش تعداد زنان در سن باروری، سیاست‌های نامناسب مانند کاهش تعداد تخت‌های بیمارستانی در مسکو، ممنوعیت دارو‌های وارداتی از خارج، سیاست‌های ناکارآمد مهاجرت.

روسیه همچنین شاهد مهاجرت گسترده شهروندانش به خارج از کشور است.

در گزارشی که از سوی شورای آتلانتیک منتشر شده، آمده است، از زمان روی کار آمدن ولادیمیر پوتین به عنوان ریاست جمهوری و به ویژه از سال ۲۰۱۲، بین ۱.۶ تا ۲ میلیون روس به کشور‌های غربی سفر کرده‌اند که این امر فرار مغز‌ها را به یک موضوع جدی در روسیه تبدیل نموده است.

نظرسنجی گالوپ در سال ۲۰۱۹ نشان داد که ۲۰ درصد از روس‌های در سن کار اگر بتوانند روسیه را ترک می‌کنند و به دست به مهاجرت می‌زنند.

کمبود زنان

تانیانا گولیکووا، معاون نخست‌وزیر روسیه گفت که رکود فعلی تا حدی به کاهش تعداد زنان در سنین باروری مربوط می‌شود که در دوران رکود افزایش جمعیت در دهه ۱۹۹۰ متولد شده‌اند.

روسیه در تلاش است تا این مشکلات را با اتخاذ تدابیری حل کند: مانند بهبود امکانات بیمارستانی موجود و تقویت مشارکت‌های دولتی و خصوصی.

هزینه‌های روس‌ها برای مراقبت‌های بهداشتی خصوصی طی ۱۵ سال گذشته ده برابر شده است و سالانه بیش از پانصدهزار روس برای درمان یا جراحی به خارج از کشور سفر می‌کنند.

الکل ... فاجعه ودکا

نتایج مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۹ الکل و ودکا را مقصر کاهش جمعیت مردان معرفی کرد. بیش از نیمی از مرگ و میر پنجاه و دو درصدی در دهه نود، بین مردان سن ۱۵ تا ۵۴ سال بوده که چهار درصد بیش از مرگ و میر بقیه دنیا بود، به دلیل مصرف الکل بود.

بر اساس گزارس دوموسکوپ، افزایش مرگ و میر مردان یک روند طولانی مدت از ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۵ بود. تنها کاهش قابل توجه این روند ناشی از مبارزات میخائیل گورباچف ضد الکل بود، اما تأثیر آن موقتی بود.

مشروبات الکلی، به ویژه ودکا، عامل اصلی مرگ در روسیه است

مشروبات الکلی، یکی از علل مرگ و میر بالای مردان روس بوده و در ده سال گذشته طولانی‌ترین کمپین ضد الکل در تاریخ روسیه مشاهده شده که شامل اقداماتی از جمله ممنوعیت شدید تبلیغ الکل و برنامه ریزی برای کاهش مصرف آن تا سال ۲۰۲۰ بوده‌است؛ و الکساندر تکاخف، وزیر کشاورزی، اخیراً شراب را جایگزین نوشیدنی‌های الکلی قوی مانند ودکا معرفی کرد.

به گفته تاکاخوف علاقه به کیفیت شراب در حال افزایش است و در نتیجه شرایط بهداشتی و جمعیتی در این کشور در حال تغییر و بهترشدن است که این باعث خوشحالی تولیدکنندگان ایتالیایی بزرگترین صادرکنندگان شراب به روسیه است.

اما چین بزرگترین خطر است

به نظر برخی محققان، کاهش نسبت جمعیت بومی از یک سو و افزایش تعداد مهاجران، ممکن است در آینده منجر به از دست رفتن تمامیت ارضی روسیه شود. به احتمال زیاد بیشترین کاهش جمعیت در سیبری و شرق دور روسیه خواهد بود.

جمعیت بومیان روسی در سیبری در حال کاهش و تعداد چینی‌ها در آنجا رو به افزایش است.

نگرانی‌ها با ادعا‌های گسترده کرملین و رسانه‌های گروهی مبنی بر وجود فقط بین دو میلیون تا پنج میلیون مهاجر چینی در سیبری افزایش یافته است، در حالی که متخصصان برآورد می کنند تعداد چینی‌ها پانصدهزار تن است.

همه موارد فوق نه تنها در سیبری، بلکه در شهر‌های اروپایی تا مسکو و سن پترزبورگ باعث شدت گرفتن احساسات ضد چینی شدید بین روس‌ها شده‌ است.

منبع: تابناک باتو

68