دود آتش بازی کشاورزان مازندرانی در چشم بیماران کرونایی

نیاز کشاورزان به افزایش درآمد از محل کشت دوم محصولات زراعی بویژه برنج در مازندران همه ساله سبب می شود تا شالیکاران پس از برداشت محصول کشت اول اقدام به آتش زدن کاه و کلش برای آماده سازی زمین برای کشت دوم کنند.

۴۶۰ هزار هکتار از اراضی مازندران زیر کشت محصولات کشاورزی قرار دارد، محصولاتی که کاه و سابقه برخی از آنها از جمله، برنج، گندم، جو، کلزا و دانه های روغنی پس از برداشت ، داخل زمین باقی می ماند و بلااستفاده است و کشاورز هم به خاطر نیاز به کشت دوباره زمین مجبور می شود ساده ترین راه را برای امحای این ضایعات که همان آتش زدن است ، انتخاب کند. این موضوع در باره کشت دوباره برنج بیش از سایر محصولات صدق می کند.

سالانه ۲۱۰ هزار هکتار زمین شالیزاری مازندران در نوبت نخست زیر کشت برنج می رود و در حدود ۷۰ هزار هکتار آن سالانه کشت دوم انجام می شود و عملا سطح زیر کشت برنج در استان را به ۲۸۰ هزار هکتار می رساند.

کشاورزان مازندرانی بر این اعتقادند که با توجه به کمبود زمین و تکه تکه شدن اراضی طی سال ها از یک سو و مهیا شدن امکانات تکنولوژیکی و علمی، گسترش کشت دوم و حتی سوم نه تنها ضروری بلکه واجب است و اگر نادیده گرفته شود، دستکم نیمی از بهره برداران کنونی بخش کشاورزی باید با این کسب و کار خداحافظی کنند. برای کشت دوم و سوم نیز زمین باید در درجه اول با جمع آوری کاه و کلش باقی مانده از کشت قبلی آماده سازی شود و در حال حاضر تنها راه کم هزینه و بی دردسر در دسترس نیز آتش زدن کاه و کلش است.

اگرچه تنها ۱۰ درصد زمین های کشاورزی به این شکل از کاه و کلش رهاسازی می شود ، اما به دلیل وسعت همین مقدار عواقب و پیامدهای زیست محیطی نامناسبی در پی دارد.

بررسی‌ها هم نشان می‌دهد که آتش زدن کاه و کلش در یک دهه گذشته تشدید شده است. زندگی روستایی در مازندران در گذشته نه چندان دور وابسته به زنجیره‌ای از فعالیت های بخش کشاورزی بود از جمله دامدارانی که مشتری پس مانده های محصولات کاهی بودند اما امروزه با از بین رفتن این بخش یعنی از بین رفتن دامداری خانگی کاه و کلش به مشکل حادی تبدیل شده است که تنها راه خلاص شدن از آن به دلیل مشکلات اقتصادی کشاورز و نبود هیچ راه حل و گران بودن دستگاه های ساقه خردکن ، سوزاندن آن است.

از تمامی مضرات این اقدام که بارها کارشناسان مختلف کشاورزی و محیط زیست به آن اشاره کرده اند از جمله تهی کردن خاک شالیزار از مواد عالی، از بین رفتن حشرات مفید ، چسبندگی خاک که موجب عدم نفوذ آب می شود ، بگذریم آلودگی های زیست محیطی این اقدام بار اضافه بر گرده هوای تابستانی و شرجی این روزهای استان است. مساله ای که تخلف از آن جرم محسوب می شود.

بر اساس بند ۴ ماده ۲ قانون مدیریت پسماند و ماده ۳۰ آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند و همچنین ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع، آتش زدن بقایای مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت ماموران جنگلبانی ممنوع است وچنانچه دراثر سهل انگاری حریق به جنگل ها و مراتع سرایت کند متخلف برابر قانون بین یک الی۲ سال حبس تادیبی با پرداخت خسارت محکوم خواهد شد.

همچنین بر اساس ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی، هر اقدامی کــه تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کــــردن آب یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مــواد مسموم کننده در رودخانه ها، زباله در خیابانها و کشتار غیر مجاز دام و استفاده ی غیر مجاز فاضلاب خام یا پس آب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند بــه حبس تــا یک سال محکوم می شوند.

اما با وجود تمام اینها شاید باید حق را به کشاورزان داد؛ چون همه ساله مسئولان و کارشناسان بخش های مختلف و حتی چهره های دانشگاهی و زیست محیطی در فصل بهار و تابستان به کشاورزان در باره پیامدهای مختلف آتش زدن کاه و کلش هشدار می دهند ولی تاکنون راهکار عملیاتی برای جلوگیری از این اقدام اندیشیده نشده است. مساله ای که تاکنون سعی شده تنها با راهکارهای قهری با آن مقابله شود.

ریه های درگیر با ۲ مهمان ناخوانده

اما شرایط امسال استان تفاوت هایی با سال های گذشته دارد که وضعیت را به گونه ای رقم زده که باید به فراتر از مسائل اقتصادی و سود بیشتر اندیشید. امسال در با شیوع ویروس کرونا بسیاری از مازندرانی ها با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند ، بیماری ای که بیشترین هدف حمله اش اندام های تنفسی است . ریه های بیماران مبتلا به کووید - ۱۹ این روزها در کشاکش درگیری با این بیماری از دود کاه و کلش نیز در امان نیست و این اوضاع را بسیار نگران کننده تر می کند.

چند نفر از بیماران کرونایی در شهرها و روستاهای آمل و بابل در روزهای اخیر از دود ناشی از آتش کشیدن کاه و کلش کشاورزان ابراز گلایه کردند و گفتند که این مساله نه تنها تنفس را برای آنان سخت کرده بلکه مشکلات بیشتری برای آنان ایجاد کرده است.

آنها نسبت به وضعیت خود ابراز نگرانی کردند و معتقد بودند که دود آتش زدن کاه و کلش زمین های شالیزاری و مشکلات تنفسی ناشی از آن می تواند خطرات جانی برای آنان در پی داشته باشد.

البته نگرانی در باره تبعات آتش زدن کاه و کلش تنها به بیماران کرونایی خلاصه نمی شود. شیوع ویروس کرونا تقریبا قاطبه جمعیت مازندران را تحت فشار نگرانی و ترس ابتلا قرار داده است ، ترسی که این روزها با تنفس هوای دودآلود در برخی مناطق ممکن است افراد دارای شرایط ویژه مانند نقص سیستم ایمنی ، سالخوردگان و حتی افراد دارای فوبیای ابتلا به بیماری تنفسی را به مرحله جنون بکشاند.

هادی از اهالی حاشیه شهر آمل گفت که همسرش طی دو هفته گذشته دستکم سه بار به پزشک خانواده مراجعه کرده چون نگران بود که به بیماری کووید - ۱۹ مبتلا شد.

این شهروند آملی توضیح داد : هوای شهرستان برخی از روزهای هفته های گذشته بسیار گرم و شرجی بود و غروب و اول شب که احساس می کردیم اندکی از زهر گرما و شرجی هوا کم شده ، کولر منزل را خاموش می کردیم .

پس از مدت کوتاهی همسرم از تنگی نفس گله کرد و متوجه شدم که بشدت نگران ابتلا به کرونا است و به همین دلیل هم به پزشک مراجعه کردیم تا مطمئن شویم که مشکلی وجود ندارد.

وی افزود : این وضعیت تاکنون چند بار دیگر تکرار شده است . با توجه به این که تنگی نفس یکی از علایم کرونا تشخیص داده شده ، دود آلود شدن هوای منطقه سبب تنگی نفس می شود و به همین دلیل همسرم که دارای زمینه ترس از بیماری است بشدت دچار اذیت و آزار می شود و تبعاتش به تمامی اعضای خانواده می رسد.

آثار دود ناشی از آتش زدن کاه و کلش برای بیماران بهبود یافته کووید - ۱۹ هم بشدت زیانبار است.

احساس تنگی نفس یک نفر در داخل جمع حتی می تواند جمعیت حاضر را هم به وحشت بیندازد. این وضعیت از آن جهت که تعداد زیادی از مبتلایان به کووید - ۱۹ در مازندران با قرنطینه خانگی دوران درمان و بهبودی را پشت سر می گذارند ، بر نگرانی ها اضافه می کند.

مازندران هم اکنون دومین مرحله از تشدید شیوع ویروس کرونا را پشت سر می گذارد. بر اساس آمار دانشگاه علوم پزشکی مازندران و بابل در حال حاضر حدود یکهزار و ۸۰۰ بیمار مبتلا به کووید - ۱۹ در بیمارستان های استان بستری هستند.

مسئولان رسمی آمار افراد مبتلا به این بیماری را که در حال حاضر در قرنطینه خانگی به سر می برند تا دوران درمان را سپری کنند ، چند برابر آمار افراد بستری در بیمارستان ها می دانند. همچنین هزاران بیمار بهبود یافته کرونایی نیز در حال گذران دوران نقاهت هستند. مجموعه این شرایط سبب می شود تا آتش زدن کاو و کلش و دود ناشی از آن به قوز بالای قوز برای بیماران کرونایی تبدیل شود.

هرگونه دود برای بیماران کرونایی چون سم مضر است

یک متخصص بیماری های عفونی اظهار داشت: هر گونه دودی که از رسیدن اکسیژن به ریه های جلوگیری کند برای بیماران کرونایی بسیار مضر و به منزله سم است ضمن این که دود حتی برای افراد عادی هم زیانبار است.

دکتر محمدصادق رضایی افزود : از آنجایی که بیماران کرونایی به دلیل آسیب پذیری سیستم تنفسی ناشی از وجود ویروس باید اکسیژن خالص یا در حد خالص برخودار باشند، ایجاد دود می تواند آسیب جدی به آنها وارد کند.

وی گفت : ایجاد هرگونه آلودگی در هوا نه تنها شرایط را برای مبارزه بیماران با ویروس کرونا سخت می کند ، حتی ممکن است روند بهبود آنان را کند کرده و یا متوقف کند.

این پزشک متخصص با اشاره به اینکه بیماران کرونایی بستری در بیمارستان از امکانات ویژه برخودار خواهند بود ، تاکید کرد: اما بیمارانی که در منازل خود قرنطینه هستند ، بشدت از ایجاد هرگونه آلودگی اعم از دود ناشی از آتش زدن کاه و کلش یا سرخ کردن غذا و حتی اسشمام عطر و ادکلن آسیب ببینند.

رضایی گفت : بیشترین آسیب ویروس کرونا بر سیستم تنفسی است و نباید شرایط محیطی برای خسارت بیشتر ویروس مهیا یا تحریک شود.

دانشگاه علوم پزشکی پیگیری می‌کند

سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران نیز در این باره گفت : به نظر می رسد این مساله بسیار جدی است و حتما آن را با نهادهای مرتبط پیگیری خواهیم کرد.

دکتر سیمین بابایی افزود : شرایط برای بیماران مبتلا به کووید - ۱۹ به اندازه کافی سخت است و نباید این وضعیت را سخت تر کرد.

وی گفت : کشاورزان باید شرایط بیماران را درک کرده و نسبت به آنها مسئولیت پذیر باشند زیرا همین بیماران ممکن است از اعضای خانواده خودشان باشند که در حال مقابله و مبارزه با ویروس کرونا است.

برخورد بی تاثیر با متخلفان

آنچه مسلم است این که آتش زدن کاه و کلش در مازندران معضل جدیدی نیست و طبق قانون هم این کار ممنوع است. سازمان جهاد کشاورزی ، اداره کل محیط زیست و اداره کل منابع طبیعی از متولیان جلوگیری از این کار هستند ولی برخوردهایی که طی سال های گذشته با متخلفان شده آنچنان بازدارنده نبوده است.

به عنوان مثال در تیر ماه سال جاری محیط زیست مازندران اعلام کرد که با توجه به ممنوع شدن آتش زدن کاه و کلش مزارع کشاورزی در این استان ، هفت متخلف در گلوگاه در شرق مازندران به دستگاه قضا سپرده شدند.

روابط عمومی این اداره کل با اعلام این که آلودگی های ناشی ازسوزاندن ضایعات برداشت محصولات کشاورزی سبب ازبین بردن موادآلی خاک وتضعیف آن می شود و طبق قانون آتش زدن کاه وکلش و بقایای محصولات کشاورزی ممنوع وجرم می باشد ، تاکید کرد : در همین راستا ماموران یگان حفاظت محیط زیست گلوگاه حین گشت وکنترل درحوزه استحفاظی این شهرستان بامشاهده دود غلیظی به محل مورد نظر عزیمت و هفت نفر متخلفی که درحال آتش زدن کاه وکلش مزارع گندم بودند، به استناد ماده ۲۰ قانون هوای پاک به مراجع قضایی معرفی کردند.
پارسال هم دستکم ۲۰۰ پرونده تخلف آتش زدن کاه و کلش مزارع کشاورزی با وجود هشدارهای زیست محیطی در استان تشکیل و با متخلفان برخورد شد.

در مازندران ۴۶۰ هزار هکتار از اراضی زیر کشت محصولات کشاورزی قرار دارد و سالانه از این مزارع حدود ۷ میلیون تن انواع محصول برنج، گندم و جو برداشت می شود. همچنین سالانه ۲۱۰ هزار هکتار زمین شالیزاری مازندران در نوبت نخست زیر کشت برنج می رود و حدود ۷۰ هزار هکتار آن سالانه کشت دوم انجام می شود.

منبع: ایرنا

68