ظرفیت توسعه بیشتر در صورت تدبیر برای رفع کم‌آبی در استان سمنان
استان سمنان با وجود ظرفیت‌های متنوع برای توسعه، همچنان با مساله کمبود آب مواجه است و مردم چشم‌انتظار اقدام جدی برای این مساله هستند.
استان سمنان با میانگین بارش ۳۷.۵ میلیمتر در سال زراعی کنونی(از مهر تا بهمن۹۹) و میانگین ایجاد ۴۸ شغل به ازای یک لیتر مصرف آب، در بخش‌های کشاورزی، صنعت و آشامیدنی با کم‌آبی مواجه است و ضرورت دارد در عملیاتی کردن تدابیر برای رفع مشکل کم‌آبی این استان تسریع شود.
میانگین بارش استان سمنان در سالجاری از ابتدای مهر۹۹ تاکنون نسبت به بلند مدت ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ از ابتدای مهر تاکنون میانگین بارش در استان سمنان ۳۷.۵ میلیمتر و در مدت مشابه سال گذشته میانگین بارش استان بین ۶۷ تا ۶۸ میلیمتر بوده است و براساس گزارش‌ها استان سمنان سالانه ۱۳۳ میلیون متر مکعب کسری آبهای زیرزمینی و ۳.۲ میلیارد مترمکعب کسری مخزن انباشته دارد.
آمار میزان بارندگی در استان سمنان به روشنی بیان کننده وضعیت استان سمنان است و اگر در چاره‌جویی تسریع نشود، بدون شک توسعه استان سمنان دچار چالش می‌شود.
استان سمنان با داشتن حدود یکهزار و ۸۴۰ پروانه بهره‌برداری واحدهای صنعتی و معدنی با سرمایه‌گذاری حدود ۷۶ هزار میلیارد ریال و اشتغال برای بیش از ۶۸ هزار و ۸۰۰ نفر، یکی از قطب های صنعتی و معدنی شرق کشور محسوب می‌شود و توسعه بیش از پیش صنعت در استان سمنان به منظور نقش‌آفرینی در اقتصاد و اشتغازایی و جهش تولید نیازمند تامین آب است.
۱۰۰ درصد جمعیت شهری و ۷۴ درصد جمعیت روستایی از آب آشامیدنی برخوردار و تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب استان سمنان است و ۶۶ میلیون متر مکعب تولید کل آب استان سمنان است و ۵۰ میلیون متر مکعب مورد استفاده مشترکان است.
براساس آمار در استان سمنان سالانه حدود یک میلیارد و ۲۴۸میلیون مترمکعب آب تولید می شود که هفت درصد از آن در بخش خانگی، ۸۸.۹ درصد در بخش کشاورزی و بقیه در بخش صنعت مصرف می شود.
رفع تنش آبی استان سمنان نیازمند تامین منابع آبی بین استانی
استاندار سمنان بیان کرد: استان سمنان موقعیت خوبی برای توسعه دارد ولی شکننده است چرا که نیازمند تامین آب است و با کمبود جدی آب مواجه است.
علیرضا آشناگر اضافه کرد: استان سمنان به دلیل برداشت آبهای زیرزمینی با پدیده فرونشست مواجه است و آب سطحی نیز در استان سمنان وجود ندارد.
وی ادامه داد: متوسط بارندگی در استان سمنان کمتر از میانگین کشوری است و در مقابل، تبخیر آب در استان بالا است و استان سمنان برای رفع مشکل کم آبی نیازمند تامین آب بین استانی است.
آشناگر تصریح کرد: بیش از ۹۰درصد چاه‌های کشاورزی استان سمنان مجهز به کنتور هوشمند است و طرح تعدیل نیز در حال اجرا است اما بیشتر از این امکان فشار بر کشاورزان نیست.
وی افزود: ۸۰ درصد پهنه استان سمنان را کویر تشکیل میدهد و فقط در ۲۰ درصد پهنه استان جمعیت ساکن است و امکان جذب جمعیت و ارائه خدمات به سرریز جمعیت تهران با تامین آب میسر می شود.
وی یادآور شد: تامین ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب از فلات مرکزی برنامه‌ریزی و پیش‌بینی شد و در این زمینه تخصیص و مجوز محیط زیست اخذ شد. طرح تامین مالی نیز تهیه شده ولی اجرای طرح باید از منابع غیردولتی باشد.
وی بیان کرد: چالش اجرای طرح انتفال آب این است که باید بخش های صنعت و دولت مصرف آب انتقالی را تضمین کنند و علاوه بر آن مشکلات اجتماعی نیز در اجرای این طرح وجود دارد.
آشناگر تصریح کرد: احداث سد فینسک از منابع داخلی استان سمنان که سرریز به استان دیگر می‌شود راهکار دیگر رفع مشکل کم‌آبی است که مخالفت اجتماعی بدون منطق پشت آن است.
استاندار سمنان گفت: طرح کمک به تامین آب شرب شاهرود ۱۲ سال است به دستور دادستان علی آباد استان گلستان متوقف و ۳۲ میلیارد تومان هزینه در زمان خود بی نتیجه مانده است در حالی که فقط ۱۰ درصد کار باقی است و امید می رود با حضور رئیس قوه قضاییه این گره گشوده شود.
توسعه سمنان در اسارت کم‌آبی
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان سمنان با بیان اینکه کم‌آبی چالش جدی در توسعه این استان است گفت: اکنون اجازه فعالیت به صنایع آب‌بر در استان سمنان داده نمی‌شود و از پذیرش چنین صنایعی ممانعت می‌شود.
علی‌اصغر جمعه‌ای ابراز داشت: استان سمنان به دلیل موقعیت جغرافیایی و داشتن زمین‌های بدون معارض با تامین منابع آبی ظرفیت خوبی برای ایفای نقش بیش از پیش در شکوفایی اقتصاد کشور و اشتغالزایی دارد.
وی با اشاره به حداقل بارندگی و تبخیر بالا در استان سمنان گفت: طرح‌های آبخیزداری زمانی به رفع کم‌آبی کمک می‌کنند که بارندگی و بارش‌های فصلی وجود داشته باشد،اما میزان بارندگی استان سمنان در سال جاری بسیار ناچیز بوده است.
وی ادامه داد: داشتن زمین‌های بدون معارض و سهل‌الوصول بزرگترین مزیت در توسعه صنعتی و نقش آفرینی در اقتصاد کشور به شمار می‌رود که چنین مزیتی قابل انتقال نیست و در همه جای کشور وجود ندارد، اما استان سمنان برای استفاده از این ظرفیت نیازمند تامین آب است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان سمنان اظهار داشت: اکنون اگر تمام واحدهای تولیدی استان سمنان با ظرفیت اسمی خود فعالیت کنند با مشکل جدی کم‌آبی مواجه هستیم و ضروری است فکری جدی برای رفع مشکل کم‌آبی استان شود.
وی بیان کرد: انتقال آب از دریا در جهان مرسوم است و کشورهای همسایه حاشیه خلیج فارس، دریای عمان و حتی دریای خزر نیز از این روش برای تامین کم‌آبی استفاده می‌شود و انتقال آب به سمنان نیز نیازمند عزم ملی و جسارت است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان سمنان تاکید کرد: رفع کم‌آبی در استان نیازمند فکر اساسی است و انتظار می‌رود برای رفع این چالش با اهتمام ویژه مسوولان اقدام اساسی انجام شود.
کاهش ۴۰ درصدی میانگین بارندگی در سمنان
مدیرکل هواشناسی استان سمنان اضافه کرد: با توجه به کاهش بارندگی‌ها در استان سمنان، مدیریت مصرف و چاره‌اندیشی برای جبران کم‌آبی یک ضرورت است و باید مورد توجه مسوولان قرار بگیرد.
ایرج مصطفوی ابراز داشت: میانگین بارش استان در سالجاری از ابتدای مهر تاکنون نسبت به بلندمدت ۴۰ درصد کاهش یافته است.
مدیرکل هواشناسی استان سمنان گفت: از ابتدای مهر تاکنون میانگین بارش در استان ۳۷.۵ میلیمتر و در مدت مشابه سال گذشته میانگین بارش استان بین ۶۷ تا ۶۸ میلیمتر بوده است.
وی بیان کرد: میانگین بارش استان سمنان در سال زراعی امسال نسبت به میانگین بلند مدت (دوره ۳۰ ساله) نیز کاهش چشمگیر داشته و میانگین بارش در بلند مدت ۶۲.۳ میلیمتر است.
وی اضافه کرد: میانگین بارندگی در کشور از ابتدای مهر امسال تاکنون ۸۰.۹ میلیمتر است و این در حالی است که میانگین بارندگی در این مدت در استان سمنان ۳۷.۵ میلیمتر بوده است.
مدیرکل هواشناسی استان سمنان با اشاره به کاهش میانگین بارندگی در استان گفت: بارندگی‌های اسفند و فروردین به تقویت سفره‌آب‌های زیر زمینی این استان منجر نمی‌شود.
مصطفوی ابراز داشت: زمان بارندگی برای اثربخشی در تقویت سفره آبهای زیرزمینی موثر است و اکنون میزان بارندگی در استان سمنان از میانگین کشوری نیز کمتر است.
وی ادامه داد: مهر ماه آغاز سال زراعی گفته می‌شود و بهترین زمان بارندگی در همین بازه زمانی است که منجر به تقویت سفره‌آب‌های زیر زمینی می‌شود.
وی بیان کرد: زمانی که بارش‌ها به صورت منجمد باشد فرصت نفوذ در زمین را پیدا می‌کند و در نتیجه موجب تقویت سفره‌آب‌های زیر زمینی می‌شود، اما بیشتر بارش‌ها در بهار به صورت باران و مایع است و بیشتر جاری می‌شود و کمتر فرصت نفوذ در خاک دارد.
مصطفوی اظهار داشت: با توجه به کاهش بارندگی‌ها، کم آبی در استان سمنان جدی است و باید مسوولان چاره‌اندیشی در زمینه جبران کم‌آبی داشته باشند.
مدیرکل هواشناسی استان سمنان تصریح کرد: میانگین بارش استان در سالجاری از ابتدای مهر تاکنون نسبت به بلندمدت ۴۰ درصد کاهش یافته است.
مدیرکل هواشناسی استان سمنان تصریح کرد: تغییرات اقلیم و انتشار گاز گلخانه‌ای مهمترین عامل کاهش بارندگی در استان و البته این تغییر منحصر به استان و کشور نیست و جهان درگیر گرمایش زمین است و از پیامدهای کاهش بارندگی می توان به خشکسالی و پدیده خاموش فرونشست زمین اشاره کرد.
رفع مسائل آبی استان سمنان دنبال می‌شود
سند سازگاری با کم‌آبی استان سمنان با حضور ویدئوکنفرانسی رضا اردکانیان وزیر نیرو در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی در بهمن امسال تصویب شد و وزیر نیرو در این نشست ابراز داشت: چاره‌جویی برای رفع مسائل آبی استان سمنان با جدیت دنبال می‌شود.
وزیر نیرو در این نشست ویدئو کنفرانسی گفته بود: راهکار اصلی در رفع مسائل در زمینه آب به رسمیت شناختن پیوستگی در مدیریت منابع آبی است و پیوستگی در مدیریت منابع آبی در وزارتخانه‌های مختلف مانند جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط‌زیست و دیگر دستگاه‌ها که در زمینه مدیریت منابع آبی دغدغه‌مند هستند، در تسریع و تسهیل کارها گره‌گشا است.
اردکانیان خاطرنشان کرده بود: توزیع زمانی و مکانی آب در تمام مناطق کشور همگون نیست و برای مشکل کم آبی هر استان باید نسخه‌ای متناسب پیچید و نمی‌توان برای همه استان‌ها نسخه یکسان پیچید و انجام اصلاحات در میزان و مدیریت مصرف و صرفه‌جویی در مصرف آب لازمه اقدامات اولیه در سازگاری با کم‌آبی است و باید مورد توجه باشد.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان سمنان با توجه به سخنان وزیر نیرو و تصویب سند سازگاری با کم‌آبی استان سمنان در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی گفت: استان سالانه ۱۳۳ میلیون متر مکعب کسری آبهای زیرزمینی و ۳.۲ میلیارد مترمکعب کسری مخزن انباشته دارد که طبق سند سازگاری با کم‌آبی استان صرفه‌جویی ۱۷۸ میلیون مترمکعبی آب تا سال ۱۴۰۵ هدفگذاری و آغاز شده است.
ایرج حیدریان افزود: براساس برنامه‌ریزی در سند سازگاری با کم آبی استان سمنان پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح‌های مختلف و اهتمام ویژه در زمینه مدیریت مصرف آب در پنج سال آینده وضعیت آبخوانها به پنج سال گذشته بازگردد و در ۲۰ سال آینده سطح آبخوانها به نقطه مطلوب برسد.
وی بیان کرد: اگر مدیریت مصرف آب به روش‌های سنتی ادامه یابد، کسری سالانه مخزن آب در استان سمنان بیش از این و موجب نابودی آبخوانها می‌شود.
حیدریان ابراز داشت: براساس برنامه‌ریزی در سند سازگاری با کم آبی استان سمنان پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح‌های مختلف و اهتمام ویژه در زمینه مدیریت مصرف آب در پنج سال آینده وضعیت آبخوانها به پنج سال گذشته بازگردد و در ۲۰ سال آینده سطح آبخوانها به نقطه مطلوب برسد.
وی با بیان اینکه آبخوانها تجدید پذیر نیست و نابودی آبخوانها تبعات جبران‌ناپذیری دارد، اضافه کرد: اگر مدیریت مصرف آب به روش‌های سنتی ادامه یابد، کسری سالانه مخزن آب در استان سمنان بیش از این و موجب نابودی آبخوانها می‌شود.
وی اظهار داشت: جلوگیری از هدررفت آب آشامیدنی، اصلاح و توسعه شبکه آب آشامیدنی برای رساندن سرانه مصرف آب در استان سمنان به سرانه مصرف استاندارد در سند سازگاری با کم آبی استان پیگیری می‌شود.
حیدریان خاطرنشان کرد: تجهیز و هوشمندسازی چاه‌های آب، توسعه کشت گلخانه‌ای و اجرای سامانه نوین آبیاری در اراضی کشاورزی از جمله راهکارهای موثر در مدیریت مصرف آب است که این طرح‌ها در سند سازگاری با کم آبی استان سمنان با جدیت دنبال می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان ادامه داد: در کارگروه ملی سازگاری با کم آبی، وضعیت اقلیم و افت کمی و کیفی منابع آب استان بررسی شد و در نهایت این سند مورد تصویب قرار گرفت.
حیدریان تصریح کرد: تصویب سند سازگاری با کم آبی استان سمنان در واقع نقشه راه حوزه منابع آب را مشخص می‌کند تا بر اساس یک برنامه‌ریزی بلندمدت و تعریف چشم‌انداز شاهد افت آبخوان نباشیم و تامین آب به گونه‌ای باشد که نیاز مردم رفع شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان خاطرنشان کرد: مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی یکی از مهمترین راهبردهای مدنظر در سند سازگاری با کم آبی است.
وی بیان کرد: اگر کشاورزی در استان سمنان به روش سنتی پیش رود، در تامین آب دچار مشکل می‌شویم و براساس مطالعات برخی مناطق به دلیل برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی جزو مناطق ممنوع و ممنوع بحرانی شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان یادآور شد: مدیریت منابع آب و خاک و اجرای روش های نوین آبیاری و مدیریت مصرف در بخش کشاورزی به منظور جلوگیری از هدررفت آب و مقابله با کم آبی در سند سازگاری با آب در افق ۱۴۰۵ دیده شده است.
آب مایه حیات و آبادانی است و با توجه به مزایا و ظرفیت‌های استان سمنان در زمینه‌های مختلف مانند برخورداری از امکانات و زیرساخت‌های حمل ونقل ریلی، هوایی و جاده‌ای، موقعیت جغرافیایی، برخورداری از اراضی بدون معارض و ظرفیت‌های صنعتی و معدنی، ضرورت دارد در رفع مشکل کم‌آبی استان تسریع شود.
منبع: ایرنا
68
