دو عکس و یک روایت از مراسم «آش‌پزان» ناصرالدین شاه
تاج‌السلطنه که خود یکی از ساکنان حرمسرای قاجار بوده است، با شرح و تفصیل دقیق اوضاع آنجا، انگار ما را با خود به درون دربار و حرمسرا می‌برد و تصویری زنده و جالب توجه از آن محیط را پیش چشم ما ترسیم می‌کند.
در این بخش از خاطرات او که در ادامه ملاحظه خواهید کرد، شرحی از مراسم سالانۀ آش‌پزان نوشته شده که هر سال با شرکت شاه، درباریان و زنان حرمسرا برگزار می‌شد.
هر ساله از ماه اول بهار اعلیحضرت پدرم مسافرت می‌کرد و تمام بهار، تابستان و پاییز را در گردش بود.
میل زیادی به شکار و سواری داشت. اول به سرخه‌حصار تشریف می‌بردند برای «آش‌پزان» که یکی از تفریحات خیلی مطبوع خانم‌ها بود.
دو عکس و یک روایت از مراسم «آش‌پزان» ناصرالدین شاه... در یکی از خیابان‌های مطول باغ چادر می‌زدند. عرض و طول این چادر بیست ذرع بود. در تمام طول چادر از دو طرف مجمعه گذاشته و از هر قبیل خوراکی در او موجود بود. تمام اعیان، اشراف و وزراء باید بنشینند و این‌ها را پاک کرده، حاضر نمایند. پس از حاضر شدن، پدرم اول با دست خودش در ظرف بریزد و بعد باقی را ریخته مشغول پختن بشوند.
در تمام مدت طبخ آش باید رقاص و مطرب بزنند و انواع بازی‌ها را دربیاورند. خانم‌ها برای تماشا می‌رفتند. پس از تماشا مراجعت کرده، آشپز‌ها آمده قسمت می‌کردند. این یکی از غذا‌های لذیذ خیلی ماکولی بود که انسان از خوردنش خسته نمی‌شد. پس از اتمام آش‌پزان، به سلطنت‌آباد یا به نیاوران رفته از آنجا به پشتکوه تشریف می‌بردند.
