ایرانیان را با مردم عصر امام حسن (ع) مقایسه نکنید/ امضای معاویه هم «تضمین» بود!
یک پژوهشگر تاریخ اسلام در مراسم رونمایی از کتاب «پس از 40 سال» گفت: مردمی که برای دفاع از نظام ولایی، جان خود را در عراق و سوریه فدا می‌کنند، قابل قیاس با مردم دنیازده عصر امام حسن (ع) نیستند.
همزمان با سالروز ولادت امام حسن مجتبی (ع) مراسم رونمایی از کتاب «پس از ۴۰ سال» نوشته حجت‌الاسلام حمید سبحانی صدر با حضور محمدحسین دوانی کارشناس تاریخ اسلام برگزار شد.
صلح در آن شرایط بهترین اقدام امام حسن (ع) بود
در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام حمید سبحانی‌صدر با تأکید بر اینکه در این کتاب با نگاهی نو به بیان زمینه‌های وقوع صلح امام حسن (ع) پرداخته است، اظهار داشت: تردیدی نیست که انجام صلح در آن برهه تاریخی، نرمشی قهرمانانه و بهترین اقدام ممکن از سوی دومین امام شیعیان بوده است. اما سؤال اینجاست که چه عواملی باعث شد که حجت خدا ناگزیر شود به خاطر حفظ اسلام و پاسداری از جان شیعیان، حکومت اسلامی را در قالب یک صلح به معاویه واگذارد؟
وی با اشاره به اینکه امام حسن (ع) از ابتدا هیچ تصمیمی بر صلح با معاویه نداشته است، افزود: بلکه امام حسن (ع) آماده پیکار نظامی با وی بوده، اما دستگاه تبلیغاتی بنی‌امیه به کار افتاد و فضای جامعه اسلامی را به سویی سوق داد که مردم از امام خود بخواهند که دست از جنگ برداشته و حکومت را به معاویه واگذار کند.
تأثیرگذارترین ابزارهای دشمن برای اختلال در دستگاه‌های محاسباتی مردم
نویسنده کتاب «پس از 40 سال» در ادامه با اشاره به عوامل و زمینه‌های وقوع صلح در زمان امام حسن (ع) گفت: تصویرسازی غلط از وضعیت موجود از تأثیرگذارترین ابزارهای دشمن برای اختلال در دستگاه‌های محاسباتی مردم جامعه است. یکی از دسیسه‌های شیطانی معاویه آن بود که چنین شایعه سازد که امام حسن (ع) توانایی اداره حکومت را ندارد. اتهام ناکارآمدی امام در عرصه سیاسی، اقتصادی و به ویژه نظامی از اقداماتی است که ردپای آن را به وضوح در تاریخ حیات مظلومانه امام حسن (ع) مشاهده می‌کنیم.
وی ادامه داد: در تطبیق معاویه با مصادیق امروزی دچار اشتباه نشویم و او را کشورگشایی بیگانه نپنداریم. بلکه او نماینده گروهی به ظاهر مسلمان سلطنت‌طلب است که ولایت ائمه حق بر جوامع اسلامی را بر نمی‌تابد و از هر شگردی برای تسلط سیاسی خویش بهره می‌گیرند. معاویه فرهنگ آبا و اجدادی خود را از متن جاهلیت باستان عرب به فضای جامعه اسلامی کشانده و در میان امت اسلامی موروثی ساخت.
وجود جریان معاویه‌گرایی در میان خواص در چهلمین سال هجری
حجت‌الاسلام سبحانی صدر با اشاره به شرایط اجتماعی و سیاسی 40 سال پس از تشکیل حکومت اسلامی خاطرنشان کرد: این صلح در سال چهلم هجری منعقد می‌شود. در این سال‌ها اصل حکومت از اهل بیت پیامبر (ص) به خاندان اموی منتقل شده بود. فاصله گرفتن از آرمان‌های نبوی و تحریف پیامبر (ص)، تغییر نگرش مردم از آرمان‌های بلند انقلاب پیامبر (ص)، اختلال در دستگاه محاسباتی مردم، ناکارآمدی جلوه دادن و ایجاد اغتشاش و آشوب در جامعه، ایجاد جنگ رسانه‌ای در قالب شایعات و جریان معاویه‌گرایی در میان خواص و در نهایت نفوذ از جمله عوامل اصلی و مهم در وقوع این صلح است.
امضای معاویه هم ضامن صلح بود!
وی افزود: در واقع، پس از ۴۰ سال، حکایت جنگ روانی بنی‌امیه برای تحمیل مذاکره و صلح بر امت اسلامی و سرانجام عهدشکنی معاویه و زیر پا گذاشتن تمام تعهدات خویش است. نکته جالب اینکه امضای معاویه هم ضامن این صلح تلقی می‌‌شد! کتاب تلاش کرده است که با ترسیم چهره واقعی برخی افراد مؤثر در ماجرای صلح، خوانندگان را به تکرار این گونه اشخاص در دوره‌های مختلف مانند امروز توجه دهد. از آن جمله می‌توان به واکنش تند یاران انقلابی امام حسن (ع) در قبول صلح اشاره کرد که ناشی از بی‌بصیرتی آنها بوده است.
مقایسه شرایط چهلمین سال هجری با چهلمین سال انقلاب
نویسنده کتاب «راهبرد اقتصادی پیامبر (ص)» ابراز داشت: در کتاب «پس از 40 سال» هیچ تطبیقی با شرایط امروز نیست. اما از آنجا که در گزارش تاریخ صلح، از تعابیر و اصطلاحات سیاسی اجتماعی امروز، مخصوصاً برخی تعابیر رهبر معظم انقلاب استفاده شده، ناخودآگاه خواننده را به تحلیل و تطبیق امروز وا می‌دارد. در واقع عنوان کتاب در اولین برخورد، مخاطب را متوجه ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی می‌سازد. اما در متن کتاب هیچ تصریحی به این امر نیست، ولی تمام صفحات آن، در واقع تبیینی بر حوادث امروز است.
وی گفت: آنچه از خواندن کتاب «پس از ۴۰ سال» در ذهن مخاطب نقش می‌بندد، آن است که نباید بگذاریم زمینه‌هایی که منجر به صلح و انتقال حاکمیت از اهل بیت پیامبر (ص) به طاغوت شد، دوباره تکرار شود. با توجه به اینکه این کتاب دارای نثر روان و آمیختگی منظم است و توده مردم می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند.
در ادامه محمدحسین رجبی‌دوانی پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: جای تقدیر و تشکر برای کار ارزشمند آقای سبحانی‌صدر در اینجا نظر می‌گیرم که با نگاهی نو و کاربردی حادثه مهمی را که تاریخ اسلام را دگرگون کرد، مورد نقد و بررسی قرار داد.
40 سال بعد از انقلاب اسلامی با 40 سال پس از حکومت نبوی قابل قیاس نیست
وی افزود: جای شکر است که حوزه‌های علمیه علاوه بر فراز و نشیب‌هایی که داشته‌اند در انقلاب اسلامی توانسته‌اند طلاب اندیشمند مانند آقای سبحانی‌صدر را تربیت کنند و به جامعه انقلابی ما تقدیم کنند. بیش‌تر شیوه علمای ما برای بیان اتفاقاتی که در زمان اهل بیت (ع) رخ داده است تاریخ نقلی بوده و بزرگانی مانند شیخ مفید در کتاب «ارشاد» و دیگران چنین نگاهی داشتند.
رجبی‌دوانی با بیان اینکه چهلمین سال، دوران تکامل یک موجود پویا است، ابراز داشت: جای سؤال است که چگونه بعد از 40 سال از تشکیل دولت اسلامی، شایسته‌ترین فرد که سرور جوانان اهل بهشت امام حسن (ع) از حکومت کناره‌گیری می‌کند و یکی از دشمنان اسلام که با لطف اسلام از مرگ نجات یافته بود، بدعت‌ها و انحرافاتی را پدید بیاورد.
وی ادامه داد: به لطف الهی و به سبب بصیرت مردم و دفاع آنها و همراهی با ولایت وضعیتی که 40 سال بعد از انقلاب اسلامی در آن قرار داریم به هیچ وجه قابل مقایسه با 40 سال پس از تأسیس دولت اسلام نیست. زیرا بعد از پیامبر (ص) به اسلام خیانت شد و افرادی مسئولیت را بر عهده گرفتند که آن لباس برای آنها دوخته نشده بود.
این پژوهشگر تاریح اسلام تصریح کرد: به رغم اینکه مردم با میل و اراده خود به سمت امام علی (ع) آمدند، حضرت تلاش کرد با بدعت‌ها و انحرافات مقابله کند. همچنین همان افرادی که با حضرت بیعت کرده بودند، فتنه جمل و نهروان را ایجاد کردند. زیرا ارزش‌ها عوض شده بود.
علت توقف فتوحات در زمان امام علی (ع)
وی افزود: مردم در آن روزگار دیگر رهبری اهل بیت (ع) را نمی‌خواستند و کسانی مانند معاویه که دشمن اسلام بودند را به عنوان رهبر جامعه پذیرفتند. در زمان خلفای اول و دوم به بهانه گسترش اسلام جنگ‌هایی با کشورها و تمدن‌های دیگر صورت گرفت. نام آن جهاد بود اما در اصل غارتگری عرب جاهلی بود که زن و بچه‌ها را به اسارت و بردگی در می‌آوردند و ثروت آنها را تصاحب می‌شدند. چرا آنها به آفریقای سیاه ورود پیدا نکردند. هر چند به شمال آفریقا رفتند، اما چون آفریقای سیاه برای آنها سودی نداشت، نرفتند. در حالی که امام علی (ع) این فتوحات را متوقف کرد.
رجبی دوانی اظهار داشت: انحرافاتی که در جامعه اسلامی پدید آمد، باعث شد که بعد از چهل سال آن گونه که اسلام باید ثمر دهد و در اوج خود را ببیند، تحقق نیابد. بنابراین اگر کماکان در مسیر حق و عدالت نباشیم، همان فاجعه‌ای که برای دستاورد رسول خدا (ص) پیش آمد، برای انقلاب اسلامی هم پیش خواهد آمد. الحمدلله که مردم ما پایبند به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب هستند. مردمی که برای دفاع از نظام ولایی، جان خود را در عراق و سوریه فدا می‌کنند، با مردم دنیازده و رفاه‌زده عصر امام حسن (ع) قابل قیاس نیستند.
وی گفت: به لطف هوشیاری رهبر انقلاب، انقلاب اسلامی از مسیر خود خارج نشده است. در این کتاب، اگر کسی با ادبیات رهبر انقلاب آشنا باشد، نظیر نقش خواص، شقاوت و سعادت جامعه، می تواند مقایسه خوبی صورت دهد. کسانی که تمایلی به ارتباط با آمریکا دارند، می‌توانند تطبیقی با شرایط روزگار امام حسن مجتبی (ع) داشته باشند. این کتاب، خواننده را هوشیار می‌سازد که دچار خسارت جبران‌ناپذیری نشود.
«شیعه» کسی است که امام را صاحب ولایت می‌داند
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در حوزه‌های علمیه، تاریخ اسلام جایگاه خودش را پیدا نکرده است، اما تسلط خوب و قابل تحسین آقای سبحانی‌صدر و علاقه‌مندی ایشان و همچنین آشنایی با منابع دست اول حائز اهمیت است. همانند تسلط ایشان در میان روحانیون میانسال و حتی سنین بالا ندیدم و این جای شکر دارد.
وی ادامه داد: نقدی که به این کتاب دارم، درباره تعریف «شیعه» است. در آن زمان به کسی که امام علی (ع) را به عنوان خلیفه چهارم می‌شناخت، شیعه می‌گفتند؛ مانند کسانی که ادعای شیعه‌گری دارند، اما حقوق‌های نجومی می‌گیرند و با سخنان ولایت مخالفت می‌کنند. در حالی که تعریف شیعه این نیست. نویسنده در کتاب، «شیعه» را در این حوادث خیلی مستور گذاشته است. در حالی که «شیعه» کسی است که امام را صاحب ولایت می‌داند و این طور نیست که بخواهد به امام خودش خیانت کند. هر چند ممکن است به علت عدم بصیرت کافی و عدم حضور به موقع به ولایت آسیب برساند، اما به امام خیانت نمی‌کند.
پیش از این کتاب‌های دیگری همچون «راهبرد اقتصادی پیامبر (ص)» در گزارش تاریخی اقتصاد مقاومتی و رونق تولید در سیره پیامبر و کتاب «١٨ ساله» پیرامون حوادث تاریخی مربوط به شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از همین نویسنده وارد عرصه نشر شده بود.
منبع: فارس
1981
