انتقاد آیدا شاملو و موسسه «الف. بامداد» از سایت «شاملو»

چندی پیش همزمان با بیست و یکم آذرماه، زادروز احمد شاملو سایت رسمی این شاعر با انتشار مطلبی به انتقاد از اصل برگزاری جایزه شعر «شاملو» و نیز فعالیت‌های موسسه الف. بامداد پرداخت. سایت رسمی «احمد شاملو» در بخشی از این مطلب گفته بود که «موسسه‌ الف. بامداد که بانی جایزه‌ احمد شاملوست، نه ناشر آثار شاعر است و نه صاحب حقوق آثار او. قراردادهای انتشار آثار پیش از درگذشت شاملو وجود داشته‌اند و فقط ناشران‌ آثار صاحبان حقوق آثارند».

این سایت همچنین در این نوشتار قرارداد نشر دیجیتال و اینترنتی شاملو (که به صورت متمرکز تمام آثار و نشانه‌های احمد شاملو را شامل می‌شود؛ منتشرشده و منتشرنشده) را «انحصارا و دائما» در اختیار خود دانسته و آورده بود که «در اکثر قراردادهای احمد شاملو، دو نفر سرپرست معین شده است: متشکل از خانم آیدا سرکیسیان و آقای ع. پاشایی. سرپرستان، صاحبان حق انتشار آثار نیستند و وظیفه‌ آن‌ها عمدتا نظارت بر کیفیت فنی انتشار است: از جمله ویراستاری متون و غیره.»

سایت رسمی «احمد شاملو» در بخش دیگری از این مطلب که با واکنش‌هایی در جامعه ادبی مواجه شد عنوان کرده بود از اولین‌باری که ایده‌ راه‌اندازی جایزه‌ «احمد شاملو» در موسسه مطرح شد، آن‌ها مخالفت خود را کتبا به موسسه اعلام کرده‌اند.

حالا آیدا شاملو (سرکیسیان)، همسر شاعر و نیز موسسه الف.بامداد با انتشار مطالبی جداگانه به انتقاد از این اقدام سایت رسمی «احمد شاملو» و ارائه توضیحاتی در خصوص مطالب عنوان‌شده پرداخته‌اند.

آیدا شاملو انتقاد خود را در نوشتاری چنین آورده است: ««من خویشاوند نزدیک هر انسانی هستم که...» (احمد شاملو)

به یاد فاخته افتادم. این پرنده تخمش را در آشیانه‌ پرندگان دیگر و کنار تخم‌های آن‌ها می‌گذارد. جوجه‌فاخته که از تخم درآمد، قدری که جان گرفت، تخم‌های پرنده‌ صاحب لانه را یکی‌یکی بیرون می‌اندازد. پرنده‌ مادر که او را جوجه‌ خود می‌پندارد برایش غذا می‌آورد و جوجه‌فاخته آن قدر می‌خورد تا آن‌که بزرگ‌تر از پرنده‌ صاحب لانه می‌شود! ولی باز می‌ماند و می‌خورد و ...‌

ما دوستان شاملو چه خوب می‌دانیم که او در تمام عمر تا چه حد از انحصارطلبی و اقتدارگرایی بیزاری می‌جست!

به رغم تلاش‌هایی که در ۲۰‌ سال پس از غیاب احمد شاملو به کار بسته‌ام، هرگز موفق نشده‌ام که هیچ مداخله و نظارتی بر روال کار و مطالب منتشرشده در سایت رسمی «احمد شاملو» داشته باشم؛ تا آن‌جا که حتی سایت «خانه‌موزه‌ بامداد» که حاصل همکاری ما و تلاش داوطلبانه‌ ۱۲ جوان دوستدار و علاقه‌مند به شاملو بود و در زیردامنه‌ سایت رسمی بارگذاری شده بود، پس از مدتی کوتاه بی‌هیچ اطلاع و مشورت به بهانه‌ به‌روزرسانی نشدن، به یک اشارت یک‌باره از روی سایت حذف شد و ثمره‌ همت و تلاش جمعی به سادگی بر باد رفت. چه کنیم، مطالبه‌گری را به ما نیاموخته‌اند.

سایت رسمی «احمد شاملو» چنان که از نامش پیداست می‌بایست مختص نشر آثار احمد شاملو باشد، نه تریبون شخصی یا گروهی خاص.

چند سالی است که حقوق و اختیارات مادی‌ام را به عنوان احدی از ورثه به موسسه‌ الف. بامداد هبه کرده و حقوق و اختیارات معنوی‌ام را به عنوان‌ سرپرست آثار احمد شاملو نیز به این موسسه سپرده‌ام. از این رو موسسه در آینده، همچون اکنون، به صورت شورایی رسیدگی به اموری همچون نظارت بر چاپ و هر صورت انتشار آثار شاملو، اداره‌ «خانه‌موزه‌ بامداد» و برگزاری جایزه‌ شعر «احمد شاملو» و... را عهده‌دار خواهد بود. از سخنان «ناروا و بی‌پایه»‌ای که «بداندیشانه» در سایت شاملو به افراد محترمی همچون اعضای موسسه‌ الف. بامداد، ناشرها و شاعرهای شرکت‌کننده در جایزه‌ شعر و داورهای آن نسبت داده شده، سخت آزرده‌خاطرم.

جایزه‌ شعر «شاملو» در آغاز راهی‌ است دشوار، این جایزه یک فرصت است و هم‌پای جوایز ادبی مستقل دیگر ـ‌ فارغ از نامی که بر پیشانی دارند. در ایجاد پویایی در فضای شعر، مسأله کردن شعر به مثابه آینه‌ تمام‌نمای فرهنگ و ساختارهای ذهنی ِ تاریخی‌اجتماعی و در برانگیختن توجه جامعه به اهمیت فراموش‌شده‌ شعر امروز می‌کوشد. جایزه «شاملو» پس از شش دوره تلاش برای بقا، به واسطه‌ نقدپذیری و ساختارمندی‌اش تداوم یافته است. اگرچه امروز شعله‌ امیدی است خرد، اما تواند بود که با حسن نیت و اشتیاق دست‌اندرکاران و حمایت موسسه‌ الف.بامداد و جامعه‌ شعری، در راستای اندیشه‌ شاملو مبنی بر تلقی شعر به مثابه عنصری رهایی‌بخش و تأکید او بر عاملیت زبان، گسترش یابد، مرزها را درنوردد و سرانجام روزی مشعلی فروزان و روشنایی‌بخش شود.

«آن‌که می‌اندیشد

به ناچار دم فرو می‌بندد

اما آن‌گاه که زمانه

زخم‌خورده و معصوم

به شهادتش طلبد

به هزار زبان سخن خواهد گفت.»»

همچنین هیئت‌مدیره موسسه الف.بامداد (آیدا سرکیسیان، ع. پاشایی، محمد نصیری، عبدالله سالم و حسن کیائیان) در انتقاد به این اقدام سایت رسمی «احمد شاملو» در مطلبی آورده است: ««آن نابسوده را

که بر زبان ماست

کجا آموخته‌ایم؟»

(احمد شاملو)

چندی است که سایت رسمی «احمد شاملو» به بهانه‌ مخالفت با اهدای جایزه شعری به نام این شاعر بزرگ، در «رفتاری غیرمسئولانه و غیرمدنی»، «مرتکب هتاکی» در مورد موسسه الف. بامداد و اعضای آن و به‌خصوص دو سرپرست محترم آثار آقای شاملو یعنی سرکار خانم آیدا سرکیسیان و آقای ع. پاشائی شده است.

طرفه آن‌که گردانندگان این سایت جایگاه و اعتبار خود را در سال ۱۳۷۷ با امضای قراردادی از سوی ع. پاشائی به وکالت از طرف احمد شاملو به دست آورده‌اند.

جایزه شعر «احمد شاملو» که امسال ششمین دوره‌ آن به همت نهاد برگزارکننده‌ این جایزه برگزار شد هرساله به پیشنهاد و تصویب اکثریت اعضای موسسه الف. بامداد راه‌اندازی شده و در این مدت کوتاه با استقبال گسترده‌ ناشران و به‌خصوص شعرای جوان کشورمان مواجه شده است.

هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند با این جایزه یا دیگر جوایز مستقلی که در کشورمان در حوزه هنر و ادبیات به منتخبان آن اهدا می‌شود موافق یا مخالف باشد ولی «تهمت زدن و هتاکی» به این موسسه، نهاد برگزارکننده‌ جایزه، داوران محترم آن و ناشران امری است غریب، ناپسند و غیرقابل دفاع.

هرچند سرپرستان آثار احمد شاملو بر اساس قرارداد منعقده حق نظارت بر فعالیت‌های این سایت را دارا هستند، مدت مدیدی است که خانم آیدا شاملو از این سایت در جلسات موسسه به دلیل بی‌توجهی به تذکرات ایشان گله‌مند بودند.

با وجود این‌که خانم آیدا و ع. پاشائی حق سرپرستی خود را به این موسسه تفویض کرده‌اند متأسفانه گردانندگان این سایت در رفتاری عجیب و غیرمعمول به جای همسویی با سیاست‌های کلی موسسه در پیشبرد امور محوله، پرچم مخالفت با درحقیقت ناظر عملکرد خود را برافراشته و بر طبل جنگ و دعوا می‌کوبند.

هیئت‌مدیره موسسه‌ الف.بامداد ضمن دعوت ناشران و گردانندگان سایت رسمی آقای شاملو به نصب‌العین قرار دادن موضوع قرارداد منعقده و هدایت عملکرد آن، تنها در چهارچوب این اهداف، به ایشان توصیه می‌کند که براساس ماده‌ ۹ قرارداد، نظارت سرپرستان و نمایندگان آن‌ها را بر فعالیت‌های خود پذیرفته و مانع از آن شوند که سایت رسمی «احمد شاملو» به جای پرداختن به وظیفه‌ ذاتی خود تبدیل به تریبونی جهت فعالیت در حوزه‌های دیگر - ضمن احترام به نظرات گوناگون - شود.

انتظار ما از این دوستان تلاش در راستای موضوع قرارداد خود و شناساندن هرچه بیشتر شاعر بزرگ ما، احمد شاملو به نسل جوان کشور ما است. این مهم با غوغاسالاری و هتک حرمت کسانی که سال‌ها امتحان خود را در صحنه‌های فرهنگی و اجتماعی کشورمان پس ‌داده‌اند کوچک‌ترین همخوانی ندارد.»

منبع: ایسنا

72