پرچم «تاریخ» بالاست!
مأموریت سخت «رحیل» در سرمای آنتن پاییزی
سریال «رحیل» از معدود تولیدات نمایشی باکیفیت این روز‌های تلویزیون است که در رقابت با سبد متنوع محصولات شبکه نمایش خانگی موفق ظاهر شده است.
فصل‌های بهار و تابستان مناسب‌ترین زمان برای اکران فیلم‌های سینمایی است. برای همین همیشه رقابتی وجود دارد تا هر تهیه‌کننده یا پخش‌کننده‌ای در این مقطع فیلم خود را روی پرده ببرد. شرایط تلویزیون، اما برعکس سینماست، یعنی این فصل‌های پاییز و زمستان هستند که تهیه‌کنندگان سریال‌ها، تلاش خود را به کار می‌گیرند تا در این ایام مجموعه خود را روی آنتن بفرستند.
اگر در سینما دو فصل اول اهمیت بیشتری دارد، به این دلیل است که هوا در این ایام گرم‌تر شده و خانواده‌ها بیشتر به گشت و گذار و صد البته به سینما می‌روند.
در پاییز و زمستان که هوا رو به سردی می‌گذارد، بیشتر اعضای خانواده اوقات خود را در محیط گرم خانواده می‌گذرانند. مطئنا مردم بیشتر دوست دارند در ایام سرد و یخبندان، بیشتر زمان خود را در خانه بگذرانند.
در خانه ماندن موجب کسالت هم می‌شود، اما سریال‌های تلویزیونی می‌توانند این رخوت و بی‌حوصلگی را رفع کنند؛ و این درست همان میدانی است که رقابت سریال‌سازان تلویزیونی با تولیدکنندگان آثار نمایشی در پلتفرم‌ها کلید می‌خورد.
این مهم را هم مدیران صداوسیما می‌دانند و هم تهیه‌کنندگان مجموعه‌های تلویزیون به همین دلیل همّ و غم آنان این است تا در این روز‌های سرد، سریال‌هایی را از قاب تلویزیون نمایش دهند که علاقه‌مندان را پای گیرنده‌ها نشانده و اجازه ندهد بی‌حوصلگی و کسالت به آنان دست دهد.
مجموعه‌ای از جنس «رحیل» با همین رویکرد روانه آنتن تلویزیون شده است تا بلکه در فصل سرد پاییز، مخاطبان را در خانه سرگرم کند. این سریال چقدر در مأموریت خود موفق بوده است؟
درباره داستان «رحیل» چه می‌دانیم؟
در فهرست سریال‌های موفق چند دهه گذشته، سریال‌هایی که دست روی داستان و ماجرایی تاریخی گذاشته‌اند، سهم بالایی دارند و همین واقعیت نشان می‌دهد که روایت‌های تاریخی، هنوز برای مخاطبان مجموعه‌های نمایشی جذابیت ویژه‌ای دارد.
چه اینکه در حوزه نوپای شبکه نمایش خانگی هم تا به امروز تجربه‌هایی مانند «شهرزاد»، «خاتون» و «جیران» مورد اقبال مخاطبان بوده‌اند. از این منظر سریال «رحیل» هم بخش زیادی از مسیر موفقیت خود را در همان مرحله انتخاب داستان و ایده اولیه طی کرده است.
سریال تاریخی «رحیل» روایتی از پایان دوران قاجار و ابتدای پهلوی به مخاطب ارائه می‌کند، این مجموعه قصه‌ای زنانه دارد و روایتگر فردی به اسم «مها» و از دربار قاجار است که تلاش می‌کند دیگر زنان اندرونی را با خود متحد و یک تعزیه عاشورایی اجرا کند.
از این منظر داستان «رحیل» در کنار ظرفیت‌های تاریخی از منظر آئینی، مذهبی و هنری هم ارزش افزوده‌هایی دارد که در مجموع به جذاب‌تر شدن فضای کلی روایت آن کمک کرده است.
درباره خالقان «رحیل» چه می‌دانیم؟
فصل اول سریال «رحیل» در فصل تابستان روی آنتن رفت و توفیق آن در برقراری ارتباط با مخاطب، فرآیند تولید و پخش آن را به فصل دوم رساند که این روز‌ها در حال پخش از تلویزیون است.
مسعود آب‌پرور که کارگردانی این مجموعه را برعهده دارد از کارگردانان خوش‌سابقه در عرصه سریال‌سازی است که می‌توان از تجربه‌هایی موفقی همچون «هوش سیاه» و «عملیات ۱۲۵» در کارنامه‌اش یاد کرد. «مستوران» اولین گام جدی این کارگردان در مسیر سریال‌سازی تاریخی بود و حالا «رحیل» جایگاه او در این میدان را تثبیت کرده است.
رامین عباسی‌زاده هم که تهیه‌کنندگی این سریال را برعهده داشته است، از چهره‌های باسابقه در فرآیند ساخت سریال‌های موفقی همچون «کت جادویی»، «او یک فرشته بود» و «پلیس جوان» بوده است.
این تهیه‌کننده تلویزیون که تجربه بازی مقابل دوربین هم در کارنامه خود دارد، چند سال قبل در مقام کارگردان سریال «احضار» را در شبکه نمایش خانگی عرضه کرد تا دامنه فعالیت‌های حرفه‌ای خود را گسترده‌تر کند. از این منظر حضور او در فرآیند تهیه‌کنندگی «رحیل» را هم می‌توان از پشتوانه‌های توفیق این مجموعه از منظر تولیدی به‌حساب آورد. به‌خصوص که در قیاس با سریال‌های تلویزیون ماه‌های اخیر، این سریال از منظر ویترین بازیگران هم چند گام پیش‌تر است و طبیعتاً باید این امتیاز سریال را هم به نام تهیه‌کننده فاکتور کرد.
درباره بازیگران «رحیل» چه می‌دانیم؟
یکی از چالش‌های مهم مجموعه‌های نمایشی سیما در یکی دو سال اخیر، بی‌رغبتی طیف گسترده‌ای از هنرمندان معتبر برای همکاری با تلویزیون است. دلیل این بی‌رغبتی برای برخی متأثر از فضای سیاسی و اجتماعی سال‌های اخیر است و برای گروهی دیگر، مرتبط با تغییر معادلات اقتصادی بازار سریال‌سازی به‌واسطه فعال شدن پلتفرم‌ها در این حوزه.
در هر صورت رسیدن به ترکیب ایده‌آلی از بازیگران که بتوانند گلیم یک سریال را از آب بیرون بکشند و حداقل همراهی مخاطبان با یک مجموعه نمایشی را تضمین کنند، کار دشواری شده است.
سریال «رحیل» از این منظر عملکرد موفقی در چینش بازیگران اصلی داشته است. حمیدرضا آذرنگ، ثریا قاسمی، اندیشه فولادوند، نسیم ادبی، هومن برق‌نورد، کاظم هژیرآزاد و زنده‌یاد حسام محمودی، ترکیب بازیگران اصلی سریال را تشکیل می‌دهند.
رامین عباسی‌زاده در مقام تهیه‌کننده «رحیل» درباره وسواس در چیدمان عوامل این مجموعه گفته است: «در سریال رحیل تلاشم این بود افرادی را به‌عنوان همکار کنار خود قرار دهم که درک بالایی از تولید استاندارد داشته باشند، چون اساسا هیچ علاقه‌ای به تولید سریال به هر قیمت ممکن ندارم و می‌بینید که میان دو سریال اخیرم چندین سال فاصله بود. خوشبختانه در ایران و به خصوص تلویزیون بعد از انقلاب، نیرو‌های خوبی پرورش یافته‌اند که گاهی باید سعی کنیم آن‌ها را از کنج انزوا بیرون آورده و از تجربیاتشان استفاده کنیم.»
در مجموع تجربه تولید و پخش سریال‌هایی از جنس «رحیل» در حکم کورسویی امیدی در فرآیند سریال‌سازی تلویزیونی محسوب می‌شوند. فرآیندی که همزمان با قدرت گرفتن شبکه نمایش خانگی با تهدید جدی مواجه شده، اما هنوز می‌توان به تولیداتی استاندارد و مطابق با ذائقه روز مخاطب در آن امید داشت.
