معمای یک تخته‌سنگ عجیب در معبد هندو

 در کوهستان‌های فوخائو در کشور لائوس جنوبی ویرانه‌هایی باستانی به اسم وات فو (Wat Phu) قرار دارد که در اصل یک معبد آیین هندو بوده است. میان ویرانه‌های معبد، تخته‌سنگی با یک حکاکی بسیار عجیب و غریب وجود دارد. نقش عمیق روی این تخته سنگ به شکل مبهمی شبیه تمساح است، اما به راحتی می‌تواند بدن انسانی را هم در خود جای دهد.

این گمان وجود دارد که شاید از این سنگ به عنوان محرابی برای قربانی کردن سالانه‌ی انسان‌ها در دوران پیش-آنگکور استفاده شده است. قدمت بیشتر ویرانه‌های وات فو به قرن یازدهم و سیزدهم میلادی بازمی‌گردد اما شواهد باستان‌شناسی موجود نشان می‌دهد در قرن پنجم، معبدی در این سایت وجود داشته است. اگر قربانی کردن انسان‌ها حقیقت داشته باشد، قدمت آن به همین دوران بازمی‌گردد؛ زمانی که لائوس جنوبی تحت حاکمیت امپراتوری چِنلا بود.

بنا بر روایات شفاهی، یک بار در سال زمانی که گلبرگ‌های یاس شروع به ریزش می‌کرد، شاه چِنلا در جاده‌ی اصلیِ وات فو می‌نشست و به درگاه ارواح کوه‌ها دعا می‌کرد و به دو دختر منتخب به خاطر زیبایی‌شان، شراب برنج پیشکش می‌کرد. سپس آن دو دختر برای جبران الطاف خدایان برای سال پیش‌رو قربانی می‌شدند. در تایید صحت این داستان، در کتاب «تاریخ سوئی» مربوط به قرن ششم این اشاره شده است که قربانی کردن انسان به صورت سالانه در فرهنگ چِنلا انجام میشد و توصیف این مراسم با نسخه‌ی فولکلور محلی مطابقت دارد. شاید در متون باستانی این داستان صرفاً بازگویی شده باشد، اما این حقیقت که جوامع روستایی آن داستان خاص را قرن‌ها حفظ کردند، قابل‌توجه است.

(ویرانه‌های وات‌فو)

چیزی که شناخته‌شده نیست نقشی است که سنگ تمساح در این مراسم داشته است (اگر فرض کنیم چنین نقشی بوده باشد!). منحصربفرد بودن این حکاکی آن را اسرارآمیزتر هم می‌کند. در تمام لائوس و کامبوج، هیچ چیزی مشابه سنگ تمساح را نمی‌توان در ویرانه‌های گذشته و پس از امپراتوری چِنلا یافت. تمساح در این منطقه وجود داشته و هنوز هم هست، اما هیچ‌گاه از اهمیت مذهبی برخوردار نبوده است. اگر از سنگ تمساح برای قربانی کردن انسان‌ها استفاده نشده باشد هم چیزی از اسرارآمیز بودن آن کم نمی‌کند، چون این پرسش همچنان مطرح است که کاربرد آن چه بوده است؟