روایت شهرها به زبان کتاب ها

بر اساس برنامه سازمان ملل متحد ۳۱ اکتبر برابر با ۸ یا ۹ آبان هرسال از سال ۲۰۱۳، به نام «روز جهانی شهرها» نام‌گذاری شده است. این روز فرصتی برای دولت‌ها، نظام ملل متحد به ویژه برنامه اسکان بشر ملل متحد، سازمان‌های بین‌المللی مرتبط، جامعه مدنی و فعالان شهری برای توجه به توسعه پایدار شهری در سراسر جهان است.

موضوع عام روز جهانی شهرها «شهر بهتر، زندگی بهتر» است و همه‌ساله موضوعی که موفقیت‌های شهری‌شدن یا چالش‌های ناشی از آن را منعکس کند، ذیل این موضوع انتخاب می‌شود. از این‌ رو سازمان ملل متحد، شعار امسال (۲۰۲۱) روز جهانی شهرها را «سازگاری شهرها برای تاب آوری در برابر تغییرات اقلیمی» اعلام کرده است.

کتاب ها همیشه روایت هایی خواندنی از شهرها نقل کرده اند، بیشتر رمان ها در کنار روایت داستانی خود، شهر یا شهرهایی که شاهد رویداد بوده اند را نیز وصف کرده اند، به همین علت دلیل رابطه خوبی میان شهرها و کتاب ها برقرار شده است.

یکصد سال نویسندگی در تهران

ادب و هنر ایران با شهر تهران پیوندی دیرینه و ناگسستنی دارد. نوشتن در تهران تنها به داستان نویسی خلاصه نمی شود و روزنامه نویسی و فعالیت دانشگاهی و البته شاعری، بخشی از آن است.

کتاب صد سال نویسندگی در تهران، صد تک‌نگاری درباره صد نویسنده شهر تهران است و در فصل‌های کوتاه، نگاهی گذرا داشته به صد نویسنده که در شاخه‌های مختلف از جمله داستان، نقد، متون نمایشی و ... تاثیرگذار بوده‌اند. این کتاب با نام محمدعلی فروغی آغاز می‌شود و در پایان به نویسندگان جوان امروز می‌رسد، چهره هایی از میانه قرن سیزدهم تا اواخر قرن چهاردهم خورشیدی که مطالعه آثار آن ها نمایانگر تغییرات تاریخی نوشتن در تهران خواهد بود.

این کتاب در ۲۴۵ صفحه با پژوهش و تالیف میلاد حسینی گردآوری شده و توسط انتشارات علمی و فرهنگی با همکاری شهرداری تهران به چاپ رسیده است.

پرسه در شهر

برای جست و جو در شهرها و شناختن آنها، قدم زدن در خیابان ها، یکی از راه های مهم و جذاب است. بسیاری از عناصر فرهنگی، معماری و تمدنی شهرها در کوچه، پس کوچه های شهر خود را نشان می دهد.

کتاب اگر به خودم برگردم، روایت پرسه‌زدن‌های والریا لوئیزلی، نویسنده مکزیکی ساکن آمریکا، در فضاهای شهری مختلف است. او درباره هویت و چهره آدم‌ها در گذر زمان یا ناامیدی حاصل از دیدن انسان‌های مرده و زنده‌ای که مدت‌ها انتظارش را کشیده‌ایم، صحبت می کند و از نقشه‌های بی‌روح، معنای واقعی واژه‌های زبانی بیگانه یا کوچ‌گر شهرنشینی که مفاهیم درون و بیرون برایش تغییر کرده می‌گوید. هم‌قدمی با لوئیزِلی سفری است با چشمان آدمی دیگر به کشورها، شهرها، خیابان‌ها، کوچه‌پس‌کوچه‌ها و فضاهای متروک دنیا، و چشیدن طعم زندگی‌هایی است که در آن‌ها جریان دارد.

عناوین جستارهای کتاب به ترتیب یک اتاق و نصفی، پرواز به خانه، مانیفست دوچرخه، مسیرهای جایگزین، سیمان، شهرهای پرلکنت، رلینگو: نقشه‌نگاری فضاهای خالی، بلیت برگشت، اتاق‌های دیگر و اقامتگاه دائمی هستند. در هر کدام از این جستارها در مکان متفاوتی به وقوع می‌پیوندند.

کتاب اگر به خودم برگردم را انتشارات اطراف با ترجمه‌ کیوان سررشته‌ در ۱۳۵ صفحه منتشر کرده است.

قصه‌های شهر جنگی

کودکان و نوجوانان از شهرها روایت و دریافت های متفاوتی دارند. وقتی رویدادی مهم در یک شهر اتفاق می افتد این نگاه دگرگون می شود، این دگرگونی‌ها مجموعه ای داستانی برای نوجوانان را شکل داده است.

کتاب قصه های شهر جنگی، مجموعه یازده داستان کوتاه از یازده نویسنده به انتخاب محسن مطلق است. این مجموعه‌داستان هر کدام به یک شهر اختصاص دارد و برای گروه سنی نوجوانان نگاشته شده؛ قصه ها گاه از زبان شهر و گاه از زبان یکی از اهالی این شهرها نگاشته شده و گاهی هم از زبان یکی از حیوانات (پلنگ) بیان می شوند و سعی شده تا فضای جنگ و چگونگی شروع آن و آزاد سازی تعدادی از این شهرها برای بچه ها روایت شود تا تصویر ملموسی از آن زمان داشته باشند و درباره شروع جنگ تحمیلی به آنها آگاهی بدهد.
شروع هر داستان با یک نقاشی همراه شده تا شاید مخاطب نوجوان بیشتر در حال و هوای فضای قصه قرار گیرد و در هر قصه شمایی از جغرافیای آن شهر و منطقه ارائه شده است که تصویری ملموس از جغرافیای هشت سال جنگ و منطقه درگیری را به مخاطب عرضه می کند.

محسن مطلق، داود بختیاری دانشور، جعفر توزنده جانی، اصغر فکور، گلستان جعفریان، ناهید سلمانی، سید قاسم یا حسینی، داود امیریان، اصغر کاظمی و محمدرضا بایرامی، نویسندگان این مجموعه هستند.

قصه‌های شهر جنگی، در ۲۳۷ صفحه توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.

منبع: ایرنا

70