طرح عدم کفایت رئیس جمهور؛ مرور وقایعی که به عزل بنی صدر منتهی شد

به گزارش خبر فوری ، در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی امروز و در جریان بررسی بودجه سال ۹۸ حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور(نماینده شهر قم) پیگیر جمع‌آوری امضا نمایندگان برای تهیه طرح عدم کفایت و استیضاح رئیس‌جمهور بود.

البته تعداد امضاهای این طرح هنوز به حد نصاب نرسیده و طبق گزارشها، جز 9 یا 10 نفر نماینده دیگری به این طرح رای نداد( اینجا بخوانید ). با این حال، نباید فراموش کرد که طرح استیضاح رئیس جمهور پس از انقلاب اسلامی مسبوق به سابقه بوده و پیش از این هم انجام گرفته یا در آستانه‌ی انجام گرفتن بوده است.

پیش از این واقعه بارها زمزمه های استیضاح در دوران مختلف و دولتهای گوناگون به گوش رسیده است. در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد مجلس چند بار رئیس جمهور وقت را تهدید به استیضاح و پرسش کرد که البته این تلاشها به نتیجه نرسید. اما شاید مهم ترین استیضاح تاریخ جمهوری اسلامی به ماجرای عزل ابولحسن بنی صدر مربوط باشد.

بنی‌صدر چگونه توسط مجلس عزل شد؟

ابوالحسن بنی صدر در اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران شرکت کرده و توانست با کسب اکثریت آراء به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود. پس از آن، بنی صدر به سمت فرماندهی کل قوا و ریاست شورای انقلاب رسید و با قدرت بالایی دوران ریاست جمهوری خود را آغاز کرد.

مدت کوتاهی پس از قدرت گیری بنی صدر، میان او و مجلس اختلافات جدی پیش آمد. اولین اختلاف نظر بر سر انتخاب نخست وزیر بود. مجلس گزینه های مورد نظر بنی صدر را رد می‌کرد و بنی صدر هم حاضر به انتخاب گزینه مورد نظر مجلس نبود. در یک اتفاق جالب، بنی‌صدر ازمرحوم سید احمد خمینی(فرزند امام خمینی(ره)) به عنوان گزینه نخست‌وزیری نام برد که این موضوع جو سیاسی وقت ایران را به هم ریخت. البته مدتی بعد این موضوع با مخالفت امام خمینی(ره) مواجه شد و پس از آن هم با اجماع دولت و مجلس بر سر نخست وزیری شهید رجایی قضیه نخست وزیری فیصله یافت.

اما اختلاف بنی صدر و مجلس و همچنین سایر اعضای حزب جمهوری اسلامی به همین جا ختم نشد. با آغاز جنگ تحمیلی، میان فرماندهان سپاه و بنی صدر بر سر استراتژی اتخاذ شده در برابر عراق اختلاف افتاد. با سقوط شهرهای ایران، این اختلاف تبدیل به بحران شد. از طرف دیگر، رابطه نزدیک بنی صدر با سازمان مجاهدین خلق(منافقین) و همچنین درگیری‌هایی که با شهید بهشتی و طرفدارانش داشت، اوضاع را ملتهب تر کرد.

با افزایش اختلافات و به خصوص بحرانی تر شدن جنگ، امام خمینی(ره) بنی صدر را از فرماندهی کل قوا عزل کرد. پس از این، بنی صدر طرفدارانش را به خیابان کشاند و مجلس هم سرانجام طرح استیضاح و عدم کفایت او را بررسی کرد.

فرایند بررسی کفایت سیاسی رئیس‌جمهور در غیاب وی از ۲۰ خرداد ۱۳۶۰ آغاز شد و تا ۳۱ خرداد همان سال به طول انجامید. در این روز(31 خرداد) مجلس شورای اسلامی با اکثریت ۱۷۷ نفر در مقابل ۱۲ رأی ممتنع و یک رأی مخالف، رأی بر عدم کفایت بنی‌صدر داد. بیشتر اعضای جبهه ملی از جمله مهدی بازرگان، ابراهیم یزدی، یدالله سحابی، احمد سلامتیان، عزت‌الله سحابی و هاشم صباغیان در جلسه عدم کفایت رئیس‌جمهور حضور نیافتند. صلاح‌الدین بیانی، نماینده وقت خواف تنها نماینده‌ای بود که به طرح عدم کفایت بنی‌صدر رای مخالف داد. او پیش‌تر همکلاس بنی‌صدر بود.

حکم مجلس یک روز بعد به امضای امام خمینی(ره) رسید و بنی صدر رسما از ریاست جمهوری ایران عزل شد.

حوادث خونین، پس از عزل بنی‌صدر

پس از عزل بنی‌صدر اتفاقات ناخوشایند بسیاری در ایران رخ داد. سازمان منافقین(که متحد درجه اول بنی صدر بود) شروع به شدت دادن به فعالیت های مسلحانه و تروریستی خود نمود و اعضای این گروه، شهروندان و مقامات سیاسی مختلفی را ترور کردند.

در مهم ترین این اتفاقات، در روز هفتم تیر ۱۳۶۰ منافقین دفتر حزب جمهوری اسلامی را با بمب قدرتمندی منفجر کردند که در جریان این حادثه تروریستی بیش از هفتاد تن از مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران از جمله سید محمد بهشتی (دبیرکل حزب و رئیس دیوان عالی کشور)، ۴ تن از وزرای کابینه دولت جدید(دولت شهید رجایی، که پس از بنی صدر رئیس جمهور شد) و ۲۷ نماینده مجلس شهید شدند.

بنی صدر سرانجام به همراه مسعود رجوی(رهبر سازمان مجاهدین خلق) در ساعت ۲۲:۴۵ سه‌شنبه ۶ مرداد ۱۳۶۰، از فرودگاه مهرآباد از ایران گریخته و در یک فرودگاه نظامی واقع در حومه پاریس به زمین نشستند. از آن زمان به بعد، بنی‌صدر مخالفت خود با جمهوری اسلامی را ادامه داده است.

38