ملاحظات روانشناسی در «کلبه عموپورنگ»/ نیازهایی که مغفول مانده بود

عباس الماسی مشاور برنامه «کلبه عموپورنگ» در حوزه روانشناسی بر ضرورت اصلاح سبک فرزندپروری والدین تاکید کرد و گفت: توجه به تامین نیازهای هیجانی، روانی و عاطفی کودکان و نوجوانان امری است که در برنامه‌های تلویزیونی از آنها غفلت می‌شود. در سبک فرزندپروری قدیمی که اکثر والدین نسل‌های قبل بر آن شیوه تربیت شده‌اند، نکته مهم صرفاً مواظبت از کودکان بوده است و کمتر به این مهم توجه می‌شد که کودکان فهمیده و درک شوند.

وی ادامه داد: در سبک فرزندپروری نسل‌های گذشته یکی از اصول مهم تربیتی این بود که کودکان باید مطیع و فرمان‌بردار باشند، از همین رو فردیت و امنیت هیجانی کودکان اساساً کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت. درحالیکه در سری برنامه‌هایی که با محوریت شخصیت «عموپورنگ» ساخته می‌شود، یکی از محورهای اساسی تربیتی، توجه دادن مخاطب به موضوع تامین نیازهای روانی، هیجانی و عاطفی بچه‌ها است. در این برنامه سعی شده در سطح گسترده مطرح شود که علاوه بر مراقبت فیزیکی از کودکان و منضبط بار آوردن آنها، باید به احساسات کودکان و تفاوت‌های فردی آنها توجه شود.

این روانشناس تربیتی تاکید کرد: افراط و تفریط در برآورده کردن نیازهای فرزندان هر دو ناکام کننده است و یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری طرح‌واره‌های ناسازگار در دوران کودکی همین افراط و تفریط است. این طرح‌واره‌ها در ادامه زندگی باعث به وجود آمدن مشکلاتی عاطفی روانی شده و اختلالاتی را در عملکرد فرد، روابط بین فردی و رضایت فرد از خودش فراهم می‌کنند. به عبارت دیگر مشکلات فعلی ما بازتولید همان طرح‌واره‌های ناسازگاری است که بخشی از آن در دوران کودکی به واسطه بی‌توجهی والدین به تامین نیازهای روانی، عاطفی و رشد ظرفیت‌های روانی فیزیولوژیکی صورت گرفته است.

الماسی با اشاره به اینکه کودکان به والدین «کافی» نیاز دارند نه والدین «کامل» ادامه داد: والدین شتاب‌دهنده و والدین ناکام‌کننده در تامین نیازهای کودکان متناسب با رشد ظرفیت‌های روانی فیزیولوژیکی عمل نمی‌کنند. سبک تربیتی شتاب‌دهنده و یا بازدارنده، ناکام‌کننده نیازهای کودک است که منجر به شکل‌گیری ساختارهای شناختی عاطفی عمیق و معیوبی به نام طرح‌واره‌های ناسازگار می‌شود.

وی تصریح کرد: طرح‌واره‌ها ساختارهای روانی عاطفی هستند که در پاسخ به ناکام ماندن نیازهای تحولی کودک شکل می‌گیرند و در ادامه زندگی باعث ناتوانی فرد، شکل‌گیری تصمیمات غلط، نقص در مهارت‌های زندگی و کاهش آگاهی فرد شده و منجر به رفتارهای محکوم به شکست می‌شوند.

مشاور «کلبه عموپورنگ» با اشاره به مجموعه برنامه‌های «پورنگ» اظهار کرد: در قالب این برنامه کودک، تلاش شده ضمن پرداختن به اهمیت و ضرورت نیازهای اساسی کودکان، به چگونگی تامین این نیازها به زبان قابل فهم شامل امنیت یا دلبستگی توجه شود. ایمنی یعنی اینکه کودک را بپذیریم، درکش کنیم، به او توجه نشان دهیم و در ارتباط با او صداقت داشته باشیم این نیاز شامل تامین نیاز به محبت، صمیمیت، حمایت، ثبات و هدایت می‌شود.

وی با اشاره به مجموعه «بچه محل» تصریح کرد: در برنامه «بچه محل» نیز به مسائلی چون نیاز به تفریح، بازی و شادی به صورت ویژه تاکید می‌شد و طراحی کاراکتر «آقای خوشحال» با این هدف انجام گرفت. در سری جدید، یعنی برنامه «کلبه عموپورنگ» تاکید بر نیاز به محدودیت‌های واقع‌بینانه، اعم از تلاشگر و مسئولیت‌پذیر بار آمدن کودکان و همچنین تاکید مجدد بر اهمیت نیاز به تفریح، بازی و انگیختگی است.

روانشناس برنامه «کلبه عموپورنگ» یادآور شد: آشنا کردن فرزندان کشورمان با «مهارت‌های اساسی زندگی» اعم از مهارت تصمیم‌گیری، مهارت همدلی، مهارت خودآگاهی، مهارت حل مساله، مهارت کنترل خشم، مهارت مدیریت هیجانات، مهارت ارتباطات، مهارت نه گفتن، مهارت جرئت‌مندی و مهارت تفکر انتقادی و خلاقانه از دیگر موضوعاتی است که در قسمت‌های مختلف این برنامه به آنها به صورت غیرمستقیم و در قالب نمایش پرداخته می‌شود.

تقویت اعتماد به نفس، تقویت احساس ارزشمندی و عزت نفس، پذیرش خود، رعایت حقوق دیگران، سازگاری و انعطاف و مهار استرس از دیگر مقولاتی بود که الماسی به اهمیت آنها تاکید و در گفتگوهایش با نویسنده و کارگردان «کلبه عموپورنگ» در پرداخت به آنها اشاره کرد.

منبع: مهر

72