هیاهوی آردبیزگردانی در کوچه‌های قدیمی بندرعباس/ الک هایی که جزو هویت دینی و ملی شده اند

در اجرای این مراسم شماری از ساکنین محله‌های قدیمی خصوصاً کودکان بعد از نماز مغرب و عشا با در دست داشتن آردبیز (الک) به درب خانه همسایه‌ها رفته و اشعاری به مناسبت میلاد حضرت مهدی(عج) و تعجیل در ظهور آن حضرت می‌خوانند و با گفتن جمله «هارگیز گردون ما هادین» (آردبیز گردان ما رابدهید) با نذورات و انواع شیرینی‌ها پذیرایی می‌شوند.

افراد گروه در شعرهای خود همراه با آواز به همسایه‌ها توصیه می‌کنند که چنانچه با کسی قهر و کینه‌ای به دل دارید هم‌اکنون موقع آشتی و صلح و همچنین دید و بازدید و سرکشی به خویشاوندان بوده و باید به فکر یتیمان، نیازمندان و محرومین محله باشیم، افراد محل نیز با دادن قند، حلوا، شیرینی و حتی پول نقد و تنقلات دیگر از گروههای آردبیزگردان استقبال می‌کنند.

مردم بندرعباس و دیگر شهرهای هرمزگان در این روز با آذین‌بندی محلات و بازار و حتی سردر خانه‌ها و توزیع شربت و شیرینی این روز را به همدیگر تبریک گفته و اکثراً جشن‌های عقدکنان، عروسی، خواستگاری، حنابندان، ختنه سوران و حتی پختن نذری که اغلب شله‌زرد و آش است به همین مناسبت برگزار می‌شود.

هم‌چنین اگر فرد و یا خانواده‌ای سیاهپوش و عزادار عزیزی باشد، رخت عزا را از تن بیرون آورده و در مراسم شله‌خوانی(مولودی) که درمساجد و منبرهای محل برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند، شرکت‌کنندگان نذری را جهت تبرک و شفای بیماران استفاده می‌کنند و به دیدار بزرگان فامیل و عیادت بیماران رفته و خود را برای مهمانی ماه مبارک رمضان آماده می‌کنند. این مراسم در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس هم برگزار شده و بین شیعیان و اهل سنت از اهمیت بسزایی برخوردار است.

ثبت آئین معنوی آردبیزگردانی در فهرست آثار ملی

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان در این‌باره گفت: آئین سنتی آردبیزگردانی هر سال در شب نیمه شعبان بعد از نماز مغرب و عشاء در محله‌های بندرعباس برگزار می‌شود و تا نیمه‌های شب ادامه دارد، این مراسم به معنای این است که در شب نیمه شعبان کینه‌ها در الک ریخته و دل‌ها جلا داده می‌شود و مردم این استان چند روز پیش از میلاد قائم آل محمد با تهیه مقداری نخود، کشمش، حلوا، شیرینی، خرما، شکلات، قند و پول نقد منتظر گروه‌های آردبیز گردان می‌مانند.

«اشکان مختاری» افزود: آردبیز گردانان که بیشتر آنان کودکان و نوجوانان هستند، در گروه‌های 5 تا 10 نفره به در خانه‌ها می‌روند و با خواندن شعرهایی در ستایش خدا و مدح حضرت مهدی(عج) هدیه می‌گیرند و این هدیه را متبرک می‌دانند.

وی با اشاره به این‌که اهل سنت نیز با هدیه دادن شیرینی و شکلات به گروه‌های آردبیزگردان در این جشن سهیم می‌شوند، تصریح کرد: آئین معنوی آردبیزگردانی چهارسال پیش با شماره 1027 در فهرست آثار ملی ثبت شد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: مراسم آردبیزگردانی در بیشتر مناطق استان از جمله محلات قدیمی بندرعباس، میناب، بندرکنگ، بندرلنگه و بنادر و جزایر هرمزگان برگزار می‌شود.

با ثبت این مراسم به دنبال حفظ و نشر آنها بودیم

دبیر مجموعه خامس آل عباس نیز در این زمینه در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: با ثبت این مراسم به‌دنبال حفظ و نشر آنها بودیم، چون درغیر این صورت تا چند سال دیگر مانند خیلی از آئین‌های سنتی دیگر استان به دست فراموشی سپرده شده و از میان می‌رفت.

«هادی عرب» آردبیزگردانی را یک آئین معنوی و مذهبی دانست که نشان از اعتقاد و ایمان مردم این خطه دارد که به این طریق جشن نیمه شعبان را به همه اطلاع‌رسانی می‌کردند، افزود: بندرعباس و دیگر شهرهای هرمزگان در این روز با آذین‌بندی محلات، بازار و حتی سردر خانه‌ها و توزیع شربت و شیرینی این روز را به همدیگر تبریک می‌گفتند.

آردبیزگردانی قدمتی 400 ساله و شاید بیشتر دارد

مسئول هیئت امنای مسجد صاحب الزمان محله پشت شهر نیز در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که این مراسم در بیشتر شهرهای استان هرمزگان بندرلنگه و کنگ، میناب، جزایر قشم و هرمز و محلات قدیمی بندرعباس برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: پسرعموی پدربزرگم، 125 ساله بود که تعریف می‌کرد در زمان احمدشاه جوان بودم و از اجداد خودم شنیدم که این رسم و رسوم از آن زمان هم در محله پشت شهر و سایر محله‌های قدیمی بندرعباس رواج داشته و قدمتی بالای 400 سال و شاید بیشتر دارد.

«عبداللطیف ضیایی» با اشاره به این‌که مردم دو شب قبل از میلاد امام‌مان(عج) به پیشواز رفته و در شب میلاد این مراسم به اوج خود می‌رسد، خاطرنشان کرد: از سیزدهم تا پانزدهم ماه شعبان مردم خصوصاً کودکان آردبیز یا الکی درست گرفته و به درب خانه‌ها می‌روند.

دل‌های خود را از کینه‌ها الک کرده و با دلی صاف به پیشواز نیمه شعبان می‌رویم

مسئول قرارگاه تحول محله پشت شهر و حسین‌آباد با بیان این‌که رسم آردبیزگردانی نشانگر پایبندی مردم هرمزگان به اعتقادات و سنت‌هایشان است، افزود: خانواده‌های هرمزگانی این رسم را ترویج دادند تا به جوانان و نوجوانان بفهمانند که نه تنها مسلمانان بلکه همه بشریت منتظر قائم هستند.

ضیایی ادامه داد: الک به‌علت سوراخ‌های ریزی که دارد وقتی می‌خواهند با آن آرد را صاف کنند یا در گویش محلی بگیچند، می‌توان به وسیله آشغال‌ها و سنگ و کلوخ‌ها را از آرد جدا کنند و آردبیزگردای حاوی این پیام است که باید دل‌های خود را الک و از کثافات و کینه‌ها صاف کنیم و با دلی صاف، طاهر و پاک به پیشواز نیمه شعبان برویم.

وی یادآور شد: ان‌شاا... روزی خواهد رسید که امام و مولایمان از پشت پرده خواهد آمد و همه بشریت را از ظلم و جور نجات خواهد داد.

به گزارش ایسنا، آئین و مراسم سنتی آردبیزگردانی متعلق به استان هرمزگان بوده و در فهرست معنوی کشور به ثبت رسید است.

منبع: ایسنا

27