تصویری کمیاب از سفر سوم ناصرالدین شاه به فرنگ

مهدی حسامی کارشناس اسناد تصویری سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی(ع) اظهار داشت: ناصرالدین‌شاه سه بار در طول سلطنت خود طی سال‌های 1290 هجری قمری (1873 میلادی)، 1295 هجری قمری (1878 میلادی) و 1306 تا 1307 هجری قمری (1889 میلادی) برای سفر به کشورهای اروپایی اقدام کرد.

وی تصویر اهداشده را مربوط به سفرسوم ناصرالدین شاه و همراهان او به اروپا و ورشوی لهستان عنوان کرد و افزود: ناصرالدین شاه به نوشتن خاطرات روزانۀ خود اهتمامی جدی داشت و نام یادداشت‌هایش را «روزنامه» گذاشته بود که این روزنامه‌ها جزئیاتی بسیار جالب و خواندنی از کار‌ها و احوالات روزمرۀ شاه و درباریانش را در اختیار می‌گذارد.

حسامی، به گزیده‌ای از روزنامه خاطرات ناصرالدین شاه که در سفر به شهر ورشوی لهستان نگاشته است اشاره کرد.

در این یادداشت آمده است:

«کوچه‌های ورشو تمام پاک و تمیز و سنگفرش است، کالسکه‌های ترانوا که از روی راه‌آهن حرکت می‌کند خیلی است...، اهل شهر از صاحب‌منصب و خانم و نوکر و سرباز که توی کوچه راه می‌روند و این‌همه ترانوا و کالسکه و پیاده که از پهلوی هم می‌روند، صدای یک نفر بلند نیست و لباس همه یک جور است و کسی میان آقا و نوکر و کنیز و خانم فرق نمی‌دهد. این همه رفت‌وآمد که از صبح تا شب می‌شود، یک صدای عنیف [خشن] بلند که اسباب عبرت باشد شنیده نمی‌شود، فحش کسی به کسی نمی‌دهد، بلند کسی به هم حرف نمی‌زند، دعوا که ابداً نمی‌شود، خیلی شهر آرام بی‌صدای باتعریفی است...، هر مملکتی که قانون دارد این‌طور است. در این شهر رسم نیست که کسی به‌صدای بلند چیزی بفروشد، مثلاً در طهران همه چیز را به‌آهنگ‌های بلند بد می‌فروشند، اینجا ابداً در فروش کسی داد نمی‌زند و مشتری نمی‌طلبد...»