نویسنده «شیوه‌های دیدن» دیده بربست

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»، جان برگر نویسنده کتاب «شیوه‌های دیدن» که در ایران توسط سه ناشر متفاوت منتشر شده است، روز گذشته در سن 90 سالگی در پاریس درگذشت.

این نویسنده مشهور در 1926 در منطقه هانکی لندن متولد شد و تحصیلات خود را در مدرسه ادوارد آکسفورد و مدرسه هنر چلسی و مدرسه هنر مرکزی پی گرفت. برگر حرفه نقاشی خود را با برپایی نمایشگاه در اواخر دهه چهل آغاز کرد. در زمان تدریس نقاشی از 1948 تا 1955 در کسوت یک منتقد هنری ظاهر شد و در مجله New Statesman با نقدهایش به شهرت رسید. نگاه مارکسیستی وی بیان قدرتمندش درباره هنر مدرن او را تبدیل به چهره‌ای جدلی در ابتدای کار خود کرد. «قرمز همیشگی» عنوان مجموعه مقالات ابتدایی اوست.

برگر در 1959 نخستین رمان خود را با عنوان «نقاش زمانه ما» منتشر کرد که داستان ناپدید شدن یانوس لاوین، نقاش مجار و کشف دفتر خاطراتش توسط دوست منتقدش، جان را روایت می‌کند. فضای سیاسی رمان در کنار تشریح جزییات موجب شدن خوانندگانش بر این باور باشند که کتاب داستانی حقیقی نقل می‌کند. انتشار کتاب در نهایت با فشار کنگره آزادی فرهنگی دچار اختلال شد. موفقیت این داستان منجر به خلق «پای کلایو» و «آزادی کورکر» شد.

برگر در 1962 به سبب تنفر از زندگی در انگلستان به فرانسه مهاجرت کرد. در 1972 برنامه «راه‌های دیدن» به کارگردانی مایک دیب با محوریت برگر و البته با هسته زیبایی‌شناسی والتر بنیامین از شبکه بی‌بی‌سی پخش شد.

رمان «G» او در 1972 برنده جایزه بوکر شد و او نیمی از این جایزه را به حزب چپ‌گرای «پلنگ سیاه» اهدا کرد. حزب پلنگ سیاه یک سازمان چپ‌گرای انقلابی سیاه‌پوستان در ایالات متحده آمریکا بود که برای حق دفاع از خود سیاهان مبارزه می‌کرد. این حزب در دهه 60 میلادی، برای رصد کردن رفتار پلیس کالیفرنیا، شهروندان سیاه‌پوست را مسلح و به گشت در خیابانها می‌گماشت.

در دهه هفتاد برگر با آلن ترنر، کارگردان سویسی وارد همکاری شد و در نوشتن سناریوی «سمندر»، «میانه جهان» و «یونا کسی که در 2000، 25 ساله خواهد بود» مشارکت داشت. برگر در دهه هشتاد تریلوژی علمی - تخیلی خود با عنوان «به سوی کارگرانشان» را نوشت. این تریلوژی شامل «زمین خوک»، «روزی در اروپا» و «یاس بنفش و پرچم» است.

«شکل یک جیب» آخرین مجموعه از یادداشتهای برگر درباره عکاسی، هنر، سیاست و ذهن است. برگر در ایا ایام تنها مجموعه شهر خود با عنوان «صفحات زخم» را منتشر کرد. آخرین رمانهای دهه نود برگر نیز «برای عروسی» داستانی عاشقانه با چاشنی بحران ایدز است و «شاه: یک داستان خیابانی» رمانی درباره زندگی بی‌خانمانی و حلبی‌آبادی یک سگ است.

در 1980 «درباره دیدن» شامل بخش تأثیرگذار «چرا به حیوانات نگاه می‌کنیم؟» مورد توجه دانشمندان قرار گرفت و ابعاد روابط میان انسان و حیوان و سختار فرهنگی شکل‌گیری نام انسان و حیوان مورد مداقه قرار گرفت.

رمان «از A تا X» او در سال 2008 در فهرست جایزه بوکر قرار گرفت. برگر از 1999 تا 2008 هیچ رمانی ننوشت. او همچنین در نوشتن نمایشنامه نیز فعال بود و آثاری چون «سؤالی درباره جغرافیا» و «آخرین پرتره گویا» را نگاشته است.

منبع: تسنیم

10