تجهیزات نظامی کشورهای غربی چه مسیری را طی می کند تا به اوکراین برسد؟

تنها ظرف چند هفته، نیروهای بریتانیایی به کمک همتایان آمریکایی خود، این مرکز را راه اندازی و به اتاق کار مشترک متحدان ناتو تبدیل کرده‌اند تا از این مسیر بتوانند بطور هماهنگ به درخواست‌های اوکراین برای دریافت سلاح پاسخ دهند.

وظیفه آنها این است که تجهیزات نظامی مانند توپخانه، تانک، هواپیماهای جنگنده و مهمات همچنین تجهیزات «غیرکشنده» مانند کلاه ایمنی را از کشورهای مختلف دریافت و به میدان‌های نبرد در اوکراین از جمله در دونباس منتقل کنند. 

در کار انتقال این تجهیزات، تعداد انگشت شماری از افسران رابط اوکراینی نیز مشارکت دارند که به کمک تلفن‌های همراه با سربازانی که در خط مقدم مشغول جنگیدن با نیروهای روسیه هستند، در ارتباطند.

خبرنگار نشریۀ آمریکایی فارن پالیسی (سیاست خارجی) یکی از معدود رسانه‌هایی است که برای اولین بار اجازه ورود به «مرکز هماهنگی‌های بین‌المللی» را دریافت کرده و از دیده‌های خود در این مرکز گزارشی را منتشر کرده است.

بر اساس گزارش این دوماهنامه، هم اکنون در این مرکز ۱۱۰ نفر از پرسنل نظامی کشورهای غربی در حال فعالیت شبانه‌روزی برای ارسال کمک‌های نظامی به اوکراین هستند.

در سالن اصلی این مرکز که زمانی برای برگزاری جلسات توجیهیِ تازه واردانی استفاده می‌شد که قدم به این پایگاه گذاشته بودند، اکنون حال و هوای یک استارتاپ حاکم است. سالن مملو از میزها و انبوه لپ تاپ‌هایی شده که در پشت هر کدام از آنها سربازانی به زبان‌های نشستند و بی‌هیاهو در حال انجام هماهنگی‌های لازم با کشورهای مختلف برای برنامه‌ریزی روند انتقال سلاح و تجهیزات نظامی از مبدأ آنها تا جبهه‌های اوکراین هستند.

ارسال سلاح از مسیری «سازمان یافته‌» و در اسرع وقت

به گفتۀ یکی از مقامات ارشد نظامی ایالات متحده، تشکیل چنین گروه هماهنگی که تنها دو ماه از عمر آن می‌گذرد باعث شده تلاش‌ها برای تجهیز اوکراین در مقابل روسیه سازمان یافته‌تر شود.

به گفتۀ او اگر در گذشته ارسال هر محموله نظامی به اوکراین مستلزم انجام هزاران تماس تلفنی برای هماهنگی بود، اکنون از مسیر این مرکز بین‌المللی و به کمک اپلیکیشنی که برای این کار مهیا شده، هماهنگی‌ها بسیار سریع‌‎تر و در کوتاهترین زمان ممکن انجام می‌شود؛ و دقیقا از همین مسیر بوده که ارسال حدود ۴ میلیارد دلار کمک نظامی ایالات متحده در اسرع وقت به اوکراین ممکن شده است.

در روزهای آغازین جنگ اوکراین، مقامات دو کشور ایالات متحده و بریتانیایی به طور جداگانه برای تجهیز اوکراین کار می‌کردند. در آن زمان ارتش بریتانیا نرم افزاری را طراحی کرده بود که به اوکراینی‌ها اجازه می داد درخواست‌های خود برای سلاح را از طریق آن بفرستند و کشورها نیز بطور جداگانه به این درخواست‌ها پاسخ می‌دادند.

اما از آغاز ماه آوریل، این تلاش‌ها یکپارچه شد و واحدهای ایالات متحده و بریتانیا در این موضوع با یکدیگر ادغام شدند.

اکنون در این مرکز هر روز در ساعت ۱۱ بامداد نشست مشترکی برگزار می‌شود و افسران عملیاتی که تحولات میدان نبرد را در زمان واقعی و در لحظه پیگیری می‌کنند، آخرین اطلاعات را در اختیار اعضای این گروه می‌گذارند.

پس از آن، تلاش‌ها برای پیدا کردن اهداکنندۀ سلاح و تجهیزات نظامی مورد نیاز اوکراین آغاز می‌شود و به محض شناسایی یک اهداکننده، نیروهای این مرکز کار هماهنگی برای انتقال آن‌ها از طریق زمین، هوا یا راه آهن و عبور احتمالی آنها از حریم یک یا چند کشور اروپایی را آغاز می‌کنند.

این تسلیحات درنهایت یا از طریق پیمانکاران تحویل داده شوند یا خود نیروهای مسلح اوکراینی برای تحویل گرفتن آنها وارد عمل می‌شوند.

یکی از مقامات ارتش بریتانیا می‌گوید: «اکنون کار دشوارتر شده است؛ زیرا اگر در گذشته نیازهای اوکراینی‌ها به سلاح‌های کوچک و سلاح‌های دستی مانند موشک‌های ضدتانک جاولین و ضدهوایی استینگر خلاصه می‌شد، آنها اکنون خواستار دریافت هواپیما و تانک و توپخانه هستند و پروسۀ ارسال چنین تجهیزاتی به مراتب پیچیده‌تر است.»

هماهنگی برای آموزش

چگونگی استفاده از این تجهیزات نظامی همچنین شیوۀ نگهداری از آنها نیز یک چالش مهم است و به همین دلیل نیروهای فعال در «مرکز هماهنگی اهداکنندگان بین‌المللی» علاوه بر کار انتقال تجهیزات به جبهه‌های اوکراین، باید هماهنگی‌های لازم برای آموزش دادن نیروهای اوکراینی را نیز انجام دهند.

اعضای این مرکز بطور مثال باید برنامه‌ریزی کنند که متخصصین کانادایی پس از ارسال تجهیزات به اوکراین باید در کدام کشور اروپای شرقی حاضر شوند تا بتوانند نیروهای اوکراینی را آموزش دهند.

انتقال تجهیزات نیز آسان نیست؛ بطور مثال هم اکنون یک تیم با هماهنگی این مرکز در شرق اروپا مستقر شده است تا قطعات هواپیماهای Sukhoï Su-25 که توسط توسط اتحاد جماهیر شوروی هزاران فروند از آن ساخته و به کشورهای مختلف صادر شده بود همچنین هلی‌کوپترهای Mi-17 را از هم جدا و برای ارسال به اوکراین و مونتاژ مجدد آنها در داخل خاک این کشور آماده کنند.

اطمینان از «آماده بودن تجهیزات برای استفاده در میدان جنگ» نیز از دیگر وظایف اعضای این مرکز هماهنگی است؛ چرا که ممکن است با وجود مهیا بودن تجهیزات مورد نیاز اوکراینی‌ها، مهمات کافی برای شارژ کردن این تجهیزات در اختیار نباشد که در این صورت لازم است مراکز نگهداری از مهمات مربوطه در دیگر کشورها شناسایی و برای انتقال همزمان آنها به اوکراین اقدام شود.

نگرانی‌های سیاسی کشورها نیز چالشی جدی برای اعضای این مرکز هماهنگی است که کسب موافقت دولت‌ها برای ارسال تجهیزات به اوکراین را دشوار می‌کند. بطور مثال اوکراین خواستار مجهز شدن به سیستم‌هایی است که شلیک چند موشک بطور همزمان را ممکن می‌کند و می‌تواند ده‌ها راکت را تا فاصله ۸۰ مایلی پرتاب کند؛ اما ایالات متحده تا کنون به دلیل نگرانی از تشدید بیشتر درگیری‌ها از ارسال چنین سیستمی خودداری کرده است.

این مرکز تا چه زمانی به فعالیت‌هایش ادامه خواهد داد؟

هیچ‌کس پاسخ این سوال را نمی‌داند. چراکه با وجود تلاش‌ها برای یافتن راهی برای پایان دادن به جنگ اوکراین، این احتمال وجود دارد که این مرکز هماهنگی به یک مرکز رسمی برای انجام عملیات تبدیل شود و فعالیت‌هایش نیز از سطح هماهنگی گسترش یابد.

کاتلین هیکس، معاون وزیر دفاع آمریکا با اشاره به اینکه هنوز از مفهوم «پیروزی» در جنگ اوکراین تعریف روشنی ارائه نشدهف می‌گوید: «هدف ایالات متحده اساساً حمایت از اوکراین است و پس از آن به دولت‌های اوکراین و روسیه برمی‌گردد. ما طرفدار رویکرد محافظت از کشور اوکراین هستیم و درک می‌کنیم که فراتر از آن، چیزی است که باید میان دو طرف حل و فصل شود.»