چرا برخی افراد فوبیا دارند؟

امروزه همگان در معرض ابتلا به اختلالاتی همچون استرس، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و کاهش آستانه تحمل هستند. باید دانست که هریک از این اختلالات منشا بروز انواع بیمار‌های جسمی و روانی در افراد است.

این در حالی است که بروز هر یک از این اختلالات به دلایل و علائم متعدد بستگی دارد که شناسایی آن هم نیازمند درک صحیح این اختلالات دارد. برای مثال با بررسی اینکه اختلال اضطرابی هراس و فوبیا چیست؟ باید گفت که اختلال هراس اضطرابی همان ترسیدن نیست.

احساس اضطراب و نگرانی به خاطر احتمال از دست دادن شغل‌تان یا شیری که قصد دارد در جنگل به شما حمله کند، کاملا طبیعی است و ارتباطی به اختلال هراس ندارد. حملات هراس ممکن است، شامل علائم غیرمعمولی مانند سردرد، فشار گوش و … باشند. همه این علائم بسیار واقعی به نظر می‌رسند؛ به همین دلیل کسانی که حملات هراس را تجربه می‌کنند، اغلب به دنبال مراقبت‌های پزشکی می‌روند.

در اسفند ۹۷، رئیس مرکز تحقیقات روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: میزان شیوع اختلال هراس ۳ تا ۶ درصد جمعیت عمومی است.

علی طلایی با بیان اینکه انسان در طول تاریخ تکامل خود با خطرات زیادی مواجه است، افزود: حتی در جوامع امروزی خطرات زیاد انسان را تهدید می‌کند، بدن نیز برای مواجهه با این خطرات تجهیز شده است، تا با ایجاد اضطراب، سیستم بدن واکنش نشان دهد.

وی با تاکید بر اینکه حمله هراس، ناگهانی شروع می‌شود و در کمتر از ۱۰دقیقه به اوج می‌رسد، افزود: تپش قلب، احساس تنگی نفس، سردی و لرزش، احساس غیر واقعی بودن محیط یا اعضای بدن خود فرد و احساس در حال احتضار بودن از جمله علائم حمله هراس است که هر فرد حداقل یکبار در زندگی این حالت را تجربه کرده است. شایان ذکر است که بیمار به جز مراحل دارو درمانی نیاز به روان درمانی و مراجعه حضوری به روانپزشک نیاز دارد؛ بنابراین باید اختلال روانی که طولانی مدت شده یا باعث کاهش عملکرد فردی و اجتماعی انسان شده را بررسی کرد.

چرا برخی افراد فوبیا دارند؟

برخی افراد بی‌دلیل از بعضی مسائل همچون پیری، تنهایی، بیکاری و حتی یک حیوان خانگی ترس دارند. باید دانست که بسیاری از این هراس‌ها ریشه در کودکی فرد داشته یا به دلیل تهدید‌ها در زندگی روزانه بروز می‌کند. برای مثال یک فرد ۳۵ ساله از اینکه یک روز پیر شود و صورتش پر از چین و چروک شود، هراس دارد. فردی دیگر نیز به قدری از ارتفاع می‌ترسد که حتی از پشت بام منزلش به پایین نگاه نمی‌کند. روانپزشکان و روانشناسان به این اختلال فوبیا می‌گویند. بر اساس تعاریف فوبیا ترسی است غیرواقعی، شدید و طولانی مدت از یک جسم، شخص، حیوان یا موقعیت. فوبیا نوعی اختلال اضطراب است. شخصی که فوبیا دارد یا سعی می‌کند از چیزی که ترس ایجاد میکند اجتناب کند یا آن را با اضطراب و پریشانی فراوان تحمل می‌کند.

فوبیا چه زمانی دردسرساز می‌شود؟

در اصل فوبیا‌ها در مکان‌ها یا موقعیت‌های گسترده‌تر دردسرساز می‌شوند. برای مثال، علائم ترس از ارتفاع می‌تواند با رانندگی روی پل‌های مرتفع بروز کند. همچنین ترس از فضا‌های محصور یا تنگناهراسی می‌تواند با سوار شدن به آسانسور یا استفاده از دستشویی کوچک تشدید شود. افرادی که این فوبی‌ها را دارند، ممکن است، نیاز به ایجاد تغییرات چشمگیر در زندگی خود باشند. در موارد شدید، فوبی ممکن است، عامل تعیین کننده اشتغال، محل کار، مسیر رانندگی، فعالیت‌های اجتماعی و تفریحی، یا محیط خانه شخص باشد.

انواع فوبیا را بشناسید

فوبیا خاص

فوبیا خاص در این حالت که رایج‌ترین شکل فوبی است، افراد ممکن است، از حیوانات خاص، افراد خاص، محیط‌های خاص یا موقعیت‌های خاص بترسند. این شرایط لااقل تا حدودی ژنتیکی (ارثی) هستند.

فوبیا اجتماعی

افراد با فوبی اجتماعی از موقعیت‌های اجتماعی که ممکن است، در آن‌ها تحقیر شده، شرمسار شده یا مورد قضاوت دیگران قرار گیرند، می‌ترسند. به نظر می‌رسد که فوبی اجتماعی در خانواده‌ها وجود داشته باشد. افرادی که در کودکی خجالتی یا منزوی بودند یا تجربه‌های اجتماعی منفی یا ناخوشایندی داشته‌اند، بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند.

هراس از مکان‌های باز

ترس از قرار گرفتن در مکان‌های عمومی است که خروج ناگهانی از آن‌ها ممکن است، سخت یا خجالت آور باشد. همچنین شخص ممکن است، از رفتن به سینما یا کنسرت یا سفر با اتوبوس یا قطار اجتناب کند. این نوع فوبی مجزا است، زیرا با وحشت زدگی مرتبط است.

فوبیا در چه سنین آغاز می‌شود و علائمش چیست؟

فوبیا‌های کودکی غالبا بین سنین ۵ و ۹ سال رخ داده و معمولا مدت کوتاهی دوام دارند. فوبی‌های با دوام بیشتر بد از دوران کودکی آغاز می‌شوند، خصوصا در افراد حدود ۲۰ ساله. فوبی‌های بزرگسالان معمولا چندین سال طول می‌کشد و احتمال اینکه به خودی خود رفع شوند، کمتر است. بدون درمان مناسب، فوبی می‌تواند خطر انواع دیگر بیماری‌های روانی خصوصا سایر اختلالات اضطراب، افسردگی و سوءمصرف مواد را افزایش دهد. احساس بیش از اندازه، ناراحت کننده و مداوم ترس یا اضطراب که با جسم، فعالیت یا موقعیت خاصی بروز می‌کند. احساسات یا غیرمنطقی هستند یا نامتناسب با تهدیدات واقعی. برای مثال، اگرچه هر کسی ممکن است، از یک سگ آزاد و تهدید کننده بترسد، اما اکثر افراد از یک سگ آرام، ساکت و تحت کنترل فرار نمی‌کنند. اجتناب و دوری از جسم، فعالیت یا موقعیتی که فوبی را تشدید می‌کند، چون افرادی که فوبی دارند، تشخیص می‌دهند که ترس آن‌ها بیش از اندازه است، اغلب از علائمی که دارند، خجالت می‌کشند. برای جلوگیری از شرم یا علائم اضطراب آن‌ها از موارد تشدیدکننده فوبی دوری می‌کنند.

منبع: باشگاه خبرنگاران

1980