نماینده ایران در اسکار 2023 چه فیلمی خواهد شد؟ انتخاب احساسی یا منطقی؟

مهلت معرفی نمایندگان منتخب کشورها برای رقابت در شاخه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار ۲۰۲۳، تا سوم اکتبر ۲۰۲۲ (۱۱ مهر ماه ۱۴۰۱) است و کمیته اسکار کشورها تا این تاریخ فرصت دارند نماینده رسمی سینمای خود را به آکادمی اعلام کنند. تاکنون نزدیک به ۴۰ کشور نمایندگان اسکاری خود را معرفی کردند و باید دید تصمیم کمیته اسکار سینمای ایران برای اسکار ۲۰۲۳ کدام فیلم خواهد بود.

بر اساس تجربه ادوار گذشته فیلم‌های مناسب ارائه هستند که معمولا در جشنواره‌های معتبر جهانی به نمایش درآمده و یک شناخت بین‌المللی قبلی از آنها به وجود آمده است. جشنواره‌هایی مانند برلین، کن، ونیز و تورنتو از مهمترین آنها هستند و بعد از آنها جشنواره های الف جهانی را می‌توان در این زمره دانست.

بر اساس موارد ذکر شده و تاریخ فوق حدود 50 فیلم سینمایی دارای شرایط ارائه به اسکار هستند اما واقعیت این است که تکلیف بسیاری از این فیلم‌ها از همان ابتدا روشن است و اساسا در این انتخاب‌ها جایگاهی ندارند (مثلا فیلم‌های کمدی). اما فیلم‌هایی که موضوعی بکر، انسانی و داستانی جهان‌شمول را داراست گزینه‌هایی بهتر برای چنین انتخابی هستند.

فیلم‌های اکران شده از پاییز سال قبل تاکنون به آتابای، بندر بند، بی‌همه‌چیز، منصور، تومان، عنکبوت، بدون قرار قبلی، علف‌زار، مجبوریم، مرد بازنده، روز صفر، زالاوا، لامینور، مستطیل قرمز، صحنه‌زنی، رمانتیسم عماد و طوبا، طلاخون، تی‌تی و نیز کلی فیلم کمدی و فیلم کم‌مخاطب می‌توان اشاره کرد که فقط روی پرده رفته‌اند ولی اینکه کدامیک شرایط مناسب برای نماینده شدن را در اسکار دارد بحثی دیگر است.

مهمترین قضیه‌ای که هیئت انتخاب باید مد نظر داشته باشد این است که فیلم انتخاب شده برای معرفی به اسکار چه پشتوانه بین‌المللی دارد؟ یعنی چه کمپانی پخش فیلم در آمریکا را بر عهده دارد؟ زیرا که قدرت و اعتبار کمپانی پخش کننده و ایجاد کمپین تبلیغاتی برای معرفی فیلم از نکات مهم این ماجراست. چه‌بسا اگر کمپانی آمازون پخش آمریکای شمالی فیلم "فروشنده" فرهادی را در اختیار نداشت، شاید سرنوشت اسکار دوم در کارنامه ایران به گونه‌ای دیگر رقم می‌خورد.

مطرح شدن فیلم در فضای رسانه‌های آمریکا، نظر منتقدان و مخاطبان و امکان نمایش آن در آمریکا همگی در این روند نقش دارد و طبیعتا شانس فیلمی که در آمریکا پخش شده باشد (به مدد کمپانی که این قدرت را دارد) بیشتر از فیلمی است که چنین تمهیداتی را در اختیار ندارد و فقط نسخه بلوری آن در اختیار داوران اعضای آکادمی است که شاید حتی آن را کامل نبینند.

قطعا فیلم "برادران لیلا" با توجه به حضور در جشنواره کن امسال می‌توانست یکی از گزینه‌های مناسب باشد، اما متاسفانه فعلا این فیلم از طرف سازمان سینمایی توقیف است.

بعد از آن هم فیلم‌هایی چون  "شب، داخلی، دیوار"  وحید جلیلوند و  "جنگ جهانی سوم"  هومن سیدی که در جشنواره ونیز امسال بودند را می توان نام برد که آنها هم در داخل کشور اکران نشده‌اند، در مرحله بعدی فیلم‌هایی چون  زالاوا  (حضور در جشنواره ونیز و تورنتو سال گذشته) ،  تی تی  (جشنواره توکیو 2 سال قبل) ،  آتابای  ،  مجبوریم  شانس بیشتری در اسکار دارند و لی شنیده شده است که  "بدون قرار قبلی"  بهروز شعیبی (حضور در جشنواره مسکو امسال) تک فیلم مورد نظر هئیت انتخاب ایرانی است، حال باید دید که کمیته انتخاب چه فیلمی را معرفی خواهد کرد.

توضیح:

فهرست نامزدهای اولیه شاخه بهترین فیلم بین‌المللی جوایز اسکار شامل ۱۵ فیلم در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲ (۳۰ آذر) و ۵ نامزدهای نهایی نیز روز ۲۴ ژانویه ۲۰۲۳ (۴ بهمن) معرفی می‌شوند.

مراسم نود و پنجمین دوره جوایز سینمایی اسکار روز ۱۲ مارس ۲۰۲۳ (۲۱ اسفند) در تئاتر دالبی در هالیوود برگزار می‌شود.