ماجرای مخالفت برخی علما با تعطیلی شنبه چیست؟

هنوز ساعاتی از مصوبه تعطیلی شنبه‌ها توسط مجلس یازدهم در آخرین روزهای حیاتش در بهارستان نمی‌گذشت که مخالفت برخی علما شروع شد. تا آنجایی که اشخاصی مانند آیت‌الله سبحانی در بیانیه‌ای‌عدم موافقت خود را بیان کردند و امام جمعه تهران از آن پشت تریبون سخن گفت.

 این درحالی است آن طور که سایت عصر ایران منتشر کرد ولی اسماعیلی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس در روز چهارشنبه، پارلمان از دفتر رهبری استفتا کرده بود و آیت‌الله جوادی‌آملی نیز با این تعطیلی موافقت کرد. حدود ۱۰ روز دیگر شورای نگهبان فرصت دارد تا با این مصوبه مخالفت یا موافقت کند. به هر حال تعطیلی شنبه‌ها، آن هم در این شرایط اقتصادی کشور برای ارتباط بیشتر با جهان بین‌الملل کمک بیشتری به کشور خواهد کرد.

اما نکته جالب توجه این است که اسماعیلی در گفت‌وگویی که با تسنیم داشت، اینکه این کمیسیون در بحث تعطیلی شنبه‌ها به استفتا از دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی استناد داشته است، گفت: «در دفاعیاتی که در صحن علنی داشتیم -که مشروح مذاکرات آن هم وجود دارد- استناد ما در بحث اتاق بازرگانی و اتاق تعاون به صحبت‌هایی بود که با دفاتر برخی مراجع در قم شده بود و اسمی از مراجع هم نبردیم و گفتیم با آن‌ها مشورت شده است و نظر آقایان این بوده که تعطیلی شنبه حرمت شرعی ندارد».

او با تکذیب این حرف که برای تعطیلی از دفتری استفتا انجام گرفته است ادامه داد: «این یعنی مراجع نه مخالف بودند و نه موافق و گفتند: «حرمت شرعی برای تعطیلی شنبه نداریم». ما به این استناد کردیم و نامی از دفتر مقام معظم رهبری در صحن علنی مطرح نبوده است چون استنادات علمی دقیقی در این خصوص بود و اگر بحث شرعی هم داشته باشد قطعاً شورای نگهبان نظر خاص خود را دارد و هر ایرادی هم داشته باشد، ما موظف هستیم قانوناً و شرعاً آن را برطرف کنیم».

چند روز پس از موافقت آیت‌الله جوادی، آیت‌الله جعفر سبحانی، مرجع تقلید شیعیان در این مورد بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد: «در چنین روزهایی که دشمن صهیونیست فزون از ۷ ماه به نسل‌کشی پرداخته و هزاران شهروند غزه را به خاک و خون کشیده است، آیا صلاح است در چنین شرایط روز تعطیلی دشمن که شنبه است در جمهوری اسلامی ایران نیز به رسمیت شناخته شود. دنیای خارج که چشمانشان به ایران اسلامی باز است در این مورد چگونه داوری می‌کنند و آیا این نشانه غلبه فرهنگ غربی نیست؟»

در همین راستا حاج علی‌اکبری، خطیب نماز جمعه تهران روز گذشته گفت: «اجازه بدهید از مجلس بابت تعطیلی روز شنبه‌ها گلایه کنیم. به جامعه مومنین برخورد؛ شاید دلایل خود را داشته باشند اما شورای نگهبان فرصت دارد آن را حل‌وفصل کند».

همان روز که مصوب مجلس تایید شد و مجلس از موافقت دفتر رهبری با این تعطیلی خبر داد، حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه کیهان در یادداشتی با عنوان «چرا به دفتر رهبر انقلاب نسبت خلاف می‌دهید؟» نوشت: «متاسفانه مصوبه مجلس برخلاف نظر نمایندگان موافق آن نه فقط توجیه اقتصادی ندارد بلکه اهانت به نظام مقدس جمهوری اسلامی نیز هست. روال و قاعده در بیت حضرت آقا این‌گونه نیست و به یقین در نقل این خبر اشتباهی رخ داده است که خطایی سوال‌برانگیز است باید هرچه زودتر تکذیب کنند!»

وی همچنین ادامه داد: «همین نسبت خلاف واقع به بیت رهبر معظم انقلاب که نباید بدون بررسی بماند، حکایت از آن دارد که تصویب‌کنندگان این مصوبه از صحت کار خود اطمینان ندارند و برای جبران این نقیصه به نقل خلاف واقع روی آورده‌اند.

فاصله زمانی ما با اروپا حدود ۳ تا ۴ ساعت و با آمریکا و اقیانوسیه در مواردی بیش از ۱۵ ساعت است؛ بنابراین هنگام روز ما در ایران با شب آن‌ها همزمان است. آیا باید روزها را تعطیل کنیم و شب‌ها کار کنیم تا از همسویی با کشورهای غربی و همراهی با یهودیان عقب نمانیم؟»

محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا هم که از منتقدان دولت رئیسی است در ایکس (توئیتر) نوشت: «تصویب تعطیلی شنبه موافقان و مخالفان جدی دارد. اما دولتی‌ها در این زمینه سکوت کرده‌اند. لابد به خودشان می‌گویند: ما ۷ روز هفته را کلاً تعطیلیم و اگر شنبه هم اضافه شود ۸ روز را در هفته تعطیل می‌شویم!»

انتظار این است که شورای نگهبان نسبت به این مصوبه نه از نظر قانونی و نه از نظر شرعی ایرادی وارد نکند. وی تاکید کرد: اگر شورای نگهبان این مصوبه را تایید کند و رئیس مجلس ابلاغ کند، تعطیلی شنبه‌ها از اواخر خرداد امسال باید اجرایی شود

البته روز گذشته دفتر آیت‌الله بیات‌زنجانی با انتشار تصویری؛ استفتای سال گذشته پیرامون تعطیلی شنبه‌ها را عیناً منتشر کرد. در این استفتا، آیت‌الله زنجانی با تعطیلی روزهای شنبه موافقت کرده بود.

۲۶ اردیبهشت ماه امسال، بهارستانی‌ها در آخرین روزهای حضورشان در مجلس یازدهم بالاخره پس از مدت‌ها بحث بر سر دو روز تعطیلی آخر هفته به تعطیلی شنبه‌ها در صحن علنی رای مثبت داده بودند. بنابراین تقریباً همه کسانی که موافق یا حتی مخالف این مصوبه‌اند، منتظر تصمیم شورای نگهبان هستند. زیرا این شورا با تایید آن، شنبه‌ها را برای اولین بار در جمهوری اسلامی تعطیل رسمی خواهد کرد.

تصمیم‌گیری در جایگزین کردن تعطیلی شنبه به جای پنج‌شنبه‌ها یک تصمیم مهم جهانی برای ایران است ضمن اینکه با توجه به وضعیت دشوار اقتصادی کشور باید کاری برای تحول انجام داد که این بار مجلس به آن عمل کرد. زیرا ما جزو اندک کشورهایی هستیم که بنا به تعطیلی روزهای شنبه در دنیا عملاً از لحاظ اقتصادی این روز را بلااستفاده گذاشته بودیم.

به هر حال طی دو روز، برخی از علما مخالفت‌شان را اعلام کردند. این درحالی است که ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی همان روز تصویب با اشاره به استفتا از دفاتر ۳ مرجع تقلید همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره تعطیلی شنبه‌ها گفته بود: هر سه مرجع تقلید همچنین دفتر رهبر انقلاب با تعطیلی شنبه‌ها مشکلی نداشتند، این مساله به معنای آن است که این مصوبه از نظر شرعی مشکل ندارد.

از این‌رو، انتظار این است که شورای نگهبان نسبت به این مصوبه نه از نظر قانونی و نه از نظر شرعی ایرادی وارد نکند. وی تاکید کرد: اگر شورای نگهبان این مصوبه را تایید کند و رئیس مجلس ابلاغ کند، تعطیلی شنبه‌ها از اواخر خرداد امسال باید اجرایی شود.

مدت‌هاست که بحث بر سر انتخاب تعطیلی بین پنج‌شنبه یا شنبه است اما پس از آنکه نمایندگان مجلس ضمن استماع نظر موافقان و مخالفان پیرامون تعطیلی پنج‌شنبه با پیشنهاد تعطیلی پنج‌شنبه‌ها مخالفت کردند و براساس تصمیم اتخاذ شده و در صورت تایید شورای نگهبان، روزهای تعطیل ایران به جمعه و شنبه انتقال خواهد یافت. در صحن علنی روز چهارشنبه هم باز طرح تعطیلی پنج‌شنبه‌ها مطرح شد.

مثلاً پیش از رای‌گیری محمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مردم تبریز پیشنهاد پابرجا ماندن تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را مطرح کرد و گفت: نیمه‌تعطیل بودن پنج‌شنبه در کشور ما نهادینه شده و قرار نیست با یک لایحه، تعطیلی پنج‌شنبه را حذف کنیم». ولی محسن پیرهادی، نماینده تهران در مخالفت با پیشنهاد میرتاج‌الدینی گفته بود که اگر پنج‌شنبه تعطیل شود فقط ۴ روز بین ایران اسلامی با سایر کشورها مراودات تجاری خواهیم داشت. از طرفی ۳۶ تشکل اقتصادی مجلس درخواست دادند که تعطیلی پنج‌شنبه به شنبه منتقل شود و افرادی که مخالف این موضوع هستند، اقتصادی نیستند».

این طرح مخالف و موافقان خودش را داشت اما نتیجه یکی است و باید منتظر ماند و دید که شورای نگهبان چه رویکردی را در این خصوص در نظر خواهد گرفت.

زیرا در صورت قانونی شدن رسمی این مصوبه طبق ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، ساعات کار کارمندان دولت ۴۴ ساعت در هفته است و ترتیب و تنظیم ساعات کار ادارات با پیشنهاد سازمان و تصویب هیات وزیران تعیین می‌شود و تغییر ساعت کار کارمندان در موارد ضروری با رعایت سقف مذکور با دستگاه ذی‌ربط است. میزان ساعات تدریس معلمان و اعضای هیات علمی از ساعات موظف در طرح‌های طبقه‌بندی مشاغل ذی‌ربط تعیین خواهد شد. ساعت کار هفتگی شاغلان موضوع «قانون ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی نظام سلامت» با توجه به صعوبت کار، سابقه خدمت و کار در نوبت کاری‌های غیرمتعارف به تناسب در هفته حداکثر تا ۸ ساعت تقلیل می‌یابد.

طبق تبصره‌های یاد شده همچنین کارمندان می‌توانند با موافقت دستگاه اجرایی، ساعات کار خود را تا یک‌چهارم ساعت کار روزانه (حداکثر ۱۱ ساعت) تقلیل دهند. دستگاه‌های اجرایی می‌توانند در موارد خاص با موافقت هیات وزیران و رعایت سقف ساعات کار با توجه به شرایط جغرافیایی، منطقه‌ای و فصلی، ساعات کار خود را به ترتیب دیگری تنظیم کنند. لذا بر همین اساس تمامی دستگاه‌های اجرایی استانی موظف‌اند، ساعات کار خود را در ۶ روز هفته تنظیم کنند.